Pielmieni, pica, paŭerbanki… Jakija handlovyja aŭtamaty siońnia pracujuć u Minsku, a jakija abiacali, dy tak i nie pastavili?
Handlovymi aŭtamatami ciapier nikoha ŭžo i nie ździviš. U ich možna kupić šmat usiakich karysnych rečaŭ. Blizko.by pryhadaŭ, jakija aŭtamaty stajać u Minsku, i vyłučyŭ samyja cikavyja. A jakija abiacali, dy tak i nie pastavili?
Handlovyja aŭtamaty, jany ž viendynhavyja, — heta takija aŭtamaty, jakija što-niebudź tabie pradajuć (albo zdajuć u arendu na nievialiki čas). Takim aŭtamatam užo sotni, kali nie tysiačy hadoŭ.
Jość źviestki, što pieršyja aŭtamaty pa prodažy napojaŭ źjavilisia jašče ŭ Staražytnaj Hrecyi. I navat na našych ziemlach takim aŭtamatam užo bolš za paŭsotni hadoŭ.
Luboje savieckaje dzicia viedała, što možna kupić hazavanuju vadu ź siropam u čyrvonym abo šerym aŭtamacie. A jašče takija aŭtamaty raźmieńvali drobiaź u mietro. I navat byli zakusačnyja-aŭtamaty: kidaješ manietu abo žeton — atrymlivaješ porcyju ježy albo napoj.
Z tych časoŭ technałohii pajšli daloka napierad, i ciapier roznych aŭtamataŭ navat u Minsku isnujuć dziasiatki. Jakija ź ich samyja sučasnyja i, naadvarot, najmienš pieradavyja?
Hrošy, kvitki i žetony
Pačniem ź nievidavočnaha. Bankamat taksama možna razhladać jak handlovy aparat! Asabliva, naprykład, kali vy sa svajoj rublovaj kartki možacie kupić u im dalary.
A na stancyi mietro «Kastryčnickaja» z vosieni 2016 hoda staić aŭtamat, jaki pradaje hrošy. Dakładniej, suvienirnyja maniety — kalekcyjaniery nazyvajuć takija niesapraŭdnyja hrošy manietapadobnymi žetonami. U hetych aŭtamatach treba jašče i siłu prykłaści niemałuju, prakručvajučy koła, kab vybić patrebny ŭzor. Možna atrymać manietku ź vidami płoščy Pieramohi, Čyrvonaha kaścioła, Nacyjanalnaj biblijateki, Opiernaha teatra i hetak dalej.
Fota: Maksim Puškin
Fota: Maksim Puškin
U padziemnym pierachodzie pad čyhunačnym vakzałam, na samim vakzale, a taksama kala tabło pobač z 22-24 puciami stajać aŭtamaty pa prodažy kvitkoŭ. Jany pracujuć na ruskaj i biełaruskaj movach, prymajuć kupiury i maniety i vydajuć reštu. Kupić kvitok na elektryčku tut možna chutčej, čym kali adstajać čarhu ŭ kasu.
U Nacyjanalnym aeraporcie «Minsk» jość aŭtamat-terminał pa prodažy kvitkoŭ na ekspresny aŭtobus №300E, jaki zaviazie pasažyraŭ u Minsk. Praŭda, čas ad času terminał hety nie pracuje.
Na stancyi mietro «Płošča Lenina», u viestybiuli z boku vakzała staić unikalny aŭtamat pa prodažy žetonaŭ. Jon źjaviŭsia ŭ červieni 2017 hoda. Pryčym heta była ŭžo druhaja viersija aŭtamata.
Jaho papiarednika vypraboŭvali ŭ lutym 2010-ha na stancyi «Puškinskaja», i prymaŭ jon tolki kupiury (tamu što maniet tady jašče nie było). Ciapierašni ž aŭtamat prymaje maniety ad 5 kapiejek da 2 rubloŭ i kupiury ad piaciorki da dvaccatki.
U čym ža jaho ŭnikalnaść? Na sajcie mietrapalitena skazana: «Jak i inšyja terminały samaabsłuhoŭvańnia, ustanoŭlenyja ŭ horadzie Minsku, naš aparat rešty nie vydaje».
Dyk voś, heta poŭnaja niapraŭda. Pieravažnaja bolšaść inšych handlovych aŭtamataŭ reštu jakraz vydajuć. Pry ŭstalavańni hetaha žetonnaha aŭtamata na «Płoščy Lenina» pradstaŭniki padziemki kazali: kali terminał paśpiachova projdzie testavańnie, to takija ž pryłady mohuć źjavicca i na inšych stancyjach. Ale bolš takich aŭtamataŭ na inšych stancyjach nie źjaviłasia.
Ježa i vada
Adna z samych papularnych katehoryj viendynhavych aŭtamataŭ — heta aparaty pa prodažy ježy i napojaŭ. Na kožnym kroku možna natrapić na aŭtamat, jaki pryhatuje vam čaj ci kavu, — hety vid biznesu vielmi papularny.
U niekatorych minskich damach prosta ŭ padjezdach staviać «mikramarkiety» — chaładzilnyja aŭtamaty ź ježaj. Takija mikramarkiety staviać u damach premium-kłasa z kanśjeržami. Maniety i kupiury kidać niama kudy — apłata idzie praz mabilny dadatak z pryviazanaj bankaŭskaj kartaj.
Asartymient niemały: małočnyja, miasnyja i rybnyja pradukty, paŭfabrykaty i prysmaki. Jość śmiatana, maroziva, pielmieni, alej, syrki, małako, viandlina, vendžanaja ryba. I navat rabrynki z šašłykami.
Anałahičnyja chaładzilnyja aŭtamaty staviać prosta ŭ ofisach — naprykład, u Minsku papularnyja takija chaładzilniki z supami i sałatami ad EasySoup. Praŭda, aŭtamatami hetyja aparaty ŭsio ž nazyvać nie vielmi pravilna: jany nie prapichvajuć i nie vydajuć ježu, a, faktyčna, za hrošy ŭsiaho tolki adčyniajuć dźviery chaładzilnika.
Aŭtamaty z praściejšaj ježaj — u asnoŭnym, snekami, čypsami, buterbrodami — lubiać stavić na vakzałach i ŭ handlovych centrach. Tut ža i vybar pitnoj/minieralnaj vady dy hazavanych napojaŭ. Usio, što zvyčajna biaruć z saboj u darohu.
U kvartałach šmatpaviarchovak, asabliva ŭ novych rajonach, šmat dzie ŭstalavanyja aŭtamaty pa prodažy pitnoj vady (tut ža možna kupić i pustuju butelku, kali nie zachapiŭ svaju). U stalicy takija aparaty źjavilisia ŭ kastryčniku 2016 hoda.
Asablivym popytam hetaja pasłuha karystajecca ŭ zachodniaj častcy horada, jakaja da hetaha času siłkujecca nie artezijanskaj vadoj, a ź Vilejskaha vadaschovišča.
Lekavyja srodki, hihijena, karysnyja drobiazi i ŭsiaho patrochu
Mabyć, u kožnaj paliklinicy abo balnicy sustrenieš aŭtamat pa prodažy adnarazovych bachiłaŭ: kidaješ 50 kapiejek — atrymlivaješ kapsułu z paraj bachiłaŭ. U niekatorych pryvatnych miedycynskich centrach bachiły vydajucca biaspłatna, u tym liku jość aŭtamaty, jakija adrazu tabie ich i nadziajuć na nahu.
Jašče adzin papularny vid takich aŭtamataŭ — aparaty pa prodažy kantaktnych linzaŭ, im navat prydumali admysłovuju nazvu: linzamaty. Možna kupić nie tolki linzy adpaviednych dyjoptryj, ale i ačyščalny rastvor dla linzaŭ ad roznych brendaŭ.
Darečy, u 2017 hodzie Ministerstva achovy zdaroŭja niečakana vystupiła suprać linzamataŭ. Viedamstva prapanavała zrabić prodaž kantaktnych linzaŭ tolki pa recepcie. A jak pakazać recept aŭtamatu? Tady pryniali kampramisnaje rašeńnie: linzy pa-raniejšamu možna pradavać u linzamatach, ale na ich abaviazali raźmiaścić bujnym tekstam papiaredžańnie ab tym, što pierad nabyćciom nieabchodna prakansultavacca ŭ aftalmołaha. A ŭ budučyni linzamaty pavinny navučycca sčytvać elektronny recept. Praŭda, pakul takaja budučynia jašče nie nastała.
U pačatku hetaha hoda na čyhunačnym vakzale pobač z aptekaj źjaviŭsia aptečny viendynhavy aŭtamat ad «Biełfarmacyi». Pry hetym lekaŭ u im praktyčna niama: možna znajści krem «Pantenoł», lejkapłastyr, a taksama prakładki, test na ciažarnaść, preziervatyvy, hiematahien, askarbinavaja kisłata, — uvohule, asartymient całkam aptečny, ale, viadoma, biez paŭnavartasnych lekaŭ, tym bolš recepturnych. Druhi taki aŭtamat pastavili ŭ miedycynskim univiersitecie.
Takija aŭtamaty z roznymi karysnymi drobiaziami i srodkami hihijeny ŭ Minsku staviać užo daŭno. Naprykład, na tym ža pieršym paviersie vakzała, u mužčynskaj prybiralni, užo niekalki hadoŭ staić aŭtamat z survetkami-preziervatyvami-škarpetkami-brytvami-zubnoj pastaj-ščotkaj dla abutku.
Anałahičny aŭtamat jość i ŭ žanočaj prybiralni, a taksama, naprykład, u tualetach viadomaha piŭnoha restarana na vulicy Kulman — tam jon źjaviŭsia jašče ŭ listapadzie 2016-ha.
A ŭ handlovym centry «Moma» ŭ žanočaj prybiralni ŭ 2019-m pastavili aŭtamat Woman Care pa prodažy srodkaŭ hihijeny — prajekt realizavali Anžalika Mažejka i Kaciaryna Rodzina, jakija ŭdzielničali ŭ konkursie žanočych startapaŭ Lady Awards.
U 2018 hodzie na Kamaroŭcy źjavilisia raniej niabačanyja handlovyja aŭtamaty: jany nalivajuć… srodak dla myćcia! A kankretna — hiel dla myćcia posudu, hiel dla myćcia kalarovaj bializny i srodak dla dziciačaj bializny biez chłoru i adbielvalnik. Litr srodku nalivajecca za dva rubli, i heta nie tolki ekanomija dla pakupnika, ale i kłopat pra ekałohiju: mienš budzie vykidacca płastykavych butelek.
A jašče ŭ handlovych centrach lubiać stavić aŭtamaty pa prodažy roznych miačykaŭ-skakunoŭ i mikracacak u takich ža kapsułach, u jakich pradajuć bachiły.
Elektronika i ličba
Šmat hadoŭ u Minsku pracuje sietka aŭtamataŭ pa kapijavańni, razdrukoŭcy, skanavańni, druku fota. Karystalnik moža prynieści fajł na fłešcy ci skinuć «pa pavietry» — i nadrukavać dakumient, a taksama hetak ža zachavać sabie adskanavany dakumient. Aparaty prymajuć kartki i najaŭnyja, a taksama vydajuć reštu.
U kancy viasny 2016 hoda ŭ ofisie mabilnaha apieratara Life:) kala stancyi mietro «Kastryčnickaja» źjaviŭsia pieršy ŭ krainie «simkamat»: aŭtamat pa prodažy SIM-kartaŭ. Viadoma, u adpaviednaści z zakanadaŭstvam aparat nie «vyplunie» vam «simku» prosta ŭ abmien na hrošy: spačatku treba pračytać tekst damovy, adskanavać pašpart, sfatahrafavacca — i tolki potym apłacić i atrymać na Ruki razdrukavanuju damovu i novieńkuju SIM-kartu.
Na toj momant možna było nabyć SIM-kartu tolki z taryfam «Start jo life:)» za 50 tysiač rubloŭ, 44 tysiačy ź jakich pastupali na rachunak abanienta. Halinovyja vydańni ŭdakładniali, što ŭ Rasii padobny farmat prodažu «simak» nie pryžyŭsia. Miarkujučy pa ŭsim, u Biełarusi taksama: za minułyja hady nivodnaha novaha «simkamata» nie źjaviłasia.
Na vakzale pracuje aŭtamat pa prodažy paŭerbankaŭ, data-kabielaŭ i navušnikaŭ. Ceny — ad 12 da 40 rubloŭ.
Prykładna 7-8 hadoŭ tamu pa Minsku rasstaŭlali aŭtamaty, jakija drukavali vašyja fatahrafii z Instagram — hetyja aparaty nazyvalisia Pictagram. Dva zdymki kaštavali 20 tysiač starych rubloŭ — heta značyć, krychu bolš za 1 dalar, abo prykładna 3,5 siońniašnich rubloŭ.
Jakija aŭtamaty ŭ Minsku abiacali pastavić?
U 2012 hodzie błohier «Mierzkij Kokobaj» raskazvaŭ, što ŭ Minsku ŭžo źjavilisia aŭtamaty pa prodažy picy. Dakładniej, u ich źjaviŭsia dystrybjutar — heta značyć, biznesmieny mahli ich nabyć prosta tut i stavić u ludnych miescach.
Pakupniku prapanoŭvałasia pica čatyroch vidaŭ: syrnaja, ź viandlinaj, kaŭbasoj i asarci. Choć uładalniki aparata mahli samastojna prahramavać roznyja spałučeńni ŭ zaležnaści ad inhredyjentaŭ. Usiaho za try chviliny aŭtamat zamiešvaŭ ciesta, raźmiarkoŭvaŭ načyńnie i zapiakaŭ da hatovaha stanu. Navat nazyvaŭsia sabiekošt adnoj porcyi: 38 000 rubloŭ (prykładna 4 dalary).
U 2017 hodzie biznes-sajty paviedamlali: chutka na vulicach Minska źjaviacca aŭtamaty pa prodažy varanych pielmieniaŭ. Pavodle infarmacyi vydańnia «Słovo diełu», adrazu niekalki kampanij u Biełarusi viali pieramovy adnosna zakupki novych technałohij.
Takija aŭtamaty ŭžo pracavali ŭ Rasii. U ich ubudavanaja marazilnaja kamiera na 10 kiłahram marožanych pielmieniaŭ. Heta niedzie 50 porcyj hatovaha praduktu. Pielmieni z maraziłki adbirajucca dazataram, paśla čaho pastupajuć u pieč-chutkavarku. Hatavańnie pielmieniaŭ zajmaje 4 chviliny, paśla čaho hatovaja ježa traplaje ŭ kantejnier, a zatym u akno vydačy. Taksama aŭtamat vydaje kantejnier z pryborami i śpiecyjami: sollu, piercam, majanezam i hetak dalej.
Viasnoj 2018-ha na vystavie TIBO «Minsktrans» pakazaŭ aŭtamaty pa prodažy tałonaŭ na prajezd u hramadskim transparcie. Paviedamlałasia, što vopytnyja ŭzory byli vyrablenyja ŭ Polščy i na momant vystavy prachodzili siertyfikacyju: pieršyja čatyry aŭtamaty źbiralisia pastavić ciaham najbližejšych miesiacaŭ.
Darečy, abiacali takija aŭtamaty ŭžo šmat hadoŭ — i voś tolki ŭ 2018-m sprava dajšła da vyrabu pieršych biletamataŭ «u žalezie». Zhadanyja aparaty mahli prymać tolki bankaŭskija karty — nijakich kupiur i maniet.
U toj ža čas ni picamaty, ni pielmieniematy, ni biletamaty tak na minskich vulicach i nie źjavilisia.
Čytajcie taksama:
Na vakzale ŭ Minsku vypravili pamyłki na infarmacyjnych šyldach
