«Adnym z pryjarytetaŭ u dziejnaści ŭ jakaści pradstaŭnika pierachodnaha kabinieta Biełarusi dla mianie źjaŭlajecca kryminalnaje praśledavańnie padazravanych u katavańniach biełarusaŭ», — zajaviŭ Łatuška.
Jak pakarać vinavatych u katavańniach?
«Sposabaŭ try: mižnarodnyja trybunały, nacyjanalnaja i ŭniviersalnaja jurysdykcyi. Najbolš pierśpiektyŭnaj zjaŭlajecca ŭniviersalnaja jurysdykcyja — praca ŭ jaje ramkach mahčymaja jak na mižnarodnym, tak i nacyjanalnym uzroŭniach», — raspaviadaje Łatuška.
Hałoŭnaje jurydyčnaje abhruntavańnie pieraśledu — artykuł 5 Kanviencyi suprać katavańniaŭ. Vykarystoŭvać jaho składana: režym nie vydaje vinavatych krainam, jakija hatovyja ŭžyć dakumient.
Navat kali złačyniec apyniecca ŭ takoj krainie, pavinna supaści šmat faktaraŭ:
— paciarpieły apaznaŭ padazravanaha;
— znachodzicca ŭ toj ža krainie, što i padazravany;
— nie baicca zajavić pra złačynstva;
— znachodzić hatovaha ŭziacca za spravu advakata, składaje zajavu ab raspačynańni spravy i pieradaje pravaachoŭnikam;
— u palicyi i prakuratury spravie dajuć chod u toj termin, kali padazravany jašče ŭ krainie.
«Ale možna pastavić bolš realnuju metu: damahčysia mižnarodnaha vyšuku padazravanaha», — kaža Łatuška.
Plusy takoha varyjanta:
— prysutnaść padazravanaha ŭ krainie raspačynańnia spravy nie zjaŭlajecca nieabchodnaj;
— zadakumientavanych danych pra katavańni dastatkova;
— u złačynstvaŭ suprać čałaviečnaści niama terminu daŭnaści;
— padazravany nie zmoža vyjechać ź Biełarusi ŭ inšuju krainu śvietu, akramia Rasii, pad pahrozaj być zatrymanym na padstavie źviestak interpała;
— biesterminovaść abvinavačvańniaŭ budzie stymulavać vydać vinavatych dla źniaćcia sankcyj ź Biełarusi.
«Kali chacia b niekalkich datyčnych da katavańniaŭ atrymajecca abviaścić u vyšuk, heta stanie važnym suśvietnym precedentam, jaki dazvolić u budučyni lahčej adkryvać padobnyja spravy i damahacca pakarańnia», — kaža Łatuška.
Nakolki heta realna? Pavodle jaho, Hiermanija i Ispanija ŭžo majuć svaje praktyki, udałyja prykłady pravasudździa pa ŭniviersalnaj jurysdykcyi, u ramkach jakoj razhladajuć spravy pra katavańni. Vialikabrytanija — taksama pierśpiektyŭnaja, bo jaje sistema dazvalaje padavać zajavy pa ŭniviersalnaj jurysdykcyi biez najaŭnaści ŭ paciarpiełaha ci padazravanaha ciesnaj suviazi z karaleŭstvam. Adnak na ich terytoryi pakul niama adkrytych spraŭ pra katavańni ŭ Biełarusi. Kamanda NAU i stvorany Kabiniet pravodziać aktyŭnyja kansultacyi sa śpiecyjalistami z hetych krain.
Pakul najbolš realistyčnym, pavodle Łatuški, vyhladaje supracoŭnictva z Polščaj i Litvoj. Hetyja dźvie krainy najbolš aktyŭna padtrymlivajuć ideju pakarać vinavatych u represijach. U Litvie ŭžo jość adna adkrytaja sprava ŭ suviazi z katavańniami ŭ Biełarusi.
Łatuška taksama źviarnuŭsia da biełarusaŭ, jakija mohuć apaznać kahości sa złačyncaŭ, majuć jakija-niebudź dokazy ich datyčnaści da złačynstvaŭ, hatovyja supracoŭničać sa śledstvam i dać pakazańni ŭ litoŭskaj palicyi, i paprasiŭ źviazacca ź jurystami praz čat-bot NAU: @nau_by_bot.
