Ideołahi hastralujuć pa dziaržaŭnych pradpryjemstvach u ramkach tak zvanych «dyjałohavych placovak», jakija, pa sutnaści, źjaŭlajucca instrumientam ideałahičnaj apracoŭki biudžetnikaŭ.
Takaja sustreča pad nazvaj «Adzinstva hramadzianskaj supolnaści i dziaržavy — zakład adzinstva krainy» prajšła 8 vieraśnia na Chlebazavodzie № 2.
Adnym z vystupoŭcaŭ tam byŭ člen rady tavarystva «Patryjoty Biełarusi» Vital Leanovič.
Pavodle dziaržaŭnaha ahienctva «Minsk-Naviny», Leanovič «pracytavaŭ słovy dyrektara CRU, skazanyja jašče ŭ 1945 hodzie i nakiravanyja na toje, kab biez vajennych dziejańniaŭ zavajavać rozumy maładoha pakaleńnia Biełarusi».
Vital Leanovič. Fota: Minsk-Naviny.
Havorka, vidavočna, idzie pra tak zvany «płan Dalesa» — kanśpirałahičnuju teoryju zmovy, jakaja šyroka raspaŭsiudžanaja ŭ rasijskich nacyjanalistyčnych i šavinistyčnych kołach. «Płan Dalesa» — mifičny płan dziejańniaŭ ZŠA suprać SSSR. U vyhladzie, jaki cytujecca, jon nidzie nie publikavaŭsia, a anhlijski aryhinał jaho, zdajecca, nikoli nie isnavaŭ. Jaho prydumali ŭ 1990-ja rasijskija ciemrašały-čarnasociency.
Upieršyniu tekst «płana Dalesa» byŭ apublikavany ŭ adnym z vystupaŭ mitrapalita Sankt-Pieciarburhskaha i Ładažskaha Iaana (Snyčova) u haziecie «Sovietskaja Rośsija» 20 lutaha 1993 hoda. Mitrapalit Iaan spasyłaŭsia na hety płan razam z «Pratakołami sijonskich mudracoŭ» (taksama falšyŭka) u dokaz taho, što Zachadam viadziecca suprać Rasii «podłaja, brudnaja vajna, dobra apłačvanaja, staranna spłanavanaja, bieśpierapynnaja i biaźlitasnaja».
Cytavać «płan Dalesa» jak nibyta sapraŭdny dakumient — toje samaje, što prymać za čystuju manietu «Pratakoły sijonskich mudracoŭ», stvoranyja ŭ pačatku XX stahodździa ŭ Rasijskaj impieryi dla apraŭdańnia antysiemickaj palityki. Ale biełaruskija čynoŭniki ničoha kiepskaha ŭ hetym nie bačać. Pry adsutnaści žyvoj ideałohii tolki i zastajecca źviartacca da fejkaŭ. A paśla hetyja samyja ludzi havorać pra histaryčnuju pamiać i patrebu jaje zachavańnia.
Užo nie ŭpieršyniu biełaruskija čynoŭniki i prapahandysty pužajuć biełarusaŭ hetym fejkavym «płanam».
U śniežni 2020 hoda videa pra «płan Dalesa» na sustrečy sa studentami BDU staviła staršynia Savieta Respubliki Natalla Kačanava. U lipieni 2022 hoda pra «płan Dalesa» havaryŭ namieśnik načalnika Hienštaba Uzbrojenych sił Biełarusi Rusłan Kasyhin.
Tyražujuć pierakručanyja cytaty i niepravieranuju infarmacyju prapahandysty i ŭ druku.
U pryvatnaści łukašenkaŭski palitołah Vadzim Jałfimaŭ na staronkach «Sovietskoj Biełoruśsii» parazvažaŭ ab brytanskaj demakratyi. Prapahandyst raskazvaje, što demakratyju, nibyta, «prydumali sami ŭładary, kab im było zručniej kiravać čałaviectvam». Takim čynam łukašenkaŭcy chočuć pierakanać biełarusaŭ, što realnaj demakratyi niama nidzie, z hetym treba pakorna źmirycca.
Jałfimaŭ pryvodzić nibyta cytatu Čerčyla: «Demakratyja — heta, viadoma ž, dziarmo, ale čałaviectva pakul jašče nie prydumała ničoha lepšaha».
Nasamreč u aryhinale słovy Čerčyla hučali jak «Democracy is the worst form of government, except for all the others» («Demakratyja — najhoršaja forma kiravańnia, kali nie ličyć usich astatnich»).
Ale hety afaryzm Čerčyl skazaŭ nie ŭ krytyku demakratyi, a, naadvarot, u jaje abaronu. Važna razumieć kantekst hetaj frazy. Čerčyl vymaviŭ hetuju frazu 11 listapada 1947 hoda ŭ Pałacie hramad, źjaŭlajučysia lidaram apazicyi. U toj momant jon krytykavaŭ urad, jaki imknuŭsia abmiežavać paŭnamoctvy parłamienta.
