U śledčym izalatary Mahilova 5 miesiacaŭ utrymlivajecca ŭ adzinočnaj kamery 25-hadovy mužčyna, jaki maje psychičnaje zachvorvańnie, invalid 2 hrupy. Jaho vinavaciać u raspalvańni rasavaj, nacyjanalnaj, relihijnaj varožaści, a taksama ŭ chulihanstvie.
9 lutaha sudova-psychijatryčnaja ekspertyza pastanaviła: Alaksandar Ja. padčas učynieńnia złačynstvaŭ byŭ u stanie biaspamiactva. Heta, adnak, nie paŭpłyvała na źmianieńnie miery strymańnia. Jon zastajecca ŭ SIZA. Akramia prablemaŭ z psychikaj, u źniavolenaha chvaroba toŭstaha kišečnika, jakaja vymahaje medyčnaha nahladu.
10 traŭnia Mahiloŭski abłasny sud pačaŭ razhlad kryminalnaj spravy suprać źniavolenaha. Učynienyja im «hramadzka niebiaśpiečnyja dziejańni» padpadajuć pad sankcyi 1 častki 130-ha i 339-ha artykułaŭ Kryminalnaha kodeksu z maksymalnym pakarańniem da piaci hadoŭ. Sudździa Iryna Ciapłova maje vyrašyć pytańnie ab užyvańni ŭ dačynieńni abvinavačanaha prymusovych zachadaŭ biaśpieki i lačeńnia. Dyjahnaz Alaksandra, jaki sam na pracesie nie prysutničaje, nie nazyvajecca.
Jaho intaresy baroniać advakat i baćka Jury Ja., jaki maje tryccacihadovy staž słužby ŭ Ministerstvie ŭnutranych spraŭ.
Śledztva: prapahandavaŭ radykalny isłam
Pavodle śledztva, Alaksandar prapahandavaŭ idei radykalnaha isłamu, nacyzmu i fašyzmu. Na svajoj staroncy ŭ sacyjalnaj sietcy «UKantakcie» jon raźmiaściŭ materyjały, pryznanyja ŭ Biełarusi ekstremisckimi. Byŭšy studentam Biełaruskaha instytutu pravaznaŭstva, jon malavaŭ u roznych aŭdytoryjach u prysutnaści studentaŭ malunki, jakija symbalizavali idei radykalnaha isłamu, padčas lekcyjaŭ vykrykvaŭ «Ałach akbar», a taksama ŭklučaŭ na svaim telefonie aŭdyjofajły, jakija prapahandujuć idei nacyzmu i rasizmu.
U epizodzie z chulihanstvam, pavodle versii śledztva, Alaksandar, «demanstrujučy ŭsiodazvolenaść i biespakaranaść svaich dziejańniaŭ, hreblivaje staŭleńnie da hramadzkich praviłaŭ pavodzinaŭ» udaryŭ nahoj pa dźvierach, jakimi nanios cialesnyja paškodžańni dźvium adnakurśnicam. Abiedźvie dziaŭčyny pryznanyja paciarpiełymi. Materyjalnych pretenzijaŭ da svajho kryŭdziciela jany nia majuć. Pabojaŭ nie zdymali. Pra zdareńnie paviedamili administracyi instytutu dakładnoj.
Maci: zachapleńnie relihijami dapamahała synu źniać emacyjnaje napružańnie
Baćki ŭtrymańnie syna ŭ turmie nazyvajuć «antyhumannym, biesčałaviečnym i ź jurydyčnaha hledzišča nieabhruntavanym». Zajaŭlajuć, što zatrymańnie Alaksandra adbyłosia «z hrubymi parušeńniami normaŭ Kryminalna-pracesualnaha kodeksu». Śćviardžajuć, što heta zafiksavana ŭ materyjałach spravy. Namahajucca, kab turemnaje źniavoleńnie syna zamianili na chatni aryšt ci pieraviali jaho ŭ specyjalnuju medyčnuju ŭstanovu. Jany nastojvajuć: turma pahoršyć stan psychičnaha zdaroŭja syna.
Medykamenty, kazała na sudzie maci abvinavačanaha Tamara Ja., rehularna nosić u turmu, bo takich preparataŭ tam niama. Pieršuju ž pieradaču ź imi, pavodle jaje, u turmie źniščyli. Potym pryznali svaju pamyłku. Žančyna 45 hadoŭ adpracavała ŭ medycynie.
«9 lutaha było atrymała zaklučeńnie sudova-psychijatryčnaj ekspertyzy, što moj syn nie ŭśviedamlaŭ svaich učynkaŭ, i ź im spyniajucca ŭsialakija pracesualnyja dziejańni. Čamu ni śledčy, ni prakuratura mnie nie dazvolili pabačycca z synam, kab vyznačyć jahony stan? Ad 15 śniežnia jon utrymlivajecca ŭ kamery-adzinočcy. Dla televizara ŭ kamery niama techničnych umovaŭ. Peryjodyki ŭ jaho niama. Čamu nie źmianiajuć jamu mieru strymańnia? Jakim čynam jon pieraškodzić śledztvu?», — pytała sud žančyna.
Sud nie zadavoliŭ chadajnictva ab spatkańni źniavolenaha z maci. Hetaje pytańnie budzie vyrašana, kali sprava budzie razhledžanaja pa sutnaści.
Baćka zajaviŭ, što śledčy nie pažadaŭ źmianić mieru strymańnia dla syna, bo «jamu tak praściej pracavać ź im».
Pavodle maci, psychičnaje zachvorvańnie synu dyjahnastavali ŭ 2011 hodzie, i, pakul psychijatry ź Miensku jamu nie padabrali lekaŭ, jaho časta kłali ŭ stacyjanar. Apošnim časam znachodziŭsia na ambulatornym lačeńni. Medyki raili jamu, davodziła jana, raźniavolvacca, vykazvajučy słovami toje, što jon trymaŭ u sabie.
Zachapleńnie relihijami, miarkuje žančyna, dapamahała synu zdymać emacyjnaje napružańnie. Da isłamu Alaksandar chadziŭ da pravasłaŭnych i katalikoŭ. Pierad tym, jak pryniać leki, čytaŭ malitvy i vykonvaŭ relihijnyja rytuały. Spadziavaŭsia, što, jak i pravasłaŭje z katalicyzmam, isłam jamu taksama dapamoža pieramahčy niemač.
Na dumku śviedki, intares syna da fašyzmu źjaviŭsia paśla taho, jak vykładčyca instytutu paśla zdačy im na «vydatna» ekzamenu prapanavała napisać navukovuju studenckuju pracu pra fašyscki ruch na sučasnym etapie.
Jana dapuściła, što častku materyjałaŭ na synavu staronku ŭ sacyjalnaj sietcy mahli vykłaści jahonyja siabry, jakija prychodzili da jaho ŭ hości. Jany taksama byli pacyjentami psychijatryčnaj lakarni.
Zdareńnie z adnahrupnicami, na dumku žančyny, było vyklikana tym, što Alaksandar praz chvarobu kišečnika bajaŭsia zastacca ŭ začynienaj aŭdytoryi biez prybiralni. Tamu, davodziła jana, jon kinuŭsia da dźviarej, kab ich nie zamknuli, ale spatyknuŭsia i ŭdaryŭsia ab ich. U vyniku i byli naniesienyja traŭmy dziaŭčatam. Kali jana sustrełasia z adnahrupnikami, to dziaŭčaty nie pryhadali incydentu, nastojvała maci źniavolenaha.
Aperatyŭnik: była pahroza, što fihurant paŭtoryć učynak Kazakieviča
Aryštavali Alaksandra 15 śniežnia 2017 hodu supracoŭniki ŭpraŭleńnia baraćby z arhanizavanaj złačynnaściu pry siłavoj padtrymcy amapaŭcaŭ. Sudu davaŭ pakazańni staršy ŭpaŭnavažany ŭpraŭleńnia. Pavodle jaho, publikacyi na staroncy fihuranta pryciahnuli ŭvahu, bo byli ŭ pieraliku ekstremisckich. Pavodle milicyjanta, takimi ich pryznali roznyja sudy ŭ Biełarusi.
Źmiest staronki źniavolenaha milicyjant acharaktaryzavaŭ jak «poŭnaja kaša».
U chodzie pravierki, kazaŭ jon, vyśvietliłasia, što ź instytutu na ŭładalnika staronki nie adnarazova pisalisia skarhi ŭ KDB, kab byli pryniatyja zachady reahavańnia. Na staroncy raźmiaščałasia infarmacyja z pahrozami ŭ adras adnaho z vykładčykaŭ instytutu, a «ŭ chodzie vobšuku byŭ zabrany rytualny nož z naniesienymi na im rytualnymi malunkami».
«Nia vyklučana było, što fihurant moh paŭtaryć «podźvih» Kazakieviča, jaki pryjšoŭ z benzapiłoj u mienski handlovy centar «Eŭropa» i ŭčyniŭ zabojstva», — davodziŭ supracoŭnik upraŭleńnia baraćby z arhanizavanaj złačynnaściu.
Pavodle jaho, uspyški ahresii Alaksandra nieadnarazova fiksavalisia administracyjaj VNU. Ich milicyjant patłumačyŭ chvarobaju abvinavačanaha.
«Tym nia mienš baćki sprabavali jaho adaptavać u hramadztva», — skazaŭ jon, havoračy pra navučańnie Alaksandra ŭ instytucie.
Z Alaksandram milicyjant sustreŭsia, kali jaho zatrymlivali. Pa jaho słovach, fihurant admoviŭsia davać pakazańni.
Adnahrupniki «prasili administracyju, kab vyklučyli Alaksandra z hrupy»
U pieršy dzień pracesu dali pakazańni sudu dvoje studentaŭ, jakija vučylisia razam z Alaksandram. Jaho pavodziny jany nazyvali ahresiŭnymi i nieadekvatnymi, «bo ŭ svaje hady jon musiŭ kantralavać svaje emocyi». Ahresija prajaŭlałasia praz pahrozy «zabić, spalić habrejaŭ, masonaŭ, a taksama žycharoŭ Danbasu». Na ahresiŭnyja pavodziny adnahrupnika studenty staralisia nie źviartać uvahi. Paśla ahresiŭnych vypadaŭ, kazali jany, nadychodziŭ peryjad spakoju.
Studenty kazali, što na zaniatki Alaksandar prychodziŭ z Karanam i štodnia vykrykvaŭ «Ałach akbar». Zajaŭlaŭ, što ličyć siabie musulmaninam. Jon nia ŭtojvaŭ, što zachaplajecca idejami neafašyzmu i radykalnamu isłamu. U aŭdytoryjach na došcy malavaŭ svastyku. Studenty kazali, što hrupa źviartałasia da administracyi instytutu, kab Alaksandra vyklučyli ź jaje, bo «jon pieraškadžaŭ navučalnamu pracesu».
Sa słoŭ studentaŭ, na prośbu administracyi jany zapisvali na videa pavodziny adnakurśnika. Pryhadali, što ŭ adzin ź dzion Alaksandar uklučyŭ u aktavaj zali «esesaŭski himn», zapisany na telefonie, i maršyravaŭ pad jaho. Niechta sa studentaŭ zapisaŭ heta na videa i vykłaŭ u YouTube z nadpisam «Tak vučymsia!»
Dapytanyja ŭ sudzie studenty pryznalisia, što ź cikaŭnaści naviedvali staronku adnakurśnika, ale nie zatrymlivalisia na joj.
Adna z paciarpiełych studentak u incydencie ź dźviaryma patłumačyła svajo niežadańnie fiksavać paboi tym, što paličyli paškodžańni niaznačnymi. U dziaŭčyny byŭ traŭmavany palec. Jaje adnakurśnicy dźviery ŭdaryli pa tvary i nazie. Jana taksama nie pajšła da medykaŭ. Baćka Alaksandra raiŭ dziaŭčatam skarystacca medyčnaj dapamohaj. Jany ž napisali dakładnuju na pavodziny adnahrupnika i prasili administracyju, kab jon na zaniatki prychodziŭ z baćkami.
Na prośbu sudu patłumačyć, u čym prajaviłasia prapahanda Alaksandram nacyzmu, fašyzmu i radykalnaha isłamu, studenty vyrazna patłumačyć nie zmahli.
Razhlad spravy praciahniecca 15 traŭnia. Sud dapytaje jašče adnu paciarpiełuju studentku, a taksama śviedak.
