— Juraś, ci jość u piedahoha peŭnaja misija? Ci, moža, pryjšoŭ na ŭrok, adbyŭ i da pabačeńnia, dzietki?
— Liču, što jana pavinna być. Dla prykładu, kali ja zachodžu ŭ kłas, baču dzietak, to chočacca nie prosta vyvučać ź imi movu ci litaraturu. Svaju misiju ja baču ŭ tym, kab pakazać, što biełaruskaja mova — heta narmalny srodak znosin, jakim mahčyma karystacca ŭ paŭsiadzionnym žyćci. Časta dzieci ŭ mianie pytajucca: «Što my — małyja — možam zrabić dla movy, kali ŭsie navokał razmaŭlajuć pa-rusku». Ja na heta adkazvaju: «Pačnicie z taho, što nałady vašaha smartfona pieraviadzicie na biełaruskuju movu (heta ž tak lohka zrabić!), pavinšujcie vašaha siabra, matulu, tatu na rodnaj movie, pavitajciesia pa-biełarusku z susiedam».
Nijakich hieraičnych učynkaŭ tut, kaniešnie, rabić nie varta, pačynajcie zaŭždy ź siabie. Dzieci na maje prapanovy zazvyčaj reahujuć stanoŭča. Dla mianie istotna toje, što jany ŭžo nie hladziać na biełaruskuju movu, jak na zabranzavieły pomnik. Nastaŭnik musić davieści: mova — naš spadarožnik, dobry siabra, a nie suvienir na palicy. Voś pra heta my časta razmaŭlajem padčas zaniatkaŭ, a taksama, zdarajecca, i na pierapynkach.
Pryblizna hetaki ž padychod i da vykładańnia biełaruskaj litaratury. Niejak ździejśniŭ piedahahičny ekśpierymient — paprasiŭ vučniaŭ napisać proźviščy piaci sučasnych biełaruskich piśmieńnikaŭ. Dzieci napisali imiony tych, kaho ŭžo daŭno niama pobač z nami — Kołas, Kupała, Bahdanovič, Bykaŭ, Karatkievič… Ja ŭsio ž nastojvaju: a kaho vy možacie nazvać z žyvych aŭtaraŭ — tych, z kim jość mahčymaść pabačycca, parazmaŭlać, papić kavy? Na žal, adkazać na majo pytańnie zdoleli tolki adzinki.
Tut maja misija ŭ tym, biezumoŭna, kab pakazać, što biełaruskaja litaratura — heta žyvaja źjava, što ŭ nas jość sapraŭdy vybitnyja aŭtary, na staronku jakich u instahramie mahčyma padpisacca, pastavić padabajku pad ich dopisami. Tak, zusim niadaŭna dzień naradžeńnia adznačaŭ Adam Hłobus, i vučni pavinšavali jaho ŭ sacyjalnych sietkach. Pryjemna toje, što paśla hetakaj pracy moładź davoli ŭpeŭniena nazyvaje mnohich paetaŭ — Vital Ryžkoŭ, Anka Upała, Viktar Žybul… I heta nie prosta abstraktnyja ludzi, a tyja, kamu jany niešta pisali, z kim mieli razmovy. Ja navat prapanoŭvaŭ vučniam zadańnie: paprasić peŭnaha piśmieńnika paraić niekalki knih, jakija, na jaho dumku, varta pračytać.
Tak skłałasia, što hod tamu mnie daviałosia pierajści na novuju pracu. Heta była pryvatnaja škoła. Naziraŭ za tym, jak vučni vośmaha, dziaviataha kłasa — niebłahija vučni — leksiki biełaruskaj movy nie viedali amal zusim. Zrazumieła, vyrašyŭ z hetym niejak zmahacca… Prasiŭ skłaści niekalki skazaŭ na biaskryŭdnuju temu — dzicia ad hetaj majoj prośby ŭpadała ŭ stupar, bo nie mieła słoŭnaha zapasu. Jašče horš ź viedami tych dzietak, jakija pryjšli z pačatkovaj škoły. Dla ich biełaruskaja mova ciažejšaja za anhlijskuju.
Ja razumieju toje, što niama nijakaha plonu ad taho, kali my prosta budziem zasvojvać praviły movy, a ŭłasna samoj movaj nie karystacca. Pa hetaj pryčynie na ŭrokach ja ŭstaloŭvaju praviła: razmaŭlać z vučniami tolki pa-biełarusku, i zaachvočvaju ich da taho ž samaha.
Časta zadańni pa biełaruskaj movie atrymlivaju praz vajbier. Vučni pišuć: «Dobryj viečier. Zadanija po biełorusskomu jazyku». Ja ŭ ich pytajusia: «A što, pavitacca pa-biełarusku nielha?» «A što možna?» — pierapytvajuć. Kaniešnie možna, i navat treba.
— Ci paśpiavaje biełaruskaja škoła za časam? Jak vy — nastaŭniki — spraŭlajeciesia z tym, što ŭsio nadta chutka źmianiajecca?
— Kaniešnie, pra ŭsiu biełaruskuju škołu kazać nie mahu, skažu tolki pra siabie. Sapraŭdy, svojeasablivaja honka z časam adbyvajecca, i ŭ škołu časta prychodziać vučni, jakija nieparaŭnalna lepš vałodajuć sučasnymi technałohijami. Nastaŭniku treba nie adstavać ad ich, treba raźvivacca. Asabista ja vykarystoŭvaju sacyjalnyja sietki. Źviartajusia na ŭrokach da krajaznaŭčych chvilinak. A dzie ŭ Mahilovie znachodzicca vulica Kupały ci Kołasa, dzie simvaličnaja mahiła Ciški Hartnaha? Daju zadańnie vučniam znajści takuju vulicu i pračytać vierš piśmieńnika, zrabiŭšy videa.
Maja asnoŭnaja zadača — vyrvać dzietak z toj infarmacyjnaj burbałki, dzie ŭsio tolki na ruskaj movie. Padaju im prykłady biełaruskamoŭnych błohieraŭ, pakazvaju, kolki ŭ ich padpisčykaŭ. Maŭlaŭ, možna ž być papularnym i na biełaruskaj movie. Zrazumieła, ja nie kažu pra toje, što nie treba vykarystoŭvać ruskuju movu. Kali łaska, čamu ž nie! Naŭprost ja imknusia pakazać toje, što isnuje inšy płast kultury, jaho varta zaŭvažyć — i, mahčyma, jon padasca maładym ludziam pryvabnym.
