Siarhiej Paŭłovič nie byŭ palitykam, piśmieńnikam, adnak zdoleŭ uzvysicca ŭ Zachodniaj Biełarusi ŭ ranh vydatnych biełaruskich dziejačaŭ. Eciud Arsienia Lisa.
Kandydat bahasłoŭja Paŭłovič, rodam z Kobrynščyny, pa skančeńni Kijeŭskaj duchoŭnaj akademii (1899) vybraŭ za nivu svajoj pracy narodnuju aśvietu. Pracavaŭ vykładčykam Rahačoŭskaj sieminaryi i žanočaj himnazii, inśpiektaram škoł u Vaŭkavyskim paviecie. Pieršaja suśvietnaja vajna vykinuła jaho z sotniami tysiač suajčyńnikaŭ u biežanstva ŭ Rasiju. Daviałosia pieražyć niamała. U hramadzianskuju vajnu praz vykładčycki vicmundzir intelihientnaha vyhladu piedahoh Paŭłovič trapiŭ u zakładniki i cudam acaleŭ. U 1921 h. reevakujavaŭsia na Baćkaŭščynu, u Zachodniuju Biełaruś.
Na chvali nacyjanalna-vyzvalenčaha ruchu ŭ Vilni sa ścipłaha nastaŭnika vyras na pryznanaha piedahoha, aŭtara znakamitych na ŭsiu Biełaruś knihhramatyk, čytanak.
Sami najmieńni ich, uziatyja z narodnaha žyćcia («Pieršyja ziarniatki», «Zasieŭki» (1937), śviedčyli, jak arhanična vyrastała praca talenavitaha piedahoha z tysiačahadovaha dośviedu narodnaha.
Praca Paŭłoviča na pasadzie dyrektara Vilenskaj biełaruskaj himnazii (1925—1938) i asabliva ŭ Hałoŭnaj upravie Tavarystva biełaruskaj škoły pa¬svojmu była acenienaja polskaj administracyjaj. Paŭłoviča dvojčy, u 1930 i 1933 hh., aryštoŭvali i kidali ŭ Łukišski astroh, choć jon nie naležaŭ nie tolki da jakojniebudź radykalnaj, a naohuł ni da jakoj partyi. Pradstaŭniki režymu bačyli ŭ im duchoŭnuju siłu.
Pazbaŭlenyja z łaski piłsudčykaŭ biełaruskaj škoły, dzieci zachodnich biełarusaŭ raśli ludźmi śviadomymi. I ŭ hetym była niemałaja zasłuha S. Paŭłoviča.
Polskaj administracyi tak i nie ŭdałosia ŭ dačynieńni da biełarusaŭ realizavać svaju kałanizacyjnuju palityku: pieratvaryć ceły narod u etnična iniertnuju masu. Knihi Paŭłoviča byli faktaram supraciŭleńnia pałanizacyi. Niezdarma jaho «Zasieŭki» zabaranialisia, i palicyja padčas pieratrusaŭ u vioscy rvała, niščyła ich. Choć u padručnikach Paŭłoviča nie było nijakich palityčnych łozunhaŭ. Tam byŭ taktoŭna, talenavita ŭznoŭleny ŭ słovie rodny śviet. Toje, što atačała biełaruskich dziaciej ad kałyski.
Va ŭmovach zakryćcia biełaruskich škoł Paŭłovič addavaŭ vialikuju ŭvahu chatniaj adukacyi, pazaškolnamu navučańniu. U časopisie «Biełaruski letapis» jon vystupaje z publikacyjami na temu mietodyki navučańnia biez škoły, stvaraje śpiecyjalnyja padručniki, u tym liku «Pišy samadziejna». Paŭłovičam napisany i aryhinalny biełaruski padručnik pa historyi relihii. Navukoviec-piedahoh razumieŭ značeńnie relihii ŭ nacyjanalnym vychavańni, asabliva va ŭmovach Biełarusi, dzie jak katalicyzm, tak i pravasłaŭje imknulisia da denacyjanalizacyi naroda. Dla piedahohiki, narodnaj aśviety Paŭłovič braŭ etyčnyja momanty chryścijanstva, jaho etyčnaestetyčnyja vartaści.
Heta asabliva dobra vidać z časopisa «Snapok», jaki jon vydavaŭ u 1937—1939 hh. u Varšavie dla biełaruskich dziaciej, dzie, darečy, byli apublikavanyja najlepšyja tvory, napisanyja dla dziaciej Maksimam Tankam.
Hety niesamavity vonkava čałaviek (Paŭłovič byŭ nievysokaha rostu, prosty z vyhladu) ažyćciaviŭ aśvietnicki podźvih. Reprezientant biełaruskaj kultury i hramadskaj dumki Ryhor Šyrma nazyvaŭ Paŭłoviča «vydatnym piedahoham», słavutym mužam Biełarusi. I heta była abjektyŭnaja acenka kulturnahramadskaj, aśvietnaj dziejnaści S.K. Paŭłoviča.
Spadčyna aśvietnika-patryjota, jaho maralny aŭtarytet i praź siemdziesiat hadoŭ paśla śmierci Nastaŭnika zastajucca aktualnyja dla siońniašniaha biełaruskaha hramadstva.
