Vyjava: pixabay
Navat kali vy nie pracujecie ŭ śfiery IT, vy, napeŭna, čuli pra roznyja movy prahramavańnia i raźmietki, naprykład, Python, C++, JavaScript ci HTML. Śpiecyjalisty mohuć doŭha abmiarkoŭvać plusy i minusy kožnaj ź ich, ale ŭsie jany majuć niešta ahulnaje: ich instrukcyi pavinny pieratvarycca ŭ radki adzinak i nuloŭ, jakija mohuć razumieć i vykonvać kampjutarny čyp. Heta zabiaśpiečvaje ahromnistuju kolkaść rečaŭ, da jakich my zvykli: ad adpraŭki elektronnych listoŭ da prahladu Netflix.
Hety praces, jaki razhortvajecca hłyboka ŭ sercy kampjutaraŭ, patrabuje architektury naboru instrukcyj (instruction set architecture, ci ISA) — pa sutnaści, heta nabor praviłaŭ, jaki pracuje jak pierakładčyk pamiž abstalavańniem («žalezam») i prahramnym zabieśpiačeńniem kampjutara. Za apošnija niekalki dziesiacihodździaŭ u elektronnych pryładach daminujuć dźvie ISA: x86 (najbolš raspaŭsiudžanaja ŭ piersanalnych kampjutarach) i ARM (vyrablajecca adnajmiennaj kampanijaj i vykarystoŭvajecca ŭ bolšaści mabilnych pryład).
Abiedźvie ISA, jak praviła, darahija, tamu što technałahičnyja kampanii pavinny płacić vialikija licenzijnyja zbory za ich vykarystańnie. I jany prapanujuć tolki peŭnyja typy instrukcyj, ustanoŭlenych niekalkimi vytvorcami, uklučajučy Intel i kitajskuju kampaniju pad nazvaj Zhaoxin. Ale da hulni dałučyŭsia treci ŭdzielnik. Jak heta moža chutka źmianić praviły industryi, tłumačyć vydańnie Inverse.
Uzychodžańnie RISC-V
Ciapier biaspłatnaja i adkrytaja sistema pad nazvaj RISC-V moža dazvolić vynachodnikam dać volu fantazijam i dapamahčy ŭkaranieńniu niekatorych futurystyčnych technałohij. Infarmatyki z University of California ŭ Bierkli stvaryli RISC-V u 2010 hodzie (vymaŭlajecca jak risk-five, dzie pieršyja litary abaznačajuć reduced instruction set computer, ci «kampjutar sa skaročanym naboram instrukcyj».) U toj čas prafiesary šukali najlepšy sposab navučyć studentaŭ kampjutarnaj architektury i kampjutarnamu dyzajnu.
Da RISC-V infarmatyki, jakija pracujuć u akademičnych kołach, časta vynachodzili ŭłasnyja nabory kampjutarnych instrukcyj dla svaich daśledčych prajektaŭ, kab paźbiehnuć jurydyčnych, finansavych i tvorčych abmiežavańniaŭ. Naturalna heta ŭskładniała dla navukoŭcaŭ abmien svajoj pracaj.
Ale apošnija hady RISC-V uvajšoŭ u śviet technałohij jak biaspłatny nabor i adkryty standart, jaki moža vykarystoŭvacca praktyčna kožnym u luboj formie. Google, jaki vystupiŭ adnym z zasnavalnikaŭ RISC-V International, zajaŭlaŭ, što źbirajecca intehravać standart u smartfony i inšyja pryłady Android. Cikavaść prajaŭlaje i Intel, niahledziačy na toje, što kampanija źjaŭlajecca ruchajučaj siłaj ISA x86.
Adzin z samych viadomych vytvorcaŭ čypaŭ, kampanija Qualcomm, jakaja taksama vystupaje adnoj z zasnavalnic RISC-V International, u śniežni minułaha hoda abviaściła, što ŭžo pastaviła kala 650 miljonaŭ jadraŭ RISC-V dla mabilnych pryład, aŭtamabilaŭ, pašyranaj realnaści i internetu rečaŭ (IoT). Heta robić ISA RISC-V adnoj z asnoŭnych technałohij dla Qualcomm, a Qualcomm — adnym ź lidaraŭ ukaranieńnia RISC-V. Pavodle kampanii, sapraŭdy cikavaja častka zaklučajecca ŭ tym, što RISC-V moža być naładžana ŭ adpaviednaści z kankretnymi patrebami.
Što ŭsio heta značyć dla paŭsiadzionnaha žyćcia?
Łahatyp RISC-V
Bolš daŭhaviečnaja technika
RISC-V prapanuje dźvie vidavočnyja pieravahi.
Pa-pieršaje, RISC-V adnosna prosty. Kali technałahičnyja kampanii płaciać za licenzavańnie bolšaści zapatentavanych ISA, jany nie mohuć vybirać, jakija častki instrukcyj jany chočuć. Tamu ISA mohuć pastaŭlacca z mnostvam niepatrebnaj infarmacyi, jakaja moža zapavolić pracu pryład.
Ale z čypami RISC-V vytvorcy pryład mohuć naładžvać svaje asabistyja instrukcyi. Biez usialakaj dadatkovaj infarmacyi spažyvieckaja elektronika (smartfony i kampjutary), a taksama bytavaja technika (naprykład, pasudamyjki ci chaładzilniki) mohuć pracavać ź mienšym spažyvańniem enierhii, patencyjna pavialičvajučy termin słužby batarej i ekanomiačy hrošy ŭ doŭhaterminovaj pierśpiektyvie.
Z ulikam taho, što technałohija dazvalaje kampanijam stvarać całkam novyja instrukcyi, ubaku nie zastajucca i technałahičnyja hihanty, dla jakich u pryncypie nie prablemaj byli licenzijnyja vypłaty za staryja ISA. Tak, kampanija zachoŭvańnia danych pad nazvaj Western Digital, naprykład, była adnoj ź pieršych, chto źmiaściŭ RISC-V u kamiercyjnuju pryładu. U 2019 hodzie Western Digital abviaściła, što pačnie vykarystoŭvać sistemu dla vynachodnictva ŭłasnych instrukcyj, kab zrabić svaje pryłady dla zachoŭvańnia infarmacyi bolš chutkimi i efiektyŭnymi. Užo možna navat nabyć pieršy ŭ śviecie noŭtbuk z pracesaram RISC-V, jaki pastupiŭ u prodaž minułaj vosieńniu.
Technałohii budučyni
Pa-druhoje, aproč pradaŭžeńnia terminu słužby paŭsiadzionnych pryład, RISC-V taksama idealna padychodzić dla maładych halin, jakija znachodziacca na piarednim krai technałahičnaha prahresu: dla raźvićcia štučnaha intelektu i mašynnaha navučańnia, kvantavych vyličeńniaŭ i navat kryptavalut.
Raźvićcio hetych halin patrabuje jak maha bolšaj vyličalnaj mahutnaści, ale technałahičnyja kampanii nie mohuć raźličvać na dastatkova chutkaje ŭdaskanalvańnie pracesaraŭ. Tamu novyja raspracoŭki pavinny buduć abapiracca na niekalki vidaŭ pracesaraŭ adnačasova.
U pryvatnaści, RISC-V moža pavysić chutkaść raźvićcia bieśpiłotnych aŭtamabilaŭ. Naprykład, kampanija Ventana stvaraje čypy RISC-V dla apracoŭki cełych hor danych, jakija patrabujucca dla karektnaj pracy bieśpiłotnikaŭ. Intehracyjnyja mažlivaści vyhladajuć vielmi pierśpiektyŭna sa słoŭ raspracoŭščykaŭ: ad mahčymaści raźmiaščeńnia RISC-V u masiŭnych siervierach danych da samych maleńkich pryład kštałtu słychavych aparataŭ.
Pierš čym technałohija zmoža apraŭdać vysokija nadziei, raspracoŭščykam treba vyrašyć šmat prablem. Naprykład, tak jak usio heta adnosna novaje, mnohija sa spadarožnych technałohij, jakija buduć składać usiu sistemu RISC-V, jašče treba vynajści, i kampanii ŭžo pakrysie stvarajuć sumiaščalnyja kampanienty na kožnym etapie łancužka pastavak.
Čytajcie taksama:
