5%-nyja kredyty na dolevaje budaŭnictva ŭ Minsku pad pahrozaj

Što abiare ŭłada — ryzyku razzłavać minčan u pieradvybarny hod ci mahčymaść pakinuć $75 miljonaŭ u biudžecie?

Pastanova № 101, pryniataja Minharvykankamam u studzieni minułaha hoda, voś užo hod źjaŭlajecca dla minčan, jakija stajać u čarzie na palapšeńnie žyllovych umoŭ, promniem śvietu ŭ ciomnym carstvie. Zhodna z dakumientam,

atrymać ilhotny kredyt na budaŭnictva kvatery moža kožny «čarhavik».

Čakać dvaccać hod stała nieabaviazkovym — byŭ by svoj startavy kapitał.

Za 2009 hod mahčymaściu skarystalisia 2500 čałaviek.

Ale ciapier nad inicyjatyvaj minskich uładaŭ znoŭ zhuścilisia chmary. «Dakumienty nie prymajem, a kali i padadzicie ich, to budzie admova ŭ kredycie», — biezapielacyjna kažuć u vykankamach.

Prablemnaja pastanova

Z času pryniaćcia dakumienta jaho ŭvieś čas pieraśledavali skandały i nieparazumieńni. Spačatku vyśvietliłasia, što pastanova Minharvykankama supiarečyć prezidenckamu ŭkazu. U kiraŭnika dziaržavy było napisana — vydavać lhotny kredyt, tolki kali padyjdzie čarha. Miž inšym, u Minsku jana dasiahnuła dvaccaci hadoŭ. Ale staličnyja ŭłady bačyli, što novabudoŭli stajać pustymi, tamu ŭ niejkaj stupieni zhadzilisia plunuć na sacyjalny pryncyp čarhi, i dali «čarhavikam» kart-błanš. Maŭlaŭ, možacie budavacca — budujciesia, a ŭłada dapamoža kredytam. Dva miesiaca pieramovaŭ pryviali da kampramisa, i rašeńnie Minharvykankama stała vykonvacca.

Nastupnaja prablema źjaviłasia naprykancy 2009 hoda, kali raptoŭna skončylisia hrošy na kredyty ŭsim achvotnym budavacca. Ludzi trapili ŭ niepryjemnuju situacyju — pryjšoŭ čas čarhovaha šmatmiljonnaha płaciaža, a dziaržava była nie ŭ stanie vykanać svaje abaviazacielstvy. Pryjšłosia zajmać hrošy pa znajomych, pakul «Biełarusbank» nie zdoleŭ narešcie znajści dadatkovyja srodki.

Adciahvali da apošniaha

Novy hod prynios novyja składanaści.

Starych «čarhavikoŭ» absłuhoŭvali, ale novym achvotnym atrymać kredyt hrošaj nie davali.

Pavodle pracedury, administracyi minskich rajonaŭ musiać na praciahu miesiaca razhledzić dakumienty. Kali ŭ papierach niama pamyłak, vykankom nakiroŭvaje śpisy «čarhavikoŭ» u bankaŭskija filijały, tyja, u svaju čarhu, za tydzień-druhi zavodziać kredytnyja linii. Praces pajšoŭ tolki 17 sakavika. Paśla dvuchmiesiačnaha maŭčańnia ŭładaŭ. Dazvoł atrymali tyja, chto padaŭ dakumienty ŭ studzieni, i častka «lutaŭcaŭ».

Varta razumieć situacyju — ludzi majuć prava źviarnucca pa kredyt, tolki zaklučyŭšy damovu z zabudoŭščykam. Takija damovy praduhledžvajuć nieadkładnaje uniasieńnie pieršaha płaciažu ŭ pamiery 10–25% ad koštu kvatery. Takim čynam, «čarhaviki» spačatku płaciać $5–20 tysiač, i tolki paśla vymušany čakać vierdyktu, ci dapamoža im dziaržava. Čakańnie raściahvajecca na miesiacy. A čas rabić druhi ci navat treci płaciož padychodzić niaŭmolna.

Chto ŭskočyć u apošni vahon?

Pakul «studzieńcy» i «lutaŭcy» ŭ ejfaryi čakajuć hrošy ad banku, tyja, chto nie paśpieŭ padać dakumienty i raźličvaje zrabić heta ŭ najbližejšy čas, kusajuć łokci.

Supracoŭniki niekatorych minskich rajvykankamaŭ, naprykład Centralnaha, kažuć adkrytym tekstam: «Prahrama zakryvajecca. Dakumienty nie prymajem, a kali i padadzicie ich, to budzie 100%-aja admova ŭ kredycie». Inšyja, jak u Frunzienskim, rajuć čakać i asabliva nie nastrojvacca na stanoŭčy vynik.

Siarod inšych varyjantaŭ razhortvańnia padziej jość i taki —

čarha faktyčna budzie padzielena na «ščaśliŭčykaŭ» i «niaŭdačnikaŭ».

Pryncyp padziełu — hod pastanoŭki ŭ śpis «čarhavikoŭ». To bok tyja, chto, naprykład, čakaje kvateru z 1989 da 2000 hodu, zmoža raźličvać na pazačarhovaje budaŭnictva i 5%-ny kredyt. Astatnija — nie. Daviałosia čuć i pra inšuju mahčymuju miažu — 2004 hod. Pry lubym z takich varyjantaŭ dzialeńnie «na kasty» vyklikaje jašče bolšuju niezadavolenaść hramadzian.

Razhladajecca i ideja pavieličeńnie kredytnaj staŭki — da 7% ci navat da 10%. Kredyt usio roŭna budzie nazyvacca lhotnym, ale tym samym častka achvotnych ź nievialikim zarobkam budzie adsiečana ad śpisu pretendentaŭ na nieadkładanaje budaŭnictva.

Kropla pazityvu

«Sabaka breša — viecier nosić», — kaža narodnaja mudraść. Sapraŭdy, pakul što nichto z vysokich čynoŭnikaŭ publična nie paćvierdziŭ čutki ab zvaročvańni prahramy. Pieradvybarnyja hady zaŭsiody byvajuć časam załahodžvańnia nasielnictva.

Toj čynoŭnik, chto zadumaje inšuju žyllovuju reformu, nievyhadnuju dla ludziej, padkładzie śvińniu Łukašenku.

Ci zachoča niechta ź ich tak ryzykavać? — rytaryčnaje pytańnie.

Košt 5%-nych kredytaŭ na pazačarhovaje budaŭnictva nie samy vysoki dla dziaržavy. Navat kali paličyć, što ŭsie letašnija kredyty atrymlivali siemji z troch čałaviek — a jany pretendavali na najbolšyja hrošy, — košt adnoj dapamohi składaŭ $30 tysiač. Ahułam — $75 miljonaŭ. Jakija nieŭzabavie pačnuć viartacca ŭ biudžet.

Dadatak 1. Siem padvodnych kamianioŭ «pazačarhovaha» budaŭnictva z kredytam pad 5% hadavych na 20 hod:

1. Raźličvać na 5%-ny kredyt mohuć tolki małazabiaśpiečanyja ludzi (ci siemji). Dla hetaha dachod na kožnaha čałavieka musić nie pieravyšać 1 miljon 185 tysiač rubloŭ.

2. Dziaržava daje kredyt na płošču z raźlika 20 kvadratnych mietraŭ na čałavieka. Astatniuju płošču kvatery pakupnik apłačvaje ŭłasnymi hrašyma.

3. Kredyt nie pakryvaje 100% budujemaha žylla. Dziaržava vydaje hrošy, uličvajučy košt kvadratnaha mietra ŭ domie «typavych spažyvieckich jakaściaŭ». Heta ad 2,1 da 2,4 miljona rubloŭ. Realna ž kvadratny mietr u pryvatnaha zabudoŭščyka kaštuje ad 3,1 miljona i daražej. Roźnicu pakupnik kvatery apłačvaje ŭłasnymi hrašyma.

4. Paśla pabudovy kvatery z pryciahnieńniem 5%-aha kredyta vy vykreślivajeciesia z čarhi i nie majecie prava na budaŭnictva lhotnaha žylla pa dziaržaŭnych cenach (kala $600 za kvadratny mietr).

5. Pierad tym, jak źviarnucca ŭ vykankam z prośbaj ab vydačy kredyta, treba zaklučyć damovu z zabudoŭščykam i — u bolšaści vypadkaŭ — apłacić 10–25% kvatery ŭłasnymi hrašyma.

6. Dziaržava daje kredyt na budaŭnictva daloka nie ŭ kožnym domie pryvatnaha zabudoŭščyka.

Śpis niešmatlikich «dazvolenych» damoŭ možna ŭbačyć na sajcie Minharvykankama minsk.gov.by, znajšoŭšy «Hrafik budaŭnictva (rekanstrukcyi) i finansavańnia žyłych damoŭ pa Minsku na 2010 hod».

7. Kali hrošaj na ŭniasieńnie svajoj abaviazkovaj častki nie chapaje, možna ŭziać jašče adzin kredyt. Ale pad bolšuju staŭku — ad 17%. Jašče adna ciažkaja zadača — dakazać, adkul u małazabiaśpiečanaj siamji hrošy na pahašeńnie adrazu dvuch kredytaŭ.

Dadatak 2. Prybliznyja padliki koštu kvater*

*zychodnaja situacyja — kvatera, jakaja budujecca pryvatnym zabudoŭščykam u spalnym rajonie ŭ 12-paviarchovym domie, dla ludziej, jakija stajać u čarzie na palapšeńnie žyllovych umoŭ.

Prykład 1:

Mužčyna buduje adnapakajovuju kvateru płoščaj 45 kv.m

Košt kvatery — 3 150 000 (košt kvadratnaha mietra kvatery) * 45 (kolkaść kvadratnych mietraŭ) = 141,8 miljona rubloŭ ($47,3 tysiačy)

Mahčymy pamier kredyta — 36 (norma kvadratnych mietraŭ na adnaho čałavieka ŭ adnapakajovaj kvatery, dla inšych kvater — 20 kvadratnych mietraŭ na čałavieka) * 2 400 000 (košt kvadratnaha mietra typavoj dziaržaŭnaj kvatery) = 86,4 miljona ($28,8 tysiačy)

UŁASNYJA SRODKI — 141,8 miljona — 86,4 miljonaŭ = 55,4 miljona ($18,5 tysiačy)

Prykład 2:

Muž i žonka budujuć dvuchpakajovuju kvateru płoščaj 60 kv.m

Košt kvatery — 3 150 000 * 60 = 189 miljonaŭ rubloŭ ($63 tysiačy)

Mahčymy pamier kredyta — 40*2 400 000 = 96 miljonaŭ ($32 tysiačy)

UŁASNYJA SRODKI — 189 miljonaŭ — 96 miljonaŭ = 93 miljona ($31 tysiača)

Prykład 3:

Muž, žonka i dzicionak budujuć adnapakajovuju kvateru płoščaj 45 kv.m

Košt kvatery — 3 150 000 * 45 = 141,8 miljona rubloŭ ($47,3 tysiačy)

Mahčymy pamier kredyta — 45*2 400 000 = 108 miljonaŭ ($36 tysiač)

UŁASNYJA SRODKI — 141,8 miljona — 108 miljonaŭ = 33,8 miljona ($11,3 tysiačy)

Prykład 4: