Padčas subotnika Alaksandr Łukašenka vykazaŭsia pra ŭročyšča Kurapaty, dzie pachavanyja dziasiatki tysiač achviaraŭ stalinskich represij, paviedamlaje BiełTA.
fota Radyjo Svaboda
Pra hramadski intares da temy
«Ludzi siońnia zaniatyja na zavodach, fabrykach, siejuć chleb — razumiejučy, što biez hetaha nielha. Jany navat nie viedajuć pra našy chitrasplacieńni, niejkija debaty, hradusy. A tyja, chto heta čuje, zadajucca pytańniem: što, bolš niama čaho rabić? Inšyja pytajucca, chto bolšy ŭ temie: «Što, znoŭ»? Bo na Kurapatach vyraśli mnohija našy apazicyjnyja palityki, — skazaŭ Łukašenka. — I mnie zdavałasia, što tema Kurapataŭ stała toj, jakaja pavinna być u hramadstvie. Ja ŭžo dumaŭ, što nichto bolš nie budzie hetuju prablemu palityzavać, i nichto nie budzie nažyvacca na hetaj temie jak palityki. Ale nie…»
Pra znos kryžoŭ u Kurapatach
«Jakija da mianie pretenzii? Mianie paprasili, zapatrabavali, mianie paprakali pastajanna, čamu tam niama paradku. Ale i na «Vialikaj razmovie» ja skazaŭ: «Dobra, kali na toje pajšło, treba prezidentu i tut paradak navieści, ja pasprabuju». Ludzi, jakim było daručana, z dušoj pryjšli, vyčyścili hetuju terytoryju, abharadzili lohkaj aharodžaj. Tam jašče nie skončana. Na płot my vyviesim kvietki, jak na praśpiekcie Pieramožcaŭ na raździalalnaj pałasie. My zrobim varoty, kab tudy ludzi mahli zajści i vyjści».
Pra tualet u Kurapatach
«Mnie soramna navat vam kazać, kali mnie pakazali fotazdymki, što tam robicca… Staić za drevam dziaciuk, «bieł-čyrvona-bieły ściah», i palivaje heta dreva. Tam ža ni prybiralniaŭ, ničoha nie było. Jany pryjšli — chto prakałoŭsia, chto naniuchalisia hetaj brydoty… Jość niekatoryja, chto i pa-vialikamu tam. Ale, samaje hałoŭnaje, nie było abharodžana: ludzi vyhulvali sabak pa hetych mahiłach, pa hałovach ludziej, jakija tam lažać, jakim nie treba hetaja palityka. Sapraŭdnyja mohiłki, dzie ludzi pachavanyja, i nichto nie viedaje, dzie taja mahiłka».
«A ty dumaŭ pra toje, što tam hałava zahinułaha čałavieka?»
«I pahladzicie, tam kryžoŭ nazabivali na hetych mohiłkach bolš, čym drevaŭ. A ty, kali zabivaŭ hety kryž, dumaŭ pra toje, što tam hałava zahinułaha čałavieka, što ty zahaniaješ hety kryž u jaho cieła abo hałavu. Kali ŭžo chacieli hetyja kryžy tam prymacavać, dyk vaźmicie hetych katalikoŭ i pravasłaŭnych, jakija «pakutujuć», jakija raptam ŭzbudzilisia, pryjdzicie tudy, aśviacicie i pryviažycie hety kryžyk da dreva, kab u hałavu nie ŭbivać hety kryž tam».
Pra ŭstalavanyja kryžy
«Heta što, dla tych ludziej?! Heta palityka, heta treba było pakazać. A što pakazać, ja nie razumieju»
Pra roznyja relihii
«Tamu ja daručyŭ pa-chryścijansku, pa-musulmansku, pa-iŭdziejsku (tam ža roznyja ludzi). I chtości z musulman pravilna zaŭvažyŭ, kali kataliki tam pačali aburacca: čaho vy, kaža, chvalujeciesia, złujeciesia — tam ža i musulmanie, i habrei, nie tolki chryścijanie - pravasłaŭnyja i kataliki».
Łukašenka pra Kurapaty: «Pačaŭ uzbuchać Śviontak!» A kardynał Śviontak pamior 8 hadoŭ tamu
Achviary «adtul hladziać i dumajuć: pakińcie nas u spakoi»
«Ja sprabavaŭ zrabić ad dušy. I heta jašče nie zakančeńnie. My pryviadziem u paradak heta ŭročyšča. My paprosim prabačeńnia pierad hetymi ludźmi za toje, što my varušyli ich prach. Jany ž adtul na nas hladziać i dumajuć: «Ludzi, navošta vy, pakińcie nas u spakoi». Jany hetaha chočuć. Luby pamierły čałaviek, jaki znachodzicca tam, u ziamli, dumaje tolki adno: «Ja syšoŭ, žyvicie vy, doŭha žyvicie, tolki nie varušycie moj prach». A my kožny hod palityzujem prablemu, topčamsia pa ich hałovach. Heta nienarmalna. Heta moj punkt hledžańnia. Moža być, u kahości inšy. Moža, niejki inšy prezident pryjdzie i pačnie šukać niejki kansensus i znoŭ pieraryje hetyja mahiły. Pakul ja prezident, hetaha nie budzie».
«Treba addać daninu pavahi»
«Treba addać daninu pavahi tym, chto byŭ zastreleny ŭ 30-ja, 40-ja, jašče ŭ niejkija hady. My siońnia navat nie viedajem: heta tolki stalinskija represii ci tam chavali i padzachoŭvali jašče kahości, ci tam fašysty rasstrelvali ludziej. My ž hetaha nie viedajem. I ja nie prychilnik, kab znoŭ korpacca ad raskopak da archivaŭ. Treba addać daninu pavahi tym, chto tam lažyć. Nie treba ich dzialić na habrejaŭ, ukraincaŭ, ruskich, palakaŭ ci biełarusaŭ. Heta našy ludzi, navat kali ich tudy pryvieźli z Rasii, Ukrainy ci Aŭstryi. Nie treba ich varušyć. Im treba addać daninu pavahi, jak my heta robim u «Traściancy». Dumaju, pryjdzie čas. Mnie treba jašče surjozna padumać nad hetymi pytańniami. I kali my kančatkova ŭładkujem hety ŭročyščy, my jašče na hetuju temu pahavorym».
