Čakańni biełaruskaha hramadstva ad Dyjałohu pa madernizacyi značna vyšejšyja, čym my mierkavali spačatku, — pra heta zajaviŭ u intervju «Svabodnym navinam plus» jeŭrakamisar pa pytańniach pašyreńnia i jeŭrapiejskaj palityki susiedstva Štefan Fiule.
— Jakuju navuku daŭ pieršy etap Jeŭrapiejskaha dyjałohu pa madernizacyi ź biełaruskim hramadstvam?
— Dazvolcie mnie, pierš za ŭsio, padkreślić, što
nijakaja madernizacyja Biełarusi niemahčymaja, kali jana nie vyznačanaja i nie realizujecca samim biełaruskim hramadstvam i biełaruskim narodam.Jeŭrapiejski sajuz i asabliva jaho «maładyja»
niemahčyma madernizavać tolki ekanomiku. Ekanamičnaja madernizacyja pavinna iści ruka ab ruku z bolš šyrokaj madernizacyjaj hramadstva.
Niahledziačy na toje što spačatku ŭdzieł u dyjałohu by ŭ mienš aktyŭnym, praz hod paśla jaho zapusku my adznačajem vialikuju cikavaść da hetaj inicyjatyvy, jość žadańnie palepšyć jaje i ŭciahnuć bolš šyroki śpiektr hramadstva, bolš šyrokuju hrupu zacikaŭlenych bakoŭ.
— Što novaha ŭ hetym instrumiencie ŭ paraŭnańni, naprykład, ź inicyjatyvaj «Uschodniaha partniorstva»? Ci isnuje kaardynacyja i karelacyja pamiž hetymi instrumientami?
— Presa i inšyja naziralniki apisvajuć Jeŭrapiejski dyjałoh pa madernizacyi ź biełaruskim hramadstvam jak «instrumient», jaki možna było b vykarystoŭvać dla stanoŭčych pieraŭtvareńniaŭ, i jak «srodak», jaki spryjaje praviadzieńniu reformaŭ u Biełarusi. Niekatoryja navat nazyvajuć dyjałoh «palitykaj ES u dačynieńni da Biełarusi». Abmien dumkami pra toje, jak mahła b vyhladać paviestka dnia takoj madernizacyi, a heta i jość naša zajaŭlenaja meta, — zvyčajny praces, charakterny dla luboha demakratyčnaha hramadstva.
U Biełarusi maštaby dyjałohu ŭ apošni hod značna pašyrylisia. Jak vynik, i čakańni ad jaho našmat bolšyja. Analizujučy efiekty, treba pamiatać pra heta.
Navat niahledziačy na toje, što dyjałoh źjaŭlajecca kankretnaj inicyjatyvaj ES, jaho nielha paraŭnoŭvać z «Uschodnim partniorstvam» abo inšymi inicyjatyvami. Inicyjatarami, arhanizatarami i raspracoŭščykami dyjałohu źjaŭlajucca sami biełaruskija ŭdzielniki.
— Ci viaducca kansultacyi ź biełaruskimi ŭładami ab uklučeńni ich u praces dyjałohu? Jakija pierśpiektyvy?
— Z samaha pačatku ES nadavaŭ vialikaje značeńnie ŭklučeńniu biełaruskich uładaŭ, kab zabiaśpiečyć ustojlivaść madernizacyjnaja pozvy. Byli praviedzienyja abmierkavańni z MZS Biełarusi.
Biełaruski bok daŭ zrazumieć, što hatovy da dalejšaha abmierkavańnia hetaha pytańnia. Kansultacyi buduć praciahvacca.
Taksama ni dla kaho nie sakret, što pazicyja Jeŭrasajuza ŭ dačynieńni da adnaho aśpiektu hranična jasnaja: biełaruskaje hramadstva pavinna razhladacca ŭładami jak raŭnapraŭny surazmoŭca (bok) u pracesie dyjałohu.
— Biełaruskaja hramadzianskaja supolnaść zaniepakojenaja tym, što ŭłady ŭ vypadku ich uklučeńnia ŭ dyjałoh buduć nastojvać na vyklučeńni hramadzianskaj supolnaści z pracesu. Jakim vy bačycie vyrašeńnie hetaj prablemy?
— Jak ja ŭžo kazaŭ, adkazvajučy na papiaredniaje pytańnie, u budučyni praces pavinien być adkrytym dla ŭsich: uładaŭ Biełarusi, jeŭrapiejskich instytutaŭ, užo uciahnutych i inšych adpaviednych zacikaŭlenych pradstaŭnikoŭ biełaruskaha hramadstva.
— Jakija asablivaści druhoha etapu dyjałohu? Jakija pierśpiektyvy dasiahnieńnia pastaŭlenych metaŭ?
— My spadziajemsia, što novy etap dyjałohu budzie stymulavać daśledavańni i dyskusii pa pytańniach madernizacyi, dapamoža ŭstalavać kantakty pamiž biełaruskimi śpiecyjalistami i ich kalehami z krain ES, daść mahčymaść pavysić kvalifikacyju jaho ŭdzielnikaŭ, naprykład, praz navučańnie.
Na moj pohlad, dyjałoh i nadalej pavinny vieści, arhanizoŭvać i raźvivać sami biełaruskija ŭdzielniki. Dyjałoh moža evalucyjanavać i achapić bolš šyrokaje koła pytańniaŭ madernizacyi, u praces taksama mohuć być ŭciahnutyja inšyja zacikaŭlenyja baki.
My taksama chočam praciahnuć znajomić biełaruskija ŭłady z asnoŭnymi napramkami dyjałohu, u tym liku, prymajučy pad uvahu biahučy mižhalinovy dyjałoh Biełaruś — ES. Heta mahło b dapamahčy palepšyć razumieńnie taho, jakaja madernizacyja patrebna biełaruskamu hramadstvu i jakuju padtrymku zmoh by akazać ES, kali dazvolić palityčnaja situacyja.
