U hutarcy z «Našaj Nivaj» mužčyna raspavioŭ, jak pierad samym adjezdam ledź znoŭ nie zahrymieŭ za kraty, jak druhi hod žyvie ź siamjoj u pakojčyku łahiera dla ŭciekačoŭ i čamu pakul nie choča «vialikaj» palityki.
Aleh Korban. Tut i dalej — fota z asabistaha archiva hieroja.
«Dva miesiacy prasiadzieŭ z Maksimam Znakam»
U SIZA Aleh Korban prabyŭ roŭna paŭhoda. Adnym z samych jaskravych momantaŭ nazyvaje susiedstva z palitviaźniem-advakatam Maksimam Znakam, ź jakim jany šmat razmaŭlali, hulali ŭ «Što? Dzie? Kali?».
«Ja Maksima da hetaha asabliva nie viedaŭ. Čuŭ, što jon u studenckim asiarodku zajmaŭ viadučyja radki pa papularnaści. Kali my ŭžo krychu pasiadzieli razam, ja zrazumieŭ, čamu tak. Ën vielmi cikavy, raźbirajecca ŭ roznych śfierach», — raskazvaje Aleh.
Na sudzie, jaki prachodziŭ u zakrytym režymie, sudździa niečakana ahučyła «paŭtara hoda pazbaŭleńnia voli ŭmoŭna z adterminoŭkaj».
Aleh kaža, što nie čakaŭ takoha vyraku. Źviazvaje bolš čałaviečy, pa biełaruskich mierkach, prysud ź niekalkimi faktarami:
«Išli razmovy sa śledčymi orhanami — nie skažu, što my znajšli ahulnuju movu. Ale ja davodziŭ im svaju pazicyju: što ŭ palityčnym pracesie 2020 hoda asabista ja kamandaj «Alternatyvy» nie ŭdzielničaŭ — nie było ad nas ni zaklikaŭ, ni błohierstva, navat nie prymali ŭdzieł u jakaści naziralnikaŭ za vybarami. Tolki što peŭny čas źbirali achviaravańni na tych, chto paciarpieŭ ad milicejskaha hvałtu. Nu, i druhi momant: ja całkam pryznaŭ vinu pa 342-m artykule».
Paśla vychadu na volu Aleh sumlenna čakaŭ, kali stanie vyjaznym z krainy. Litaralna za miesiac da hetaha zdaryŭsia incydent, jaki moh pastavić kryž na ŭsich płanach siamji.
«Byŭ sakavik, ja špacyravaŭ niedaloka ad Drazdoŭ, kala Minskaha mora. Tam jašče pobač akvapark. Rabiŭ tam roznyja zdymki dla siabie. A pobač na toj momant prachodziła sustreča Łukašenki z chakiejnaj kamandaj. I pa ŭsim pierymietry chadzili ludzi ŭ cyvilnym. Mianie zaŭvažyli, padyšli, pravieryli dakumienty, telefon zabrali. Zvyčajna, kali ja vybiraŭsia ŭ centr, to asnoŭny telefon z saboj u metach biaśpieki nie braŭ, tolki «čysty», biez padpisak. A tut ja byŭ na ŭskrainie i nie dumaŭ, što moža niešta zdarycca.
U vyniku mianie advieźli ŭ RUUS, skłali pratakoł za zachoŭvańnie ekstremisckaha materyjału i prysudzili 15 sutak. Ja trapiŭ na Akreścina, znoŭ prajšoŭ praz dopyty, razmovy, pytańni, čamu ja apynuŭsia pobač z prezidentam, dopyt na palihrafie.
Kali ščyra, ja dumaŭ, što nie vyjdu adtul. Ale mianie vypuścili. Prykładna praź miesiac ja staŭ vyjaznym. Sabraŭ usie doki i praz adnu prahramu pajechaŭ u Hruziju na try miesiacy — i ŭsio, bolš nie viarnuŭsia. Žonka na toj momant taksama była ŭžo tam».
«U Bielhii my bačym bolšuju biaśpieku»
Paśla Hruzii siamja Korbanaŭ krychu pažyła ŭ Turcyi i potym vyrašyła ruchacca ŭ bok Bielhii.
«U Bielhii my bačym dla siabie bolšuju biaśpieku, bo kraina znachodzicca padalej ad mahčymaj zony kanfliktu (ja maju na ŭvazie rasijskuju ahresiju). Tut niama dyskryminacyi biełarusaŭ. Plus miascovyja padobnyja da nas pa mientalitecie, mnie padajecca. Nu i tut usio ž ofis Jeŭraparłamienta, ułady pryznajuć i pavažajuć našu demakratyčnuju supolnaść».
Na sustrečy ŭ Jeŭraparłamiencie
Aleh z žonkaj i dačkoj adrazu padalisia na ŭciakactva. Z vosieni 2022 hoda jany žyvuć u łahiery dla ŭciekačoŭ ź jašče 750 čałaviekami z usiaho śvietu. Siarod biełarusaŭ jany adzinyja.
Na siamju im vydzielili asobny pakoj: hatavać ježu tam nielha. Prybiralnia ž — ahulnaja dla ŭsich, na pieršym paviersie. U Bielhii isnujuć niekalki typaŭ łahieraŭ — z vypłataj hrašovaj dapamohi ci z zabieśpiačeńniem charčavańnia. U vypadku Korbanaŭ — druhi varyjant: ich kormiać trojčy na dzień, a taksama biaspłatna vydajuć usie nieabchodnyja leki i pobytavuju chimiju.
Adzin z pryjomaŭ ježy ŭ łahiery.
Druhaja dačka naradziłasia ŭ emihracyi
«My kandydaty na status uciekača. Čakajem apošniaje intervju, pakul majem tak zvany časovy dazvoł na žycharstva z pravam na pracu. Viedajem, što niekatoryja čakajuć rašeńnia pa statusie da piaci hod, ale vierym, što ŭ našym kiejsie sprava vyrašycca chutčej. Možna było b pačać zdymać kvateru (pa koštach jany tut narmalnyja adnosna inšych krain — prykładna 1000-1200 jeŭra razam z kamunałkaj), ale tut biez ID i statusu zrabić heta davoli składana. Pakul što znajomimsia ź miascovaj infrastrukturaj, jak tut što ŭ ich. Pryzvyčajvajemsia, što kramy pa niadzielach nie pracujuć ci što vuzkaśpiecyjalizavanaha lekara možna čakać niekalki tydniaŭ i navat miesiacaŭ».
Vosiem miesiacaŭ tamu ŭ siamji adbyłosia papaŭnieńnie: u Aleha z žonkaj naradziłasia druhaja dačka. Pa słovach surazmoŭcy, usia miedycynskaja dapamoha, abśledavańni, vitaminy, dyj sami rody dla ich taksama byli biaspłatnyja. Apošni miesiac terminu ciažarnaj žoncy navat arhanizoŭvali taksi da špitala i nazad.
«Nijakich strachaŭ nakont taho, jak prakarmlu dvaich dziaciej, u mianie nie było. Dzie pieršaje, tam i druhoje, jak kažuć. Niahledziačy na vialikuju kolkaść mihrantaŭ usio ž Bielhija — kraina mahčymaściaŭ, kali ty hatovy pracavać i nie siadzieć doma. Žonka prajšła praces rodaŭ tut i ŭ Biełarusi. I kali ščyra, heta nieba i ziamla: vietlivy piersanał, sučasnaje abstalavańnie. Prytym što my žyviem u pravincyi».
Paśla vypiski z radzilni.
Hadzina pracy klinieram — 13,5 jeŭra
Praz čatyry-piać miesiacaŭ usie kandydaty na ŭciakactva atrymlivajuć prava na pracu. Adnak heta nie abaviazak.
«Spačatku ja nie śpiašaŭsia pracaŭładkoŭvacca: chaciełasia padvučyć movu, plus u mianie zastavalisia prajekty pa hramadskaj dziejnaści, pravavoje kansultavańnie novych vałancioraŭ z dvarovych supolnaściaŭ. Ale ja pahladzieŭ na inšych u łahiery i zrazumieŭ, što heta nie tak składana, heta novy dośvied, u jakim siabie treba pasprabavać. Plus miascovyja ŭłady nie ŭtrymlivajuć va ŭciekačoŭ z zarobku nijakija hrošy. Mabyć, heta źviazana z tym, što na niekvalifikavanuju pracu tut nie chapaje kadraŭ».
Aleh uładkavaŭsia adrazu ŭ dźvie klinierskija kantory — dziaržaŭnuju i pryvatnuju. Za hadzinu śpiecyjalist tam atrymlivaje kala 13.5 jeŭra. Kali pracavać 40 hadzin na tydzień, to vyjdzie 2500 jeŭra na miesiac.
«U kancy miesiaca dadatkova mohuć vypłacić premiju: jak hrašyma, tak i tałonami na ježu, u zaležnaści ad kampanii».
Surazmoŭca kaža, što spačatku ŭ jaho išoŭ składany praces pryniaćcia: jak heta — paśla palityčnaj karjery źviarnuć zusim u inšy bok? Ale ciapier jon nie bačyć ničoha drennaha ŭ svaich novych abaviazkach.
Cikavy fakt: šmat jakija bielhijcy redka hatujuć ježu doma, tamu ich kuchni amal zaŭsiody jak novyja. Asnoŭny akcent dla klinieraŭ — źniščyć pył, pamyć padłohi. Da zarobku dadajecca strachoŭka, elektrarovar ci prajazny na transpart.
Viasna ŭ Bielhii
«Nie maju cikaŭnaści ŭvachodzić u roznaha kštałtu abjadnanyja kabiniety»
Starejšaja dačka Aleha pajšła ŭ padrychtoŭčuju škołu — jon vozić jaje na zaniatki na rovary. Navučańnie tam adbyvajecca na niderłandskaj. Ahułam u rehijonie aktyŭna ŭžyvajuć try movy: niderłandskuju, francuzskuju i anhlijskuju. Aleh pakul padciahvaje apošniuju, dla mnohich vidaŭ pracy jaje dastatkova.
U aktyŭnaj palitycy Korban siabie pakul što nie bačyć.
«My ŭ dobrych stasunkach z Anatolem Labiedźkam, niadaŭna ŭ Jeŭraparłamiencie była sustreča, dzie prysutničała ŭ tym liku AHP. My padtrymlivajem kantakt, ale ja nie maju cikaŭnaści da kankretnaj palityčnaj dziejnaści, naprykład, uvachodzić u roznaha kštałtu abjadnanyja kabiniety. Pakul što ja nie baču śviatło ŭ kancy tuniela ŭ hetym supraćstajańni. Maksimum — mahu ŭ hramadskim siektary ŭdzielničać, dapamahać kamuści, kansultavać.
Moža, mnie treba adpačyć, moža, u budučyni zmahu pasprabavać siabie ŭ palitycy ŭ Bielhii. Ale siońnia pakul što nie. Zusim ja ruki nie apuściŭ, niekatoryja rečy i ŭ Biełarusi praciahvaju kaardynavać, ale nie mahu heta afišavać pa zrazumiełych pryčynach».
Minimum raz na miesiac siamja vypraŭlajecca ŭ vandroŭki pa Bielhii.
«My robim sabie taki padarunak. Na 2-5 dzion niešta zdymajem — ci hatel ci apartamienty ŭ roznych kutkach. Takaja źmiena abstanoŭki vielmi dapamahaje», — kaža Aleh. Pakul u im jašče cieplicca nadzieja na mahčymaje viartańnie — usio ž u ich u Biełarusi, jak minimum, zastałasia kvatera i dva sabaki.
Na vakzale ŭ u Antverpenie
«Ja z tych, chto viarnuŭsia b na radzimu, jak by my tut dobra nie ŭładkavalisia. Kaniečnie, zaležyć ad taho, kolki projdzie času. Moža, praz hod-try ja ŭžo nie budu hatovy — stanu prosta biełarusam, jaki žyvie ŭ Bielhii, i ŭsio».
Čytajcie taksama:
«Źvier z Uschodu». Jak biełarus Mikoła staŭ u Šviecyi reśleram Dźmitryjem
Vialikaje intervju z Kryścinaj Mirsalimavaj — siastroj prarasijskaj aktyvistki-stalinistki
