Zdarovy kavun zaŭsiody iskrycca krupinkami.
Nadyšła para aktyŭnaha handlu kavunami i dyniami. Hetyja paŭdniovyja łasunki zaŭsiody darečy na našych stałach. Adnak kab atrymać sapraŭdnuju asałodu ad vialikaj jahady, treba ŭmieć pravilna vybrać samy sakavity i śpieły kavun.
Niahledziačy na vialikuju kolkaść narodnych nazirańniaŭ, vyznačyć śpiełaść kavuna niaprosta. Śpiecyjalisty śćviardžajuć, što absalutna dakładnych kryteryjaŭ tut niama. Pieršaje, na što treba źviarnuć uvahu, dyk heta na łupinu pałasacika. Jana zaŭsiody pavinna być nasyčanaha koleru i vielmi ščylnaj. Kavun pavinien być z suchim chvościkam i vydavać zvonki huk pry pastukvańni A kali vy ściśnicie jaho dźviuma rukami — śpieły zatraščyć.
Adna ź istotnych prykmiet jakaści — žoŭty (a nie bieły) koler ziemlanoj plaminy na baku kavuna. Akramia taho, možna pacierci bok i paniuchać jaho.
Kali prybiŭsia pach śviežaskošanaj travy, nie biarycie tavar. Znaŭcy śćviardžajuć: taki vodar nie pavinien iści ad kavuna. Nie pavinna być i rychłaj miakaci i sarcaviny navat u pieraśpiełaj jahady. Apošniaje možna pravieryć tolki razrezaŭšy kavun.
Adnak hetaha jakraz rabić nielha.
Pryčyna ŭ tym, što na pavierchni kavuna znachodzicca vielmi šmat uzbudžalnikaŭ kišečnych infiekcyj, jakija pry parušeńni cełasnaści lohka pranikajuć u miakać i stvarajuć surjoznuju pahrozu zdaroŭju tych, chto vyrašyŭ paspytać sakavituju jahadu. Tym bolš takija manipulacyi niebiaśpiečnyja, kali niama ŭmoŭ pamyć i kavun, i nož, jakim jaho nadrazajuć. Viadoma, što bachčavyja zachoŭvajuć i pieravoziać daloka nie ŭ sterylnych umovach. Tamu sanitarnymi normami našaj krainy, a taksama praviłami handlu na rynkach, zaćvierdžanymi pastanovaj Savieta Ministraŭ, zabaroniena realizacyja bachčavych kultur u razrezanym i nadrezanym vyhladzie.
Jašče kavuny schilnyja da nazapašvańnia chimikataŭ, jakija byli vykarystany pry ich vyroščvańni. Haspadary dla paskareńnia saśpiavańnia kavunoŭ časta ščodra padkormlivajuć ich "chimičnymi" vitaminami, kab sabrać za siezon 2-3 uradžai. A kali kavun nie daciahvaje pa kolery, jamu robiać usiaho adzin ukoł marhancoŭki. Biezumoŭna, partyi takich "mutantaŭ" brakujuć. Ale ŭsio ž vierahodnaść nabyć nieviadomaha pałasataha hihanta jość.
Jak ža vyznačyć, pierakormleny kavun nitratami ci nie?
Kali ŭ razrezanym vyhladzie vy bačycie čyrvonuju miakać ź lohkim adcieńniem liłovaha koleru, to heta "lipavy" kavun. Pry lišku nitrataŭ i nitrytaŭ u miakaci možna znajści žaŭtavatyja zhuščanyja ŭčastki. Pražyłki ŭ miakaci taksama pry hetym majuć žoŭty koler. A na dumku znaŭcaŭ, jany pavinny być tolki biełymi.
Zdarovy kavun zaŭsiody iskrycca krupinkami, a pierakormleny chimijaj — bliščyć na śviatle. A kali apuścić kavałačak adrezanaj jahady ŭ šklanku z čystaj vadoj i jana pry hetym pamutnieje i nie afarbujecca ŭ ružovy ci čyrvony koler, značyć, kavun udały.
Užyvańnie ŭ ježu "chvoraha" hihanta moža mieć surjoznyja nastupstvy, siarod jakich straŭnikava-kišačnaja dysfunkcyja, što asabliva niebiaśpiečna dla dziaciej. Prablemy sa zdaroŭjem pačynajucca z hałaŭnoha bolu, hałavakružeńnia, pačyrvanieńnia tvaru i šyi, a taksama čyrvonych kruhoŭ pad vačyma. Kali paśla ŭžyvańnia kavuna źjaviłasia choć by adna z hetych prykmiet, terminova źviartajciesia pa miedycynskuju dapamohu.
A voś dobraja, śpiełaja, sakavitaja jahada nie tolki smačny łasunak, jana jašče i cudoŭnaja lekarka.
Kavun źmiaščaje cukry, jakija lohka zasvojvajucca, — hlukozu i fruktozu, arhaničnyja kisłoty, kalij, žaleza, karacin. Akramia taho, u kavunie šmat folijevaj kisłaty, klatčatki, piekcinaŭ. Jon moža vyvodzić z arhanizma ščołačnuju maču i tamu źjaŭlajecca adnym z samych lepšych ačyščalnikaŭ nyrak. Kavun taksama — unikalny pryrodny srodak dla pazbaŭleńnia ad simptomaŭ intaksikacyi, jakaja ŭźnikła ŭ vyniku jakoha-niebudź zachvorvańnia, atručeńnia ci istotnaj vypiŭki, abo ich palahčeńnia.
Klatčatka miakaci kavuna sadziejničaje adnaŭleńniu kišečnaj fłory, palapšaje stravavańnie i sadziejničaje vyviadzieńniu chalesterynu. Dyjetołahi rajać pravodzić kavunovyja razhruzačnyja dni ludziam, jakija pakutujuć ad atłuścieńnia, padahry.
Vitaminy i mikraelemienty, najaŭnaść vialikaj kolkaści vady i lohkazasvajalnych cukroŭ dajuć mahčymaść prymianiać kavuny ŭ lačebnym charčavańni pry małakroŭi, dla stabilizacyi abmiennych pracesaŭ u piečani, kavuny pieraškadžajuć kamnieŭtvareńniu ŭ žoŭcievym puzyry, dapamahajuć pry aciokach, źviazanych z zachvorvańniami sardečna-sasudzistaj sistemy i nyrak.
U narodnaj miedycynie prymianiajuć vysušanuju łupinu, ź jakoj hatujuć advar u suadnosinach 1:10. Śviežuju ci suchuju jaje časam vykarystoŭvajuć dla lačeńnia kalitaŭ u dziaciej.
Adnak pierš čym skarystać hajučyja jakaści hetaha zialona-pałasataha vołata, treba paraicca z uračom, bo isnujuć i supraćpakazańni dla kavunovych dyjet. Heta pryrodžanyja anamalii močapałavoj śfiery, adenoma prastaty, paślaapieracyjnyja spaječnyja pracesy. Nie varta zachaplacca kavunovymi čystkami pry najaŭnaści ŭ nyrkach kamianioŭ vialikich pamieraŭ. Pad upłyvam soku kavuna jany mohuć, da kanca nie rastvaryŭšysia, kranucca ź miesca, a heta pahražaje nyrkavaj kolikaj. Chvorym na cukrovy dyjabiet, navat kali im vielmi chočacca pakaštavać cukrovy cud, možna ŭžyvać jaho ŭ vielmi abmiežavanaj kolkaści — z ulikam sutačnaj normy cukru.
Darečy, tym, chto pakutuje ad močakamiennaj chvaroby, nie varta ciahnuć u sumcy adrazu šmat kavunoŭ — fizičnaja nahruzka taksama moža vyklikać prystup nyrkavaj koliki.
Kupiŭšy kavun, jaho treba vymyć ciopłaj vadoj z myłam. Hetaja prostaja miera dapamoža paźbiehnuć kišečnaj infiekcyi.
