Try chvali emihracyi i 26 tysiač viz
Ź vieraśnia 2020 hoda da listapada 2021-ha Litva vydała biełarusam 26,2 tysiačy nacyjanalnych viz. Ź ich 6,7 tysiačy — humanitarnyja. Taki ličby daje Departamient mihracyi Litvy.
Status uciekača paśla pratestaŭ atrymaŭ 71 čałaviek. Kali ŭ listapadzie minułaha hoda razhladu čakali 34 zajaŭki ad biełarusaŭ, to ŭ listapadzie hetaha — 131.
Pa nazirańniach dyrektara litoŭskaha fondu Freedom House Vicisa Jurkonisa, paśla pratestaŭ było try chvali emihracyi.
«Pieršaja — u śniežni. Heta supała sa spadam publičnych masavych pratestaŭ, i z tym, što Biełaruś sa svajho boku zakryła humanitarny kalidor (Litva adkryła jaho dla biełarusaŭ 11 žniŭnia 2020-ha. — «NN»).
Kali raniej ludzi mahli pierasiakać miažu bieź vizy, to tut biełaruskija pamiežniki pačali nie prapuskać, nibyta praz pandemičnyja pryčyny. Hetaje abmiežavańnie było niejkim sihnałam, što dźviery začyniajucca, i stvaryła chvalu paniki ci niaŭpeŭnienaści, što treba chutčej, inakš budzie biez varyjantaŭ.
Druhaja chvala była ŭ mai-červieni. Jana taksama supała z dadatkovaj chvalaj represij suprać žurnalistaŭ i historyjaj z Ryanair.
Treciuju možna było nazirać bližej da kanca leta. Stała bolš tych, chto prosić dapamohi dla členaŭ svaich siemjaŭ. Heta taki niadobry sihnał: ludzi ŭśviedamlajuć, što ŭsio, peŭna, nadoŭha, i starajucca pieravieźci samych blizkich.
Kali raniej pa vizy źviartalisia tyja, chto trapiŭ pad represii, ci jarkija aktyvisty, to ciapier usio bolš bačyš svajakoŭ tych, chto rełakavaŭsia jašče vosieńniu minułaha hoda».
Kali hladzieć pa vidach dziejnaści, to siarod emihrantaŭ jość aktyvisty, žurnalisty, pravaabaroncaŭ, stačkomaŭcy, studenty, spartoŭcy, dziejačy kultury. Navat śviatary.
«Pa ŭzroście heta taksama roznyja ludzi — ad padletkaŭ da piensijanieraŭ. I nie tolki ź Minska, ale i z maleńkich haradoŭ, — dzielicca Jurkonis. — Moža, vyklučeńniem źjaŭlalisia byłyja siłaviki, bo ich baza stvarałasia ŭ Varšavie, tamu ich mienš u Litvu pryjechała ŭ paraŭnańni z Polščaj».
Na 1 listapada 2021 h. na razhladzie ŭ Departamiencie mihracyi była 131 zajaŭka na biežanstva ad biełarusaŭ. Heta 7,3% ad ahulnaj kolkaści zajavak na palityčny rytułak. Usiaho zajavak ad hramadzian roznych krain — 1800 (pieravažnaja bolšaść, 1105, — ad irakcaŭ).
Čamu nie tak šmat ludziej padajecca na prytułak, Jurkonis tłumačyć niekalkimi pryčynami.
«Pieršaje — była mahčymaść inšymi sposabami lehalizavacca. Tyja, chto nie maje mahčymaści viartacca ŭ Biełaruś praz patencyjny palityčny pieraśled, mohuć atrymać sproščany vid na žycharstva (ci jak jaho jašče nazyvajuć, humanitarny).
Druhoje — što bolšaść z hetych biełarusaŭ mieli namier nie zdavacca i chacieli pakazvać choć tak, što baraćbie nie zavieršana. Dumaju, heta važny psichałahičny aśpiekt».
«Kala 15 čałaviek na tydzień źviartajecca da nas z prośbaj ab evakuacyi»
Sa žniŭnia 2020 hoda da listapada 2021-ha biełarusam vydali 23,2 tysiačy časovych vidaŭ na žycharstva. Ź ich amal šeść tysiač — zamienieny.
«Vid na žycharstva vydajecca na hod i daje mahčymaść płacić sacyjalnaje strachavańnie, pracavać aficyjna. Heta, na žal, nie daje aŭtamatyčnaj pracy. Naprykład, lekaram uładkavacca składana, bo treba viedać movu. Ale z bolšaj častkaj ludziej pytańnie vyrašajecca», — kaža Andrej Stryžak, kiraŭnik biełaruskaha fondu salidarnaści.
Jaho fond z hetaj zimy dapamahaje z ekstranym vyjezdam ź Biełarusi.
«Pieršy pik evakuacyi byŭ, kali ŭ lutym prajšli masavyja vobšuki ŭ pravaabaroncaŭ pa ŭsioj krainie, — kaža Stryžak. —Paśla chvali vobšukaŭ letam ludzi znoŭ pajechali masava.
Pryblizna kala 15 čałaviek na tydzień źviartajecca da nas, kab atrymać dapamohu z vyjezdam. Heta nie zaŭsiody vyjezd składanym maršrutam, byvaje, u čałavieka jość mahčymaść pakinuć krainu bolš-mienš prostymi šlachami. Ale heta ahulnaja prablema, jakaja nie źnižajecca z pačatku lipienia. Heta stabilnaja ličba, jakaja časam padymajecca da 20-25 čałaviek na tydzień».
Praz svaju adkrytaść dla paciarpiełych ad represij Litva sutyknułasia jašče z adnoj prablemaj.
«Kali źjaviłasia mahčymaść praz humanitarnyja vizy vyjazdžać u Jeŭraźviaz, to paśla pratestaŭ joj skarystalisia nie tolki tyja, chto byŭ pad realnaj pahrozaj, ale i ludzi, jakija pajechali zarablać, vyrašyli źmianić svajo žyćcio. Ekanamičnyja mihranty faktyčna.
Litva apynułasia pierad vyklikam: jak adroźnić ludziej, jakich za palityku pieraśledavali, ad tych, chto vyrašyŭ uskočyć u toj samy vahon. I pryniała dastatkova dobraje rašeńnie zrabić humanitarny kanał šyrokim.
Ale, zrazumieła, kali na miescy ŭźnikajuć pytańni da čałavieka, dziaržava pačynaje raźbiracca — jak heta było, naprykład, ź Illoj Biehunom», — zaŭvažaje Andrej Stryžak.
Jakija biełaruskija kampanii adkryli svoj ofis u Vilni?
Pierajazdžaŭ i biełaruski biznes. Kiraŭnictva Litvy paviedamlała, što bolš za 100 biełaruskich kampanij zacikaŭlena ŭ rełakiejcie da ich. Tam pryniali papraŭki ŭ zakanadaŭstva, jakija spryjajuć pierajezdu zamiežnaha biznesu. Usie supracoŭniki kampanij-rełakantaŭ zmohuć padavacca na VNŽ. Členy ich siemjaŭ taksama atrymajuć prava na VNŽ i pracu ŭ Litvu (nie važna, jakoj jany prafiesii).
Hetyja ŭmovy buduć dziejničać dla kampanij, jakija stvorać nie mienš za 20 pracoŭnych miescaŭ i inviestujuć u krainu ad 1,45 miljona jeŭra.
Siarod tych, chto adkryŭ ofis u Litvie, — viadomyja IT-kampanii. Pa infarmacyi dev.by, heta Currency.com, Wargaming, EPAM, Flo, Godel, Belka Games, Itransition. U Vilni ciapier raźmiaščajecca startap-chab Imaguru. Uvosień praz rełakacyju ajcišnikaŭ padskočyli ceny na arendu nieruchomaści. Wargaming u adnym ź vilenskich chmaračosaŭ vykupiŭ adrazu 76 kvater.
Vysokakvalifikanyja śpiecyjalisty z-za miažy mohuć atrymać u Litvie blue card. Za pieryjad sa žniŭnia 2020-ha da listapada 2021-ha taki časovy vid na žycharstva vydali 841 biełarusu (38 ź ich zamianiali stary). Bolšaść pracuje pa IT-śpiecyjalnaściach — prahramisty, teciroŭščyki, hrafičnyja dyzaniejry, analityki kampjutarnych sistem, sistemnyja administratary.
Ahułam patok biełaruskich ajcišnikaŭ aceńvajuć u niekalki tysiač.
«Uvieś rehijon čakaŭ historyi, jakaja b pakazała, što baraćba za demakratyju nie zavieršana»
Na palityku Litvy adnosna biełaruskich emihrantaŭ paŭpłyvała niekalki faktaraŭ.
«Heta histaryčnaja, hieahrafičnaja blizkaść. Plus u Vilni jość palityčnaja vola, — kaža Jurkonis. — Treciaja pryčyna — sami biełarusy, toje, što jany zrabili ŭ 2020 hodzie. Hety mirny pratest vielmi natchniaŭ.
Letaś byŭ žyvy łancuh, jaki złučyŭ Vilniu ź Miadzininkajem na miažy, heta pakazvała salidarnaść usiaho litoŭskaha narodu. Ludzi danacili tysiačy jeŭra dla paciarpiełych, miedyki i biznesmieny staralisia dapamahać.
Mnie zdajecca, uvieś rehijon čakaŭ historyi, jakaja b pakazała, što baraćba za demakratyju nie zavieršana. My ŭ apošnija 10-15 hod trapili ŭ taki niedavier da kaštoŭnasnaha paradku: što prahmatyzm daminuje, što pytańni pravoŭ čałavieka niezapatrabavanyja.
My čuli nie raz hety naratyŭ: biełaruski narod taki pasiŭny, stabilnaść naša ŭsio. My prosta adhuknulisia na kryk biełaruskaha narodu i, jak susiedzi, padstavili plačo».
«U listoŭskaha palitykuma jość razumieńnie, što situacyja z 1991 hoda — nie prosta historyja, bo častka sama ŭdzielničała i viedaje, jak heta było. Kali kazać pra praktyčny momant, to nichto nie choča žyć u domie, dzie susied pahražaje padarvać haz. Usie chočuć narmalnych susiedziaŭ, ź jakimi možna vybudoŭvać stasunki», — ličyć Stryžak.
Tolki IT-śpiecyjalistam i členam ich siemjaŭ — 22 tysiačy viz. Kolki biełarusaŭ rełacyravałasia ŭ Polšču?
