100-hodździe niezaležnaści Biełaruskaj Narodnaj Respubliki nie zdolnyja abminuć uvahi nijakija ŚMI, jakija pracujuć u našaj krainie. Vyklučeńniem nie stała i infarmacyjnaje ahienctva «Sputnik», jakija mnohija nazyvajuć orhanam rasijskaj prapahandy.
Dźmitryj Kisialoŭ na adkryćci minskaha ofisu «Sputnika». Fota Iryny Arachoŭskaj.
Adrazu kidajecca ŭ vočy, što aśviatleńnie 100-hodździa BNR idzie ŭ adnym rečyščy. Aŭtary materyjały pierakonvajuć, što BNR była nie sapraŭdnaj dziaržavaj i adznačać niama čaho.
Pryčym niaredka źviartajucca nie tolki da biełaruskich ekśpiertaŭ, ale i da rasijskich. Naprykład, dyrektar Instytuta sistemna-stratehičnaha analizu Rasii Andrej Fursaŭ adznačyŭ:
«Abrynułasia impieryja, i sprytnyja hiešeftmachiery ad palityki staranna papracavali i abvieścili niejkija dziaržaŭnyja ci kvazidziaržaŭnyja ŭtvareńni. Ale toje, što jany praisnavali stolki, kolki isnujuć matylki letam, śviedčyć i pra patencyjał hetych struktur, i pra patencyjał tych ludziej, jakija ich stvarali», — padaje mierkavańnie rasijskaha navukoŭca «Sputnik».
Ź biełaruskaj ekśpiertnaj abojmy vyciahvajuć prarasijskich publicystaŭ, takich jak Alaksandr Špakoŭski i Alaksiej Dzierman. «100-hodździe BNR — padzieja nie toje, kab značnaja, ale ŭsio ž niejkaja viecha ŭ historyi», — ustup da hutarki z Špakoŭskim na radyjo «Sputnik».
Špakoŭski padkreślivaje, što mnohija sa stvaralnikaŭ BNR pajšli pa «złačynnym šlachu supracoŭnictva z nacystami — voś heta strašna». «Mnohija ź ich nasili niamieckuju formu, napramuju supracoŭničali z akupantami, słužyli ŭ orhanach administracyi pry akupantach. Niama roźnicy, ci ty słužyŭ u haziecie, dzie ŭschvalaŭ Adolfa Hitlera, ci ŭ škole, dzie zaniatki pačynalisia ź vitańnia Hitlera. Hetym ludziam miesca ŭ historyi Biełarusi niama», — kaža Špakoŭski.
Stary prapahandyscki truk, źmiašać bob z harocham, BNR z nacystami. Na takija pryjomy niadaŭna adkazaŭ historyk, deputat Pałaty pradstaŭnikoŭ Ihar Marzaluk.
Čytajcie taksama: Marzaluk rezka adkazaŭ tym, chto sprabuje pravodzić paraleli pamiž BNR i nacystami
Pa-druhoje, Špakoŭski padkreślivaje, što nijakich paŭnamoctvaŭ biełaruskaha naroda na abviaščeńnie BNR Rada nie mieła. Analityk uvieś čas padkreślivaje, što nijakaha ŭpłyvu dziejačy BNR nie mieli. «U BNR nie było lehitymnaha mižnarodnaha pryznańnia. Heta — dziaržava-fantom», — kaža Špakoŭski.
Padobnaj pazicyi prytrymlivajecca supracoŭnik Instytuta fiłasofii, prarasijski publicyst Alaksiej Dzierman. «BNR adkryvaje ŭ historyi Biełarusi čarhu pravalnych prajektaŭ, prajektaŭ-łuzieraŭ. Heta nie papiarednica nijakaja BNR, heta dźvie paralelnyja linii. Cień BNR isnuje, ale nielha ličyć cień pačatkam čahości vialikaha», — kaža Dzierman. Paśla jon nazyvaje BNR «dziŭnaj respublikaj».
U efir «Sputnika» byŭ zaprošany viadučy ANT Dźmitryj Bačkoŭ, jakoha taksama stali pytacca pra BNR. Varta adznačyć, što Bačkoŭ zaniaŭ uzvažanuju pazicyju, jak viadučyja «Sputnika» ni sprabavali padbić jaho na zusim inšyja słovy.
«Dla mianie asabista heta zrazumiełaja padzieja. Razrucha Pieršaj suśvietnaj, ludzi dumajuć ab bazavych kaštoŭnaściach — chleb, biaśpieka. Ale niahledziačy na heta, znachodzicca hrupa ludziej, jakaja zadajecca pytańniem, kab biełarusy pačali žyć u svajoj dziaržavie. Heta vialiki praces, da jakoha my išli», — skazaŭ Dźmitryj Bačkoŭ. Pry hetym viadučy padkreśliŭ, što ŭ 1925 hodzie ŭrad BNR pieradaŭ paŭnamoctvy BSSR. «BNR — heta historyja pra kansalidacyju», — adznačyŭ jon.
«Isnuje hrupa zacikaŭlenych ludziej, jakija imknucca padać 100-hodździe BNR jak važnuju padzieju. Narod u bolšaści i nie dumaje ni pra jakoje 100-hodździe», — adznačyła šef-redaktar «Sputnika» Alesia Łučaninava.
«Mnohija ź lidaraŭ BNR ź vialikaj ciepłynioj adnieślisia b da biełaruskaj dziaržavy siońnia», — skazaŭ viadučy Viačasłaŭ Šarapaŭ. «Da tych asobaŭ, jakija stajali la vytokaŭ BNR, šmat pytańniaŭ taksama», — paddakvaje Łučaninava.
Historyk i kulinar Aleś Bieły ŭ efiry z muzykantam Alaksandram Pamidoravym skazaŭ, što ličyć vartym adznačać 100-hodździe BNR na dziaržaŭnym uzroŭni. Praŭda ź piśmovaj viersii na sajcie heta prybrali, pakinuli tolki ŭ aŭdyjo.
«Sprava ŭ tym, što mifałohija BNR, jakaja ŭ nas tranślujecca, davoli chitraja. «Adradženskaja» mifałohija nakiravana na toje, kab u niepadrychtavanaha čałavieka skłałasia ŭražańnie, što BNR adbyłasia jak dziaržava. Što byccam byli ŭsie dziaržaŭnyja instytuty, źbiralisia padatki, palicyja, sud, ale hetaha ničoha nie było», — zatoje voś hetuju cytatu Biełaha na «Sputniku» raściahnuli. Faktyčna słovy Biełaha byli praredaktavanyja tak, nibyta jon kazaŭ tolki niehatyŭnaje ŭ dačynieńni BNR.
Ź inšaha boku na «Sputniku» vystupiŭ tolki staršynia Partyi BNF Ryhor Kastusioŭ, jaki skazaŭ, što «BNR była stvoranaja narodam i pa voli naroda, u adroźnieńnie ad BSSR, jakaja była stvoranaja pa ŭkazcy kamunistaŭ z Maskvy».
