Bi-bi-si: Jašče dva hady tamu zdavałasia, što situacyja ŭ suśvietnym pravasłaŭi stabilizavałasia i nijakich źmienaŭ u dyptychu pamiesnych cerkvaŭ nie pradbačycca. Adnak paśla rašeńnia ŭkrainskaha pytańnia moža aktualizavacca pytańnie pra carkvu Čarnahoryi i, mahčyma, Makiedonii. Vy bačycie takuju pierśpiektyvu? Takoje «drabnieńnie» suśvietnaha pravasłaŭja — heta škodny sieparatyzm ci dobraja rysa ciapierašniaha času?
Arch.D.: Rasijskaja pravasłaŭnaja carkva baicca imknieńnia pravasłaŭnych narodaŭ da svajoj samaidentyfikacyi, jany chočuć kantralavać byłyja 15 respublik SSSR.
Ja padtrymlivaju tezis ab tym, što ŭ kožnaha naroda, jaki choča mieć svaju pravasłaŭnuju carkvu, pavinna być prava jaje zasnoŭvać i prasić jaje vyznańnia inšymi pravasłaŭnymi cerkvami. U tym liku kali havorka idzie pra Makiedoniju i Čarnahoryju.
A čamu nie źviarnucca da krain byłoha SSSR? Niadaŭna mitrapalit Minski Pavieł zajaviŭ, što dla Ukrainskaj carkvy aŭtakiefalija stała trahiedyjaj, a dla Biełaruskaj jana naohuł stała b śmierciu. Kali čuješ takija zajavy, chočacca adnačasova i płakać, i śmiajacca. Tak mohuć kazać ludzi, jakija bajacca duchoŭnaha rostu svajoj ułasnaj pastvy.
Dajcie ludziam być svabodnymi i niezaležnymi, dajcie im malicca na svajoj rodnaj movie. Mianie paprakali va Ukrainie, što, maŭlaŭ, vy ŭ Amierycy moliciesia na ŭkrainskaj — na «niebłahodatnom jazykie». Jaki jašče «niebłahodatnyj»? Heta mova, na jakoj mianie navučyła mama prasić kavałak chleba, čamu ja nie maju prava na joj malicca? Čamu Biełaruś nie maje prava malicca na svajoj biełaruskaj movie?
Bi-bi-si: Kali vy zhadali mitrapalita Minskaha, to kali ŭ hipatetyčnaj budučyni Alaksandr Łukašenka ci jaho pierajemnik razam z chaj navat častkaj tamtejšaha duchavienstva — navat nie ź mitrapalitam Paŭłam, — źviernucca da Kanstancinopala, to ci zhodnyja vy, što hipatetyčnaja schiema atrymańnia aŭtakiefalii dla Biełaruskaj carkvy pavinna być takaja ž, jak dla Ukrainskaj?
Arch.D.: Tak. Pavinien być zvarot naroda, ułady i pastyraŭ. U inšym vypadku heta budzie stvareńnie niejkaj relihijnaj vajny, zmovy ŭ dziaržavie abo ŭ carkvie.
Va Ukrainie, mnie zdajecca, ułady pryniali ŭsie miery, kab usio heta stała realnaściu.
Jakija b ni byli vašy palityčnyja prychilnaści, treba pryznać, što ŭłada zrabiła ŭsio, što pavinna była zrabić pa carkoŭnaj struktury, i ŭsio heta było ŭ ramkach zakanadaŭstva Ukrainy.
