Fota: fejsbuk Kaciaryny
Kaciaryna historyk pa adukacyi, jana lubić «dekaratyŭna-prykładnoje mastactva» minułych časoŭ — asabliva rańniaha Siaredniaviečča. Uśmichajecca, što navučycca kalihrafii dapamahli jaje dekretnyja adpačynki.
«Kali ja siadzieła z dvuma dziećmii doma, to mnie treba było, pa-pieršaje, znachodzić vyjście prazie tvorčaści, a pa-druhoje, niejkim čynam zarablać hrošy. Tady ja była ramieśnikam, zajmałasia i kalihrafijaj, i pieraplotnaj spravaj. Mianie zaprašali vieści majstar-kłasy na histaryčnyja fiestyvali, zamaŭlali knihi, dzie časta prasili napisać niešta na forzacach ci pieršych staronkach», — raskazvaje Kaciaryna.
Pieršyja mastackija listy jana napisała na pačatku leta. Dahetul słała palitviaźniam zvyčajnyja, ale nivodzin ź ich nie dachodziŭ.
Fota: staronka ŭ Fejsbuku Kaciaryny
«Ja znachodziłasia ŭ hłybokaj emacyjnaja jaminie. Ja vielmi lublu zajmacca tvorčaj manatonnoj pracaj kštałtu vyšyŭki, piśma, a tady ničoha takoha rabić nie atrymlivałasia, tamu što ja nie bačyła ŭ hetym sensu. Nie adčuvała, što maju prava zajmacca spravaj, jakaja prynosić mnie zadavalnieńnie, kali stolki narodu siadzić u turmach. I tady stali naradžacca takija listy», — dzielicca śpiavačka.
Na kožny kalihrafičny arkuš u jaje sychodzić hadzin vosiem pracy. «Tvorčaja epitymja», jak nazvała heta Kaciaryna.
«Heta patrebna nie stolki palitviaźniam, napeŭna. Tam ludzi radujucca kožnamu listu, niavažna, jak jon napisany. Heta bolš patrebna mnie, tamu što ciapier heta toje, što dazvalaje mnie adčuć: toje, što ja ŭmieju, jano nie darma i moža kamuści prynosić radaść».
Fota: Staronka ŭ Fejsbuku Kaciaryny
Kaciaryna apisvaje technałohiju stvareńnia «siarednieviečnych» listoŭ, jakoj vałodaje. Voś jak, naprykład, załociać inicyjały: biarecca alebastr (jon vykarystoŭvajecca zamiest kleju), na jaho dychajuć praź śpiecyjalnuju trubačku, paśla nakładvajecca pazałota. Tak atrymlivajucca pryhožyja vypukłyja litary, jak u letapisach. Dla afarboŭki biarucca pryrodnyja pihmienty. Ale pakolki niama ŭpeŭnienaści, što listy dojduć da adrasata, Kaciaryna vykarystoŭvaje materyjały, jakija možna nabyć u zvyčajnaj mastackaj kramie — huaš i tonkuju papieru dla kalihrafii.
«Čarniła, darečy, navučyłasia rabić sama. Ja žyvu ciapier pobač z dubovym lesam. Jość hałavyja areški, jakija rastuć na dubovych listach. Kali ich sabrać, pačyścić, zafiermientavać, to možna atrymać čarniła. Jany mienš jaskravyja, koleru sepija atrymlivajucca.
Zvyčajna bolš zručna vykarystoŭvać nasyčanaje čornaje čarniła, ale ŭsio zaležyć ad kampazicyi, toj zadumki, jakuju ja chaču ŭvasobić. Kali, naprykład, heta kielcki šryft, charakterny dla Irłandyi rańniaha Siaredniaviečča, to tam jakraz čarniła z hałavych areškaŭ padychodzić bolš. Kali heta stylistyka hotyki, lepš uziać čornaje čarniła», — tłumačyć śpiavačka.
Šryft jana abiraje ŭ zaležnaści ad siužetu lista. Kali jon natchnialny, «zvonki», to budzie hotyka, kali heta list padtrymki, udziačnaści, to padychodzić bolš akruhły šryft.
Fota: staronka ŭ Fejsbuku Kaciaryny
Niekatoryja z hetych pryhožych paviedamleńniaŭ zmahli patrapić da palitviaźniaŭ.
«Prarvalisia ŭsie listy da Maksima Znaka i adzin da Alesia Puškina. Ale adkaz Alesia da mianie tak i nie dajšoŭ. Viedaju, što jon pračytaŭ i zachavaŭ list, bo zhadvaŭ pra jaho ŭ svaich inšych listach. Raskazaŭ, što namalavaŭ mianie ŭ adkaz aholenaj i na kani,
— uśmichajecca Kaciaryna. —
Da mienš publičnych ludziej, nakolki viedaju, nie dajšoŭ nivodzin list. Ale ja spadziajusia, što tyja, chto vykidvaŭ ich u śmietnicu, choć kryšku spryčynilisia da pryhožaha. Ja vieru, što ŭsio na karyść. Navat kali ŭ mianie na heta sychodzić vosiem hadzin, a ŭ taho čałavieka, jaki vykidvaje moj list u śmietnicu, chvilina, usio roŭna — maje vosiem hadzin prynieśli mnie maralnaje zadavalnieńnie, a jaho chvilina adniała ŭ jaho imhnieńnie žyćcia».
Čytajcie taksama:
Try nadziejnyja sposaby padtrymać viaźniaŭ — rajać žonki i mužy źniavolenych
Siastra Maksima Znaka syšła z advakatury i robić čaroŭnuju kieramiku
Biełaruska, dačka i ziać jakoj palitviaźni, zapuściła brend rečaŭ z kazinaha puchu Babula. Pahladzicie, jak stylova!
