Čamu Nazarbajeŭ addaŭ uładu, a Łukašenka nie addaść
Turarbiekava ličyć, što nijakaha pierajemnika Łukašenka na svajo miesca nie pasadzić.
«Dla hetaha treba vałodać takimi jakaściami, jakimi vałodaŭ Nazarbajeŭ.
Nazarbajeŭ byŭ čałaviekam, z adnaho boku, razvažlivym. Z druhoha boku, jon na samaj spravie dumaŭ pra budučyniu svaich dziaciej i ŭnukaŭ, i jon dumaŭ pra budučyniu Kazachstana.
Ja dumaju, jon nie chacieŭ davodzić da taho, kab paśla jaho śmierci była poŭnaja začystka jaho siamji, jon chacieŭ ubačyć na svaje vočy, pry žyćci, tranzit ułady, chacieŭ pierakanacca, što hety tranzit projdzie mirna, spakojna i pry zachavańni aktyvaŭ jaho siamji».
Łukašenka ž, ličyć Turarbiekava, nikomu nie daviaraje, «i jon nie vałodaje takoj advahaj».
«Dla taho, kab ździejśnić hety akt [pieradać uładu], treba być śmiełym čałaviekam. Nazarbajeŭ, kali padpisvaŭ ukaz ab svajoj adstaŭcy (jon sam padpisvaŭ ukaz ab svajoj adstaŭcy), — jon realna nyraŭ u hetuju pałonku ź ledzianoj vadoj. Jon zbolšaha razumieŭ, što rasščapleńnie ŭłady na dźvie častki samo pa sabie vielmi niebiaśpiečnaje.
Ja dumaju, jamu było strašna. Ale ŭčynak Nazarbajeva tłumačycca tym, što jon ubačyŭ, što zdaryłasia ź siamjoj Isłama Karymava. I heta jaho padšturchnuła da taho, kab zrabić taki ekśpierymient z palityčnym tranzitam, kali jon moh by zabiaśpiečyć tryvałuju budučyniu svaim dzieciam i ŭnukam. Nie zusim atrymałasia, nie da kanca. Ale moža być, jon zdoleŭ paźbiehnuć taho radykalnaha scenara, jaki byŭ ź siamjoj [pieršaha prezidenta Uźbiekistana] Isłama Karymava. Tamu što ź siamjoj Isłama Karymava abyšlisia vielmi žorstka.
Ja dumaju, što ŭ Biełarusi budzie scenar jak va Uźbiekistanie, a moža, i bolš surjozny».
Turarbiekava pierakananaja, što pierajemnikaŭ u Łukašenki być nie moža.
«Jon hulaje słovami, hulaje ŭ hety tranzit, jašče ŭ vasiamnaccatym hodzie jon pačaŭ havaryć pra toje, što voś, patrebny tranzit.
Ja ni razu nie vieryła ŭ ščyraść hetych słoŭ, tamu što było vidać, nakolki jon pryviazany da ŭłady, i hetaja prychilnaść nosić charaktar litaralna zaležnaści.
Usio astatniaje — heta prosta słovy, hulni niejkija — pahladzieć, chto ŭ jaki bok pabiažyć, heta ž jašče i pravierka na łajalnaść była, asabliva ŭ 2020 hodzie.
Ja dumaju, jon siadzieŭ, naziraŭ za tym, chto kudy i ŭ jaki bok hladzieŭ, nakolki byŭ nastojlivy ŭ tym, kab Łukašenka zastaŭsia va ŭładzie, a chto siadzieŭ admoŭčvaŭsia.
Ja dumaju, usio heta jon vydatna pamiataje, i ja dumaju, što ciapier my majem spravu mienavita z raspravami nad ludźmi, jakija, u jaho razumieńni, prajavili niełajalnaść. A dla jaho heta hałoŭnaja rysa.
Ja dumaju, jon navat ułasnym dzieciam nie daviaraje.
Ułada — heta nie taja materyja, jakoj dzielacca navat z ułasnymi dziećmi. A tym bolš taki čałaviek, u jakoha ŭvohule i ŭzrovień adukavanaści, piśmiennaści i ŭzrovień samadyscypliny nievysoki», — kaža ekśpiertka.
Čym Takajeŭ adroźnivajecca ad Łukašenki
Turarbiekava nazyvaje Takajeva ŭmieranym kansiervataram.
«Ja dumaju, jon vielmi mocna adroźnivajecca ad Łukašenki, pačynajučy z adukacyjnaha bekhraŭndu, što, darečy kažučy, samo pa sabie zjaŭlajecca pakazčykam, zakančvajučy prafiesijnaj karjeraj. Kim byŭ Takajeŭ, pierš čym jon staŭ prezidentam, jak jon naohuł zjaviŭsia ŭ śviecie palityki?
Heta nie vypadkovaja fihura. Łukašenka — heta absalutna vypadkovaja fihura, i heta, darečy, urok tym, chto ličyć, što kali čałaviek z naroda, to adrazu demakrat. A voś nie.
Palityka — sprava prafiesijnaja, i heta takaja dosyć niebiaśpiečnaja śfiera, dzie kali čałaviek nie ŭmieje kiravać saboju, kali jon nie moža z saboj spravicca, to daviarać jamu kiravańnie hramadstvam nijak nielha, naohuł dapuskać nielha.
Kali kazać pra Takajeva, to jon zaŭsiody byŭ vielmi sistemnym čałaviekam. Jon pastupiŭ u MHIMO, jon ź intelihientnaj ałmacinskaj kazachskaj siamji. Jon pastupiŭ u MZS paśla MHIMO, jaho adpravili pracavać spačatku ŭ Sinhapur, a potym jon pajechaŭ u Piekin. Jon byŭ śviedkam padziej na płoščy Ciańańmeń. Jon dla siabie zrabiŭ peŭnyja vysnovy, ja tak dumaju. Kraina jaho śpiecyjalizacyi — Kitaj, jon vielmi dobra viedaje Kitaj, jon ledź nie adzin ź pieršych ministraŭ zamiežnych spraŭ u śviecie, jaki svabodna havoryć na chań.
Luboŭ da hetaha rehijona, da reformaŭ kitajskich, reformaŭ u Sinhapury, u Nazarbajeva pryščaplaŭ mienavita Takajeŭ.
Jon byŭ naohuł idealnym ministram zamiežnych spraŭ Kazachstana.
Jon damohsia taho, što było vielmi składana zrabić u Kazachstanie, uličvajučy takija vielmi ciesnyja rodnasnyja adnosiny ŭ kirujučych kołach, — heta pabudavać prafiesijnuju słužbu ŭ ministerstvie zamiežnych spraŭ, tam byŭ realny adbor i konkurs pa prafiesijnych prykmietach.
Heta jaho lubimaja tema, jon ličyć, što samaje hałoŭnaje — kab byli prafiesijanały. U hetym dačynieńni jon pradstaŭnik takoj, u dobrym sensie kažučy, technakratyčnaj elity», — kaža ekśpiertka.
Čym pratesty adroźnivalisia
Pa słovach Turarbiekavaj, pratesty ŭ dźviuch krainach nie majuć ničoha supolnaha.
Pratesty ŭ Kazachstanie mieli ekanamičnyja karani. «Uzrovień biednaści, uzrovień biespracoŭja vielmi vysoki, vielmi vysoki ŭzrovień i rola kryminalnych hrup. Heta byŭ spravakavany hvałt i arhanizavany peŭnymi kołami.
Biełaruski pratest — pramaja supraćlehłaść hetamu pratestu. Pa-pieršaje, heta byŭ uśviadomleny vychad hramadzianskaj supolnaści na vulicu, akcyja hramadzianskaha niepadparadkavańnia ŭ vyniku maštabnych, vyjaŭlenych i dakazanych falsifikacyj.
U Kazachstanie ŭsio pačałosia z pavyšeńnia cany na haz u zachodniaj častcy Kazachstana, i potym jano pałychnuła pa ŭsioj terytoryi, tamu što heta była prablema sacyjalna-ekanamičnaha charaktaru, jakaja vyliłasia ŭ palityčny łozunh «Stary, sychodź».
U krainie ŭ hety čas było dvajaŭładździe.
Takajeŭ pavinien byŭ paści achviaraj hetych pratestaŭ. Ale jamu ŭdałosia nie prosta ŭtrymacca va ŭładzie, a pierajhrać Nazarbajeva i ŭsiu jaho siamju. Kazachskaje hramadstva razumieje, što heta była za hulnia. Heta była vielmi niebiaśpiečnaja hulnia z achviarami čałaviečymi, bolš za 200 čałaviek zahinuła na vulicach u vyniku ahniastrełaŭ», — raspaviadaje ekśpiertka.
Što ciapier u Kazachstanie
Turarbiekava kaža, što dakładnyja vyniki vybaraŭ u Kazachstanie nieviadomyja, ale, chutčej za ŭsio, Takajeŭ atrymaŭ padtrymku.
«Tamu što, ščyra kažučy, kazachi mocna spałochalisia taho, što adbyłosia ŭ studzieni».
Ciapier zastajecca tolki nazirać i čakać, što budzie dalej, bo prahnazavać niemahčyma.
«Heta nie stolki pra vybary, kolki naohuł pra ŭvieś hety palityčny praces, jaki pačaŭsia sa studzienia 2022 hoda, i ciapier my bačym jaho peŭny niejki etap. Ja spadziajusia, kančatkovaje zaviaršeńnie my ŭbačym viasnoj, kali projduć vybary ŭ parłamient. Zaraz idzie aktyŭnaja pierabudova palityčnaha łandšaftu».
Hladzicie hutarku całkam:
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
