«Karanavirus vielmi surjozna źmianiaje žyćcio ŭ našaj krainie. Naša ŭjaŭleńnie pra štodzionnaść, pra hramadskaje žyćcio, pra sacyjalnyja ŭzajemadziejańni — usio heta padviarhajecca vyprabavańniu, jak nikoli raniej. Miljony z vas nie mohuć chadzić na pracu, vašy dzieci nie chodziać u škoły i dziciačyja sady, teatry, kino i kramy začynienyja, i — što, napeŭna, ciažej za ŭsio — usim nam nie chapaje asabistych sustrečaŭ, jakija my ŭsprymali ŭ inšych abstavinach jak danaść.
Viadoma, u takoj situacyi kožny z nas zakłapočany, my zadajemsia pytańniem, što budzie dalej. Siońnia ja takim niezvyčajnym čynam źviartajusia da vas, tamu što chaču raspavieści, čym ja jak kanclerka, a taksama maje kalehi va ŭradzie kirujemsia ŭ hetaj situacyi. Heta i jość adkrytaja demakratyja: my prymajem palityčnyja rašeńni prazrysta i tłumačym ich. My starajemsia tłumačyć našy dziejańni maksimalna staranna i infarmavać pra ich, kab unieści jasnaść. Ja ćviorda vieru, što my spravimsia z hetaj zadačaj, kali sapraŭdy ŭsie hramadzianie zrazumiejuć jaje jak svaju zadaču.
Tamu dazvolu sabie vykazacca tak: usio surjozna. I vy taksama pastaŭciesia da hetaha surjozna.
Z časoŭ uźjadnańnia Niamieččyny, nie, z časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny nie było bolšaha vykliku našaj krainie, pry jakim tak šmat zaležała b ad našych sumiesnych salidarnych dziejańniaŭ.
Ja chaču rastłumačyć vam, na jakim etapie raźvićcia zaraz znachodzicca epidemija ŭ krainie, raspavieści, što robiać fiederalny ŭrad i dziaržaŭnyja struktury, kab abaranić usich u našym hramadstvie i pamienšyć ekanamičnuju, sacyjalnuju i kulturnuju škodu. Ale jašče ja chacieła b danieści, čamu dla hetaha nam patrebnyja vy i što moža zrabić kožny z vas.
Pra epidemiju ŭsio, što ja skažu vam, zasnavana na stałych kansultacyjach fiederalnaha ŭrada z ekśpiertami instytuta Roberta Kocha i inšymi navukoŭcami i virusołahami: va ŭsim śviecie viaducca intensiŭnyja daśledavańni, ale da hetaha času niama ni terapii suprać karanavirusa, ni vakcyny.
Pakul heta tak, možna zrabić tolki adno, i heta hałoŭnaje va ŭsich našych dziejańniach: zapavolić raspaŭsiudžvańnie virusa, raściahnuć jaho na miesiacy i takim čynam vyjhrać čas. Čas dla taho, kab navukoŭcy mahli raspracavać leki i vakcynu. Ale pierš za ŭsio čas dla taho, kab my mahli pakłapacicca najlepšym čynam pra tych, chto zachvareŭ.
U Niamieččynie vydatnaja sistema achovy zdaroŭja, mahčyma, adna z najlepšych u śviecie. Na jaje možna spadziavacca. Ale navat našy špitali buduć całkam pierahružanyja, kali ŭ samy karotki čas u ich budzie dastaŭlena šmat pacyjentaŭ, u jakich karanavirusnaja infiekcyja praciakaje ciažka.
Heta nie prosta abstraktnyja ličby statystyki, heta niečyja baćka ci dzied, maci ci babula, niečyja partniory, heta ludzi. My — hramadstva, u jakim važnaje kožnaje žyćcio, kožny čałaviek.
Pierš za ŭsio ŭ hetaj situacyi ja b chacieła źviarnucca da lekaraŭ, miedsiostraŭ i miedbratoŭ, da ŭsich rabotnikaŭ našych špitalaŭ i sistemy achovy zdaroŭja ŭ cełym. U hetaj baraćbie vy zmahajeciesia za nas na pieradavoj. Vy pieršymi sustrakajeciesia z chvorymi, bačycie, jak ciažka praciakajuć niekatoryja vypadki infiekcyi. I kožny dzień vy znoŭ bieraciesia za pracu i dapamahajecie ludziam. Vy robicie vialikuju spravu, i ja dziakuju vam za heta ad usiaho serca.
Takim čynam, zadača zvodzicca da taho, kab zapavolić prasoŭvańnie virusa na jaho šlachu praź Niamieččynu. Vykonvajučy hetuju zadaču, my pavinnyja — i heta žyćciova važna — zasiarodzicca na nastupnym: pa mahčymaści abmiežavać hramadskaje žyćcio. Viadoma, u razumnych miežach, tamu što dziaržava pavinnaja funkcyjanavać i dalej, naturalna, my zachavajem zabieśpiačeńnie nasielnictva i zachavajem ekanamičnuju dziejnaść pa miery mahčymaściaŭ.
Ale ŭsio, što moža pahražać ludziam, usio, što moža paškodzić čałavieku abo hramadstvu, my pavinnyja zaraz abmiežavać.
My pavinnyja pamienšyć ryzyku zaražeńnia adnaho čałavieka inšym, jak tolki možam.
Ja viedaju, nakolki surjoznymi akazalisia hetyja abmiežavańni ŭžo zaraz: nijakich mierapryjemstvaŭ, nijakich kirmašoŭ, nijakich kancertaŭ, pierš za ŭsio — nijakich zaniatkaŭ u škołach i ŭniviersitetach, nijakich hulniaŭ u dziciačym sadku i na dziciačych placoŭkach. Ja viedaju, jak žorstka ŭryvajucca ŭ naša žyćcio i ŭ našuju demakratyčnuju samaśviadomaść abmiežavańni, pra jakija damovilisia fiederalny i ziamielnyja ŭrady. Padobnych abmiežavańniaŭ nikoli jašče nie było ŭ respublicy.
Dazvolcie vas zapeŭnić: čałaviek nakštałt mianie, jakomu svaboda pieramiaščeńnia dastałasia ŭ ciažkaj baraćbie, moža znajści apraŭdańnie padobnym abmiežavańniam tolki ŭ krajniaj nieabchodnaści. U demakratyčnaj krainie jany mohuć być uviedzienyja tolki na vielmi surjoznaj padstavie i tolki časova, ale zaraz jany nieabchodnyja, kab zachavać žyćci.
Tamu ad pačatku tydnia ŭviedzienyja bolš žorstki pamiežny kantrol i abmiežavańnie na ŭjezd ź niekatorych najvažniejšych susiednich z nami krainaŭ. Ekanomicy, bujnym i drobnym pradpryjemstvam, kramam, restaranam, samazaniatym užo ciapier vielmi ciažka. Nastupnyja tydni buduć jašče ciažejšyja. Zapeŭnivaju vas: fiederalny ŭrad robić usio, što moža, kab źmiakčyć ekanamičnyja nastupstvy i, pierš za ŭsio, zachavać pracoŭnyja miescy.
My možam zrabić usio nieabchodnaje, kab dapamahčy našym pradprymalnikam i pracadaŭcam vytrymać heta ciažkaje vyprabavańnie, i my zrobim heta.
Kožny moža być upeŭnieny, što zabieśpiačeńnie praduktami budzie harantavanaje zaŭsiody. I kali ŭ niejki momant palicy apuścieli, značyć, jany buduć zapoŭnienyja iznoŭ. Kožnamu, chto zaraz idzie ŭ supiermarkiet, ja b chacieła skazać: rabić zapasy maje sens, tak było zaŭsiody. Ale ŭ mieru. Lichamankavaja skupka praduktaŭ, jak byccam ich bolš nie budzie, biessensoŭnaja i, urešcie, kaža pra adsutnaść salidarnaści ź inšymi ludźmi.
I dazvolcie mnie siońnia vykazać padziaku tym ludziam, jakim zanadta redka dziakujuć. Tyja ludzi, jakija ŭ hetyja dni siadziać za kasaj supiermarkieta ci napaŭniajuć palicy, robiać adnu z najciažejšych pracaŭ na siońnia. Dziakuj, što zastajaciesia na pasadzie dziela suhramadzian, pracazdolnaść kramaŭ litaralna trymajecca na vas.
Zaraz pra samaje nieabchodnaje: usie dziaržaŭnyja miery buduć biessensoŭnyja, kali my nie budziem vykarystoŭvać najbolš dziejsny srodak suprać zanadta chutkaha raspaŭsiudžvańnia virusa — nas samich. Virus zakranuŭ kožnaha z nas biez razboru, i zaraz sapraŭdy hetak ža, biez razboru, my pavinnyja dapamahać adno adnamu. Pierš za ŭsio tym, što prymiem prablemu ŭsurjoz. Nie ŭpadać u paniku, ale taksama ni na chvilinu nie dapuskać dumki, što ad vas ničoha nie zaležyć. Kožny na rachunku. Patrebnyja našy ahulnyja namahańni.
Epidemija pakazała nam, nakolki my ŭsie ŭraźlivyja i jak zaležnyja ad abačlivych pavodzinaŭ inšych. Ale akramia hetaha — jak sumiesnymi dziejańniami my možam abaranić i padtrymać adno adnaho.
Heta zaležyć ad kožnaha. My nie asudžanyja i nie pavinnyja zboku nazirać, jak raspaŭsiudžvajecca virus. U nas jość suprać jaho srodki: my pavinny bierahčy adno adnaho i zachoŭvać dystancyju. Parady virusołahaŭ adnaznačnyja: bolš nijakich pociskaŭ ruki, hruntoŭna i časta myć ruki, zachoŭvać dystancyju ad inšych ludziej, pa mienšaj miery, paŭtara mietra, i lepš za ŭsio spynić kantakty ź ludźmi vielmi stałaha vieku, tamu što mienavita jany znachodziacca ŭ najbolšaj niebiaśpiecy.
Ja viedaju, jak ciažka vykonvać hetyja patrabavańni. Jakraz u ciažkija časy my chočam być bližej adno da adnaho. Kłopat dla nas zaŭsiody vyjaŭlaŭsia ŭ ščylnym kantakcie i dotyku. Ale, na žal, ciapier pravilniej prytrymlivacca advarotnaha. I my ŭsie pavinny zrazumieć: ciapier mienavita dystancyja — prajava kłopatu.
Zajści da niekaha z dobrymi namierami, nieabaviazkovaje padarožža — usio heta moža aznačać zaražeńnie, i ad hetaha ciapier treba admovicca. Ekśpierty abhruntavana kažuć: unuki nie pavinnyja zaraz sustrakacca z babulami i dziadulami.
Tyja, chto paźbiahajuć niepatrebnych sustreč, dapamahajuć usim, chto ciapier u špitalach kłapocicca pra pacyjentaŭ, kolkaść jakich tolki raście. Tak my ratujem žyćci. Heta dla mnohich budzie ciažka, i tamu zaraz my nikoha nie pavinny pakidać u samocie, my pavinnyja pakłapacicca pra tych, kamu patrebnyja spačuvańnie i padtrymka. My — siemji i hramadstva — znojdziem inšy sposab padtrymać adno adnaho.
Užo ciapier paŭstała mnostva kreatyŭnych sposabaŭ supraćstajać virusu i jaho sacyjalnym nastupstvam. Užo ciapier unuki zapisvajuć padkasty dla babulaŭ i dziadulaŭ, kab tyja nie adčuvali siabie samotnymi.
My ŭsie pavinnyja znajści sposab pakazać družalubny žest i razumieńnie: skajp, telefonnyja razmovy, emejły, a moža, naohuł znoŭ pačać pisać listy. Bo pošta pracuje. My čujem pra vydatnyja prykłady dapamohi susiedziam stałaha vieku, jakija nie mohuć sami chadzić na zakupy. Ja ŭpeŭnienaja, uźniknie jašče šmat novaha, i my, jak hramadstva, pakažam, što my nikoha nie pakidajem u biadzie.
Ja źviartajusia da vas: prytrymlivajciesia praviłaŭ, vyznačanych na najbližejšy čas. My, jak urad, uvieś čas budziem praviarać, što možna vypravić, što jašče nieabchodna zrabić. Situacyja raźvivajecca, i, zastajučysia ŭ joj, my pavinnyja vučycca, kab u luby momant źmianić rašeńnie i reahavać inšymi sposabami. I ŭsie našy dziejańni my budziem tłumačyć.
Tamu ja prašu vas: nie viercie čutkam. Viercie tolki aficyjnym paviedamleńniam, jakija my budziem pierakładać taksama na mnohija inšyja movy.
My — demakratyja. My žyviom nie prymusam, a ahulnymi viedami i salidarnaściu. Heta histaryčnaja zadača, i ź joj možna spravicca tolki sumiesna.
Ja absalutna ŭpeŭnienaja, što my pieraadolejem hety kryzis, ale nakolki vialikija buduć achviary? Kolki lubimych ludziej my stracim? Heta šmat u čym zaležyć ad nas. My možam dziejničać rašuča i salidarna. My možam pryniać abmiežavańni i padtrymlivać adno adnaho.
Situacyja surjoznaja, jaje finał adkryty.
Heta značyć, jon budzie zaležać, u pryvatnaści, ad taho, jak dyscyplinavana kožny z nas vykonvaje praviły.
Navat kali my jašče nikoli nie pieražyvali ničoha padobnaha, my pavinny pakazać, nakolki ščyra i razumna my možam siabie pavodzić i hetym ratavać žyćci. Heta zaležyć ad kožnaha z nas biez vyklučeńnia i, takim čynam, ad nas usich».
