Natałka Babina: Pačnu z pryvatnaha. Jak hladačka, jakaja rehularna hladzić kanał i ŭsim sercam žadaje jamu pośpiechu, maju dźvie kankretnyja pretenzii da «Biełsata». Pieršaje, što vyklikaje ŭ mianie peŭnaje nieprymańnie, heta mova kanała. Mnie zdajecca, važna, kab mova na kanale była pryhožaj i jasnaj, kab jana pryvablivała. A mnie časta mova pieradač padajecca štučnaj, zanadta ŭžo «knižnaj», nie takoj, jakuju ja čuju ŭ škole, dzie vučacca maje dzieci, abo ad nośbitaŭ movy ŭ vioscy, dzie ja žyvu.
Ahnieška Ramašeŭskaja-Huzy: Heta važnaja prablema, ale i vielmi ciažkaja dla mianie asabista. U hetym pytańni ja nie mahu mieć svajho dakładnaha punkta hledžańnia, bo nie viedaju biełaruskaj movy da takoj stupieni, kab acanić jaje styl, kab acanić, kali lepš kazać «rovar», a kali «viełasipied». Ale ja całkam zhodnaja, što z televizara pavinna hučać mova, maksimalna nabližanaja da toj, jakoj havorać u Biełarusi.
Biełaruskaja mova ciapier pad takoj pahrozaj, što nielha zabaŭlacca ŭ niejkija hulni z archaizmami. Całkam zhodnaja, što mova pavinna być maksimalna zrazumiełaj.Ale dla niekatorych ludziej ich ujaŭleńni pra movu — samyja pravilnyja i vykaranić ich možna, tolki vyrvaŭšy razam z sercam. I varta na chvilinku adviarnucca — i čarhovy film znoŭ pierakładzieny nie tak, jak chaciełasia b…
U nas jość moŭnaja redakcyja, jaje ŭznačalvaje Źmicier Saŭka, i jon pilnuje, kab mova infarmacyi i publicystyki byli adpaviednyja tamu, što jon ličyć pravilnym.
NB: Ale kali ŭ sieryjale «Puaro» zrazumiełaje ŭsim biełarusam słova «mis» pierakładajuć jak «spadaryčna», to heta tak užo pryciahnie hledačoŭ da movy…
AR-H: U spravach biełaruskaj movy časam redaktary byvajuć vielmi emacyjnyja. Niadaŭna byŭ vypadak, kali dla polskaha kanała tre było pierakłaści na polskuju vielmi dobry film «Strach u krainie spakoju». I kalehi nastajali, kab proźviščy ŭ citrach pisalisia nie pa-polsku, ale biełaruskaj łacinkaj. U vyniku viadomaje ŭ Polščy i zrazumiełaje proźvišča «Šuškievič» hučała dla palakaŭ jak «Suskievic»… Časam žadańnie prademanstravać svaju racyju byvaje macniejšaje za zdarovy sens…
NB: Čaho jašče nie staje mnie jak hledaču, — to heta vidoviščnaści, šou. Ci płanuje «Biełsat» rabić zabaŭlalnyja pieradačy, papularnyja ŭ padletkaŭ, typu «Ukraina maje talent» abo «Fabryka zorak»?
AR-H: Nie, bo heta strašna doraha kaštuje. Na žal, naša samaja vialikaja prablema — hrošy. 1 młn 200 tys. złotych kaštuje tolki apłata za karystańnie spadarožnikam. A na spadarožnik treba dasłać — heta čarhovyja niekalki sot tysiač złotych. Televizijnaje abstalavańnie, zakup prahram — heta ŭsio hrošy. Chacia, treba pryznać, što ŭ paraŭnańni z polskimi kanałami naš kanał vydatkoŭvaje vielmi mała.
Uvieś naš biudžet — kala 6 młn jeŭra na hod. Dla paraŭnańnia, niamiecki kanał dla zamiežnikaŭ «Dojče viele» kaštuje ŭ 10 razoŭ bolš — kala 60 młn jeŭra na hod.Kanał «Pałonija» kaštavaŭ u 2 razy bolš, pry tym, što jon nie pradukavaŭ svajoj infarmacyi. Telebačańnie — štuka darahaja. Ja b prosta maryła ab tym, kab stvarać svaje sieryjały, mastackija filmy. Ale, kab stvaryć niekalkisieryjny sieryjał, treba stolki ž hrošaj, kolki składaje hadavy biudžet «Biełsata». Takija šou, jak vy nazvali, taksama kaštujuć doraha — kala dvaccaci tysiač jeŭra kožnaja pieradača. Akramia taho, adkul uziać haściej i vialikuju studyju ŭ Biełarusi?
NB: Jak Vy dumajecie, ci hladziać vaš kanał čynoŭniki vysokaha ranhu ŭ Biełarusi?
AR-H: Ci hladzić naš kanał Łukašenka — nie viedaju. Moža, i nie. Moža, jamu nie pakazvajuć, kab nie rasstrojvać (śmiajecca).
NB: Pa dziesiacibalnaj sistemie jakuju b adznaku pastavili «Biełsatu»?
AR-H: Mocnaje 6. Jość pieradačy na dziasiatku, jość i na troječku, a ŭvohule — mocnaje 6.
NB: Vy ŭvohule z aptymizmam hladzicie ŭ budučyniu? U budučyniu Biełarusi i «Biełsata»?
AR-H: Tak, ja čałaviek, jaki bačyŭ cud, tamu ja hladžu ŭ budučyniu z aptymizmam.
Ja žyła ŭ kamunistyčnaj Polščy, i dumała, što heta nikoli nie skončycca. A heta skončyłasia za dva hady.Tamu ja vieru ŭ cudy. U Biełarusi kiepskaje hieapalityčnaje stanovišča, jana va ŭsich sensach — u cieni Rasii. Ale kožny hod dziaržaŭnaści, niezaležnaści, kožny hod, kali biełarusy adčuvajuć siabie biełarusami, a nie nieviadoma kim — heta dadatny hod, heta krok da aptymizmu.
***
Recepty ad dyrektarki kanała «Biełsat» Ahnieški Ramašeŭskaj-Huzy
Babka zaparanaja (z knihi V. Zavadskaj «Kucharka litoŭskaja»)
3—3,5 ł muki, 1 ł małaka, 175 h draždžej, 800 h cukru, 1,5 ł žaŭtkoŭ, trochi soli, 0,5 šklanki razynak, skurka apielsina, 3 šklanki toplenaha masła.
1,5 ł muki zaparyć tryma šklankami małaka i raścirać łyžkaj, kab nie było kamiačkoŭ i kab astyła. Uźbić da biełaha koleru žaŭtki z drobnym cukram, ulić heta ŭ ciesta, mocna vymiešać, ulić droždžy, raźmiašać i pastavić u ciopłaje miesca, kab padyšło. Kali padydzie, usypać trochi soli, razynki, dadać parezanuju skurku apielsina i miasić doŭha; u kancy ŭlić toplenaje masła, usypać muki stolki, kab ciesta było takoj hustaty, jak na lohkija babki, vybivać cełuju hadzinu, pastavić, kab padyšło, vymiešać, ulivać pa treciaj častcy ŭ formy, a kali nastolki padydzie, što formy buduć amal poŭnyja, pastavić u haračuju pieč na 1 hadzinu 15 chvilin.
Ratatuj
2 cybuli, 4 papryki, 6 pamidoraŭ, 2 nievialičkija kabački, 1 zubčyk časnaku, 100 h kiłbasy, krop.
Cybulu pakroić kołcami, sałodki pierac — paskami, pamidory aparyć haračaj vadoj i ababrać skurku, cukini parezać kubikami. Padsmažyć na aliŭkavym alei cybulu da prazrystaści, dadać pamidory, papryku, patušyć, pakul nie vyparycca trochi vadkaść, potym zahuścić, dadaŭšy kabački, i patušyć da hatoŭnaści. U kancy možna dadać parezanuju kiłbasku, zdrobnieny časnok, pasypać kropam i padać z dobrym śviežym chlebam.
NB: Vy vielmi zaniaty čałaviek, vaš pracoŭny hrafik vielmi napružany. Tak što naprykancy pytańnie ad čytačak «Našaj Nivy». Jak sumiaščajecie pracu z chatniaj haspadarkaj? Možacie padzialicca lubimym receptam?
AR-H: Pakolki ja historyk pa adukacyi, mnie padabajucca recepty z «Kucharki litoŭskaj». Adzin ź lubimych receptaŭ — zaparanaja draždžavaja babka. Ale jana stała ŭ mianie vychodzić biezakorna tolki praz 12 hod paśla taho, jak jaje pačała rabić. Niahle-dziačy na niaŭdačy, ja nie zdavałasia, sprabavała kožny hod. Narešcie ja jaje trochi madernizavała, adkryła, što, naprykład, u XIX stahodździ droždžy byli značna słabiejšyja, vadkija, a nie ćviordyja, i tamu ŭ našyja časy treba dadavać ich na 1/3 mienš; muka ciapier sušejšaja, nie sa staroha młyna, tamu treba našmat bolš małaka, čym u starym recepcie. Dadaju ŭ dva razy mienš jajek, jajki (kala 30 žaŭtkoŭ na 1 litr muki) i ciesta ŭźbivaju nie ŭručnuju na praciahu hadziny, a miksieram dvaccać chvilin… Ahułam kolkaść inhredyjentaŭ z recepta pavinna dzialicca na try albo na pałovu, tamu što chto ciapier maje siamju na 15 čałaviek, kab źjeści taki piražyska.
A voś bolš sučasnaja strava, ratatuj z asieńniaj harodniny, učora my mienavita jaho jeli. Strava jakraz dla zaniataj žančyny: viartaješsia z pracy, sadziš muža rezać harodninu, potym usio na patelniu — i strava hatovaja! (śmiajecca)
***
- Ahnieška Ramašeŭskaja-Huzy pracuje dyrektarkaj «Biełsata» z 2007. Samym vialikim dasiahnieńniem ličyć toje, što kanał isnuje, bo, «skazać pa ščyraści, sama nie vieryła, što kanał budzie». U śniežni 2005 jaje pazbavili akredytacyi i vysłali ź Biełarusi. Kali jana siadzieła ŭ aeraporcie Minska i čakała departacyi, u jaje i ŭźnikła ideja kanała. Voś i stvaryli, kaža Ramašeŭskaja-Huzy, «taki prajekt «Nu, pohodi!» dla Łukašenki». «My adrazu vyrašyli, što budziem šukać ludziej biez žurnalisckaha dośviedu, ale z žadańniem pracavać, — raskazvaje jana. — Pamiataju, jak u 2006 hodzie ja spytała ŭ Alesia Zaleŭskaha pry pieršaj sustrečy: «Kolki Vam hod?» A jon adkazvaje: «Nu, chutka 20…» A ciapier my majem vielmi prafiesijny kalektyŭ». «Važna pamiatać, što žurnalisty «Biełsata» ryzykujuć, — kaža jana. — I treba znajści ludziej, jakija zhodny ryzykavać. My ž nie možam źniać hetyja ryzyki, i žurnalisty heta razumiejuć».
