Getty Images
Шведскія навукоўцы прыйшлі да высновы, што падчас аварыі на Чарнобыльскай АЭС адбыўся слабы ядзерны выбух.
Спецыялісты прааналізавалі склад ізатопаў ксенону ва ўзорах, узятых на чарапавецкай фабрыцы па звадкаванні паветра, і змадэлявалі метэаралагічныя ўмовы распаўсюду прадуктаў ядзернай рэакцыі. Артыкул даследнікаў апублікаваны ў часопісе Nuclear Technology, піша lenta.ru.
Катастрофа на Чарнобыльскай АЭС адбылася 26 красавіка 1986 года ў 01:23. Відавочцы сцвярджаюць, што чацвёрты энергаблок АЭС быў разбураны двума выбухамі, прычым другі, наймагутнейшы, здарыўся праз некалькі секунд пасля першага. Лічыцца, што аварыйная сітуацыя ўзнікла з-за разрыву труб у сістэме ахалоджання, выкліканага хуткім выпарэннем вады. Пасля гэтага вада або пара пачалі рэагаваць з цырконіем у цеплавыдзяляльных элементах, што прывяло да стварэння вялікай колькасці вадароду і яго выбуху.
Шведскія навукоўцы лічаць, што выбух рэактара адбыўся па іншай прычыне.
Яны выказалі здагадку, што падчас запланаванага спынення рэактара ўзніклі непаладкі ў сістэме кіравання ядзернай рэакцыяй, у выніку чаго ў актыўнай зоне значна павысілася колькасць цеплавых нейтронаў. Лакальныя ядзерныя выбухі прывялі да магутных выкідаў прадуктаў дзялення, якія выбілі ахоўныя покрыўкі у верхняй частцы каналаў рэактара, прарвалі дах і пайшлі ў атмасферу.
На карысць гэтай гіпотэзы гаворыць тое, што праз некалькі дзён пасля катастрофы навукоўцы радыевага інстытута імя Хлопіна выявілі радыеактыўныя ізатопы ксенону ў фракцыях высакародных газаў, атрыманых на чарапавецкай фабрыцы, дзе вырабляліся вадкі азот і кісларод. Сярэднія суадносіны актыўнасці 133Xe/13mXe раўнялася 44,5 ± 5,5. Гэта, на думку шведскіх даследчыкаў, тлумачыцца тым, што над тэрыторыяй Чарапаўца прайшло воблака з прадуктаў ядзернага выбуху магутнасцю 75 тон у трацілавым эквіваленце, што адбыўся на Чарнобыльскай АЭС.
Акрамя таго, вынікі мадэлявання метэаралагічных умоў над заходняй часткай СССР на працягу некалькіх дзён пасля аварыі паказалі, што аздначаныя на чарапавецкай фабрыцы суадносіны ізатопаў магчымыя толькі ў тым выпадку, калі выкінуты ксенон падняўся на вышыню 2,5—3 кіламетры. Такая карціна адпавядае наступствам ядзернага выбуху.
