10 maja Alaksandr Łukašenka sustreŭsia z aktyvam Biełaruskaha sajuza vieteranaŭ vajny ŭ Afhanistanie. «Jak ni horka kazać, — padkreśliŭ kiraŭnik krainy, — ale šerahi vieteranaŭ Vialikaj Ajčynnaj vajny radziejuć. Heta praces naturalny...»
Nie viedaju, ci była zapłanavana heta sustreča, ale jość niešta prykraje ŭ tym, što jana adbyłasia adrazu paśla čarhovaha «šeścia vieteranaŭ» 9 maja. Mabyć, upeŭniŭsia ŭ tym, što «naturalny praces» tak šparka idzie bieź pierapynku, što pad pahrozaj apynuŭsia praces «patryjatyčnaha vychavańnia moładzi».
Vielmi ŭžo chutka ścišyłasia harkata ad «naturalnaha pracesu», kali spatrebiłasia nieadkładna nahadać «afhancam», što jany «bajavyja naščadki vieteranaŭ...», što im treba brać ad ich «estafietu patryjatyčnaha vychavańnia moładzi... ściah ź ich ruk i nieści jaho...»
...U zachodniebiełaruskaj vioscy, dzie ros Piatro, na pačatku 80-ch hadoŭ žyvych udzielnikaŭ vajny zastavałasia nie bolš čatyroch. Kožnaje 9 maja razam z adnaviaskoŭcami jany źbiralisia za stałami na bierazie rečki, siarod maładych dreŭcaŭ, pasadžanych u pamiać ab zahinułych, i, vypiŭšy na sumny ŭspamin čarku, horka płakali ab ich...
U Afhanistanie Piatra pryznačyli kiroŭcam BMP, bo ŭ mirnym žyćci jon byŭ traktarystam. Chutka BMP raskuročyŭ reaktyŭny snarad. Zahinuli ŭsie vosiem — chto adrazu, kahości dabili. Piatro prykinuŭsia miortvym, što było nie ciažka, bo kroŭ ažno śvistała z amal adarvanaj nahi...
U pieršaje paśla viartańnia na radzimu 9 maja Piatro ledź dajšoŭ da bieraha — nijak nie moh pryzvyčaicca da prateza. Ale dajšoŭ — z žonkaj, adnahadovym synam, ordenam Čyrvonaj Zorki na pinžaku i vykapanym dreŭcam, kab pasadzić jaho pobač ź vieteranskimi. Potym vypiŭ i horka płakaŭ užo razam ź imi...
Viarnuŭšysia z Afhana, Piatro ni ŭ jakuju nie pahadžaŭsia pracavać padlikoŭcam na kałhasnym składzie, kudy, nie viedajučy, što ź im rabić, pasyłaŭ jaho staršynia. «Dajcie traktar, — prasiŭ staršyniu. — Ja zdoleju...» «Jaki traktar?!» — złavaŭsia staršynia, nie razumiejučy, što chadzić na pratezie Piatru ciažej, čym pracavać na traktary. Inšym słovam — žyć...
Traktar jamu zrabili na traktarnym zavodzie, ab čym damovilisia dobryja ludzi. Pastavili navat šviedskaje siadzieńnie, jakoje pavaročvałasia, kab zručniej było załazić u kabinu ci vyłazić ź jaje. I namalavali na škle čyrvonuju zorku. I pačaŭ Piatro na im pracavać.
Ale heta nie ŭsio.
Historyja z traktaram nabyła šyrokuju viadomaść, pra jaje stali pisać u hazietach. I raptam vyśvietliłasia, što ŭsio svajo maładoje žyćcio Piatro chacieŭ być padobnym na Mareśjeva, a kamsamolcy z traktarnaha tolki i maryli ab tym, kab zrabić traktar dla hieroja...
Tak ź Piatra pačali rabić papiarovaha žaŭniera, z hazietnaj, tak by mović, papiery. Uciahnuli ŭ praces «patryjatyčnaha vychavańnia», jaki, viadoma, biez «frantavych sta hramaŭ» nie abychodziŭsia.
Ale jašče horš toje, što jon nie abychodziŭsia biez chłuśni.
Nu, jak było tłumačyć moładzi, za što vajavaŭ u dalokim Afhanie? Za što zahinuli tyja vosiem i jašče tysiačy? Za što zhublena naha? Za orden? Ci za toj traktar sa šviedskim siadzieńniem i namalavanaj čyrvonaj zorkaj na škle?..
Ź ciaham času abodva składniki pracesu źlilisia ŭ adzinuju płyń, jakaja adnojčy vyniesła traktar naŭprost na prydarožny słup.
Traktar na tym ža zavodzie adramantavali.
Ale brydotnaja płyń užo niesła Piatra bieśpierapynna. I daniesła da łaŭki ŭ zakutku rajcentraŭskaha skviera, na jakoj jon i pamior.
Nie paśpieŭ, možna skazać, «pryniać estafietu» i «ŭziać u svaje ruki ściah».
U Afhanie jon zdoleŭ sam pieraviazać paranienuju nahu, sucišyć kroŭ i vyzvać pa racyi dapamohu.
Na radzimie nie znajšoŭ ničoha, akramia harełki, kab pieraviazać paranienuju dušu i sucišyć bol... Dy i pa jakoj racyi i pa jakuju dapamohu jon moh dakryčacca z łaŭki ŭ rajcentraŭskim skviery?
... Daŭno ŭžo syšli z žyćcia vieterany z toj pamirajučaj vioski. Ale štohod 9 maja źbirajucca na bierazie rečki z roznych inšych miaścin naščadki. Siarod ich, mahčyma, i dzieci Piatra — usio, što jon nasamreč pakinuŭ u žyćci. Dy jašče šumić na majskich viatrach trapiatkoje liście biarozki, kaliści pasadžanaj im u honar adnaviaskoŭcaŭ, zabitych na vajnie...
Jakaja ž jašče spatrebicca vajna, kab nie pieraryvałasia «patryjatyčnaja» estafieta?!
Hladzieć taksama:
