Łukašenka razam ź ministram abarony Viktaram Chreninym i dziaržsakratarom Rady Biaśpieki Alaksandram Valfovičam. Fota: pres-słužba Łukašenki
Razmova viadziecca pra hałasavańnie za miesca niepastajannaha siabra Rady Biaśpieki AAN.
«Łukašenka išoŭ da hetaj mety z 2007 hoda, ale ŭ vyniku hałasavańnia 6 červienia 2023 hoda atrymaŭ ašałamlalnuju parazu, jakaja pakazała jahonaje miesca na mižnarodnaj arenie, a taksama vyjaviła adsutnaść adzinstva z krainami Afryki, Kitajem i navat Rasiejaj», — piša Kavaleŭski.
Pieradhistoryja i kantekst
Dla AAN situacyja ŭ Biełarusi nikoli nie była prostaj. Sistematyčnyja parušeńni pravoŭ i cisk na demakratyčnyja instytuty za časami Łukašenki byli dobra viadomyja i pryciahvali šmat uvahi AAN. Adnak strata lehitymnaści na vybarach 2020 hoda, zachop ułady z dapamohaj Rasiei i masavyja represii stali vidavočnaj eskałacyjaj biełaruskaha pytańnia. Ale heta pa-raniejšamu adbyvałasia ŭ nacyjanalnych miežach Biełarusi.
Hetym razam režym upieršyniu vyvieŭ svaje złačynnyja praktyki ŭ mižnarodnuju prastoru. Zachop samalota Ryanair i štučny mihracyjny kryzis na miažy ź Jeŭraźviazam hruba parušyli mižnarodnaje prava i naŭprost zakranuli ŭžo intaresy inšych krain. Heta vyklikała chutkuju i sapraŭdy žorstkuju reakcyju ŭ vyhladzie sankcyj.
Kulminacyjaj rostu pahrozy staŭ saŭdzieł Łukašenki i jaho režymu ŭ ahresii Rasiei suprać Ukrainy, u tym liku praz uvarvańnie rasiejskich vojskaŭ z terytoryi Biełarusi. U hety momant navat da samych strymanych i dyjałohaaryjentavanych palitykaŭ na Zachadzie pryjšło razumieńnie, što Łukašenka — niesamastojny, jon maryjanietka ŭ ambicyjach Kramla i realnaja pahroza mižnarodnamu miru i biaśpiecy. Płany pa raźmiaščeńni rasiejskaj jadziernaj zbroi i dazvoł najmitam z PVK «Vahnier» prybyć u Biełaruś paćvierdzili hetuju acenku.
Adnačasova stała vidavočnym, što Łukašenka stvaryŭ pahrozu i dla niezaležnaści samoj Biełarusi. Jak pažyćciovy daŭžnik Pucina, jon staŭ pasłuchmianym pravadnikom intaresaŭ Rasiei ŭ našaj krainie, dazvoliŭ zrabić ź Biełarusi instrumient u supraćstajańni z našymi jeŭrapiejskimi susiedziami i ŭ hieapalityčnych avanturach Kramla. Sastupki suvierenitetu i nastup na nacyjanalnuju identyčnaść biełarusaŭ stali praktyčnym uvasableńniem kałanizatarskich płanaŭ Rasiei. Dziakujučy infarmavańniu demakratyčnymi siłami, śviet viedaje i pra hety aśpiekt situacyi ŭ Biełarusi.
Jak chto hałasavaŭ u AAN
Adnym z vynikaŭ takoj varvarskaj unutranaj i źniešniaj palityki stała paraza ŭ hałasavańni za miesca ŭ Radzie biaśpieki AAN. Słavienija, jakaja dałučyłasia da pieradvybarnaj honki tolki za 18 miesiacaŭ da vybaraŭ, upeŭniena pieramahła ŭ pieršym ža tury. Śviatłana Cichanoŭskaja i Abjadnany pierachodny kabiniet uklučylisia ŭ aktyŭnuju kampaniju suprać kandydatury Łukašenki.
Pa infarmacyi dypłamataŭ, napiaredadni hałasavańnia delehacyja Łukašenki mieła ad bolš jak 100 krainaŭ-udzielnic AAN abiacańni ab padtrymcy.
A dziela taho kab pieramahčy, nieabchodna nabrać dźvie traciny, albo 128 hałasoŭ čalcoŭ HA AAN. Dypłamaty režymu byli ŭpeŭnienyja, što pieramoha blizkaja, i zapeŭnivali ŭ hetym kiraŭnictva, uklučna z Łukašenkam. Adnak, składanaści dla režymu dadało toje, što hałasavańnie pravodzicca tajna, tamu abvinavačvańni ŭ tym, što vialikija krainy cisnuli na małyja, biespadstaŭnyja, bo niemahčyma ŭstanavić vybar krainy.
Ale ŭsio pajšło nie pa płanie: u pieršym tury hałasavańnia Słavienija nabrała 153 hałasy, u toj čas jak Biełaruś — tolki 38. Takaja paraza stałasia sapraŭdnym šokam dla pastajannaha pradstaŭnika Łukašenki pry AAN i jahonych kalehaŭ i padvojnym udaram dla jaho asabistaj dypłamatyčnaj słužby.
Pa-pieršaje, pieramahła Słavienija — kraina, jakaja ŭvachodzić u Jeŭraźviaz, NATA, i zajmaje pryncypovuju pazicyju pa Biełarusi, vajnie va Ukrainie, to-bok zamiest hołasu «za» Łukašenku, za Rasieju ahresary suprać Ukrainy i cyvilizavanaha śvietu atrymali jašče adzin hołas «suprać».
Treba adznačyć, što heta nie pieršy raz, kali łukašenkaŭskaja dypłamatyja nie zdoleła prajści ŭ Radu Biaśpieki AAN. U 2001 hodzie jany prajhrali Bałharyi. U apošni raz Biełaruś była siarod niepastajannych čalcoŭ RB AAN u dalokich 1974—75 hadach. Dla paraŭnańnia, Litva paśla adnaŭleńnia niezaležnaści abirałasia adnojčy, Ukraina — dvojčy. Abrańnie ŭ RB AAN — značnaje dasiahnieńnie dla źniešniaj palityki luboj dziaržavy, indykatar mižnarodnaha aŭtarytetu i reputacyi.
To-bok paśla adnaŭleńnia niezaležnaści Biełaruś nivodnaha razu nie abirałasia ŭ RB AAN. Za Łukašenkam hetaha nikoli nie zdaryłasia i nie zdarycca.
Tut varta adznačyć, što Słavienija praviała aktyŭnuju, sučasnuju i jakasnuju pieradvybarčuju kampaniju i zavajavała davier bolšaści krain, niahledziačy na siabroŭstva ŭ Jeŭraźviazie i NATA — nie samyja pryvabnyja paramietry dla krain Hłabalnaha Poŭdnia. Na hetym fonie, pa šmatlikich śviedčańniach dypłamataŭ, biełaruskaja delehacyja pavodziła siabie nievyrazna i asabliva nie starałasia.
Druhoju parazaju stałasia samo hałasavańnie, jakoje pakazała adsutnaść padtrymki režymu Łukašenki navat z boku tak zvanych sajuźnikaŭ. Pravaliŭsia raźlik na aŭtamatyčnaje atrymańnie hałasoŭ Rasiei, jakaja napiaredadni atrymała 102 hałasy «za» padčas hałasavańnia ŭ Ekanamičnuju i sacyjalnuju radu AAN.
Jašče adnym balučym dla režymu nazirańniem stała toje, što ŭ pieradvybarnaj honcy biełaruskaha dyktatara nie padtrymaŭ Kitaj, pra blizkija adnosiny ź jakim chvalicca Łukašenka. Tamu nie dziŭna, što bolšaść krain Afryki, dzie Kitaj maje asabliva mocny ŭpłyŭ, nie hałasavali za Łukašenku, jak stała viadoma padčas kantaktaŭ z afrykanskimi dypłamatami pry AAN.
U vyniku hałasavańnie, jakoje musiła skončycca «elehantnaj pieramohaj», stałasia čarhovaj zamiežnapalityčnaj parazaj dyktatarskaj Biełarusi i asabista Łukašenki.
Čamu heta — dobra?
Tut varta zaznačyć adrazu niekalki faktaraŭ.
Pa-pieršaje, Słavienija ad 2020 hoda vyrazna padtrymlivaje baraćbu biełaruskaha naroda za svabodu. Z hetaju krainaju ŭ nas dobryja adnosiny na samym vysokim uzroŭni i stałyja dypłamatyčnyja kantakty.
Tut varta pryhadać niadaŭniuju sustreču Śviatłany Cichanoŭskaj z prezidentkaj Słavienii Natašaj Pirc-Musar. Padčas siesii Hienasamblei zapłanavanaja ich novaja sustreča.
Śviatłana Cichanoŭskaja z prezidentkaj Słavienii Natašaj Pirc-Musar. Fota: Ofis Cichanoŭskaj
Adrazu paśla hałasavańnia ŭ mianie była mahčymaść asabista pavinšavać ministarku zamiežnych spraŭ Słavienii Taniu Fajon. Moj hałoŭny pasył byŭ, što samoj pieramohaj nad Łukašenkam Słavienija ŭžo zrabiła praktyčny ŭniosak va ŭmacavańnie mižnarodnaha miru i biaśpieki praź niedapuščeńnie ahresara za stoł Rady Biaśpieki AAN.
Valer Kavaleŭski ź ministarkaj zamiežnych spraŭ Słavienii Taniaj Fajon. Fota: asabisty archiŭ Valera Kavaleŭskaha
Pa-druhoje, čym słabiejšy hołas dyktatara na mižnarodnaj arenie — tym macniejšy hołas biełaruskich demakratyčnych sił i biełaruskaha narodu.
Čym mieniej u Łukašenki mahčymaściaŭ prasoŭvać paradak dnia Kramla na mižnarodnaj arenie, tym bolej u pradstaŭnikoŭ demakratyčnych sił mahčymaściaŭ infarmavać śviet ab situacyi ŭ Biełarusi, zaciahvać piatlu dypłamatyčnaj i mižnarodnaj izalacyi i vyrašać prablemy biełarusaŭ, u tym liku i za miažoju, da jakich, jak my bačym, prarasiejskamu dyktatarskamu režymu Łukašenki ŭžo niama amal anijakaj spravy.
Na siesii Hienasamblei AAN, što adkryvajecca 19 vieraśnia, našymi hałoŭnymi zadačami stanuć a) pryciahnieńnie ŭvahi da rasiejskaj ahresiŭnaj palityki, jakaja razburaje suvierenitet Biełarusi, i b) da masavych represij suprać biełarusaŭ, ciapier i da tych, chto žyvie za miažoj, v) dypłamatyčny i finansavy cisk na režym, h) adkaznaść za nieźličonyja złačynstvy, d) sproba damahčysia praktyčnych dziejańniaŭ mižnarodnaj supolnaści, u tym liku, śpiecyjalnych ustanovaŭ AAN, kab padtrymać dziejańni biełaruskaha naroda pa vyzvaleńni svajoj krainy.
Ad pačatku suahresii režymu Łukašenki suprać Ukrainy rola AAN dla Biełarusi mocna vyrasła. Mienavita tut abmiarkoŭvajucca pytańni miru i biaśpieki. Zmahańnie suprać režymu Łukašenki adbyvajecca paŭsiudna, mižnarodnaja arena — adno z najvažniejšych miescaŭ dla hetaha. I hetuju prastoru demakratyčnyja siły buduć adbirać u režymu i nadalej.
