Amierykancy zrobiać miedycynu ahulnadastupnaj. Ale da Biełarusi im jašče daloka.
Hadoŭ piatnaccać tamu daviałosia mnie vučycca ŭ zvyčajnaj siaredniaj škole ŭ Amierycy. Usio jak u tych halivudskich maładziovych kamiedyjach: šykoŭny školny budynak sa stadyjonam siarod uzhorkaŭ dy lasoŭ, vučni ranicaj padrulvajuć na ŭłasnych aŭto, nijakich tabie chatnich zadańniaŭ i, hałoŭnaje, kožny dzień — sport paśla zaniatkaŭ. Jak sapraŭdny jeŭrapiejec, zapisaŭsia ja na futboł. Ale, kab patrapić u kamandu, daviałosia zavitać da doktara za daviedkaj. Pamacaŭ jon mnie puls, pasłuchaŭ stetaskopam hrudzi, zazirnuŭ u miedycynskuju kartku: zdarovy, jak voł. Trymaj daviedku! A taksama rachunak na 30 dalaraŭ. Padumałasia: kali hetaja žalu vartaja papierčyna stolki kaštuje, to kolki treba zapłacić, skažam, za zubnuju płombu? Za dzień u špitali? Za apieracyju?
Ad 30 da 50 miljonaŭ amierykancaŭ (pa roznych padlikach) dahetul litaralna chodziać pa lazie, bo nie majuć miedycynskaj strachoŭki.
Kali što zdarycca — nijaki doktar Chaŭz ich nie ŭratuje, bo jany prosta nie zmohuć zapłacić jamu za pracu.
I voś, narešcie, doŭhačakanaja siensacyja: u paniadziełak amierykanski Kanhres pastanaviŭ ździejśnić u krainie reformu sistemy achovy zdaroŭja. Dziva‑dziŭnaje: Amieryka, najbahaciejšaja demakratyčnaja kraina śvietu, dahetul nie mahła zabiaśpiečyć minimalnyja harantyi achovy zdaroŭja dla ŭsich svaich hramadzianaŭ.
Paśla reformy miedycynskaje strachavańnie ŭ ZŠA zrobicca abaviazkovym.
Zekanomić na strachoŭcy niebahatyja amierykancy ŭžo nie zdolejuć. Ale samyja biednyja atrymajuć dapamohu na nabyćcio strachavych polisaŭ (a bahatyja, adpaviedna, novyja padatki). Firmy, jakija majuć bolš za 50 supracoŭnikaŭ, buduć abaviazanyja strachavać svoj štat. Bolš za toje, kali čałaviek zhubić pracu, strachavyja kampanii ŭžo nie zmohuć tak lohka admovicca pradać jamu polis. Bo apošnim časam siarod amierykanskich strachaŭnikoŭ raspačaŭsia sapraŭdny biespradzieł: brali na absłuhoŭvańnie tolki adnosna zdarovych ludziej, a chvorym admaŭlali. Nie maješ hrošaj — choć ty ruki na siabie nakładaj.
Barak Abama, čyjoj maraj było refarmavać sistemu achovy zdaroŭja, užo moža ličyć svajo prezidenctva niedaremnym. I choć bahatyry dy strachavyja kancerny niezadavolena burčać,
zvyčajnyja amierykancy mohuć, narešcie, uzdychnuć krychu spakajniej.
Uvohule, zirnuŭšy na amierykanskuju sistemu achovy zdaroŭja bližej, hrešnaj spravaj padziakuješ losu za toje, što daviałosia naradzicca ŭ «apošniaj jeŭrapiejskaj dyktatury». U nas ža jak: zabaleŭ žyvot ci śpina — idzieš u palikliniku, biareš tałončyk, i tut tabie i ahlad biaspłatny, i renthien darmovy, ci, nie daj Božuchna, apieracyja — kali treba. I ŭ špitali jašče patrymajuć, kab ačomaŭsia.
Nu pastaiš u čerhach, nu zaniasieš doktaru karobku cukierak …
Sistema achovy zdaroŭja ŭ nas niebłahaja. Ale i tut źmieny nie zaškodzili b. Skažam, varta źniać z daktaroŭ šalonuju biurakratyčnuju nahruzku. Čaho varty, naprykład, płan pa pacyjentach: ad daktaroŭ patrabujuć, kab jany prymali ŭ dzień peŭnuju kolkaść chvorych! A doktar ža musić być zacikaŭleny, kab ludzi, naadvarot, vylečvalisia, to bok, chadzili da jaho jak maha mieniej. Voś u Vialikabrytanii, naprykład, dapłačvajuć daktaram za toje, što ich pacyjenty kidajuć palić ci hublajuć lišniuju vahu. Čym nie prykład da pierajmańnia?
Mizernyja zarobki daktaroŭ — balučaja tema. Tym bolš, što za tyja žalu vartyja padarunki (cukierki ci paru dziasiatkaŭ dalaraŭ u kapercie) miedyki niaredka atrymlivajuć niemałyja turemnyja terminy. Chaj by našaja sacyjalna aryjentavanaja dziaržava pakłapaciłasia pra hodny zarobak dla miedykaŭ — tady i padarunki buduć nie patrebnyja, i za miažu daktaram źjazdžać nie zachočacca.
Kažacie, niemahčyma? Nu, prynamsi, kab refarmavać našu sistemu achovy zdaroŭja, našamu prezidentu nie treba budzie zmahacca z Pałataj pradstaŭnikoŭ, jak Baraku Abamu z Kanhresam. Amierykanskija deputaty ceły hod ryzinu ciahnuli, a našyja, badaj, i za tydzień upravilisia b. Praŭda, pra reformu achovy zdaroŭja ŭ nas nichto pakul nie kaža. Zrešty, moža jano i da lepšaha. Niervovyja kletki, jak viadoma, nie ŭznaŭlajucca.
