Redakcyja časopisa Arche prezientuje šerah novych histaryčnych vydańniaŭ, jakija niadaŭna vyjšli z druku.
Bohdan Musiał — Savieckija partyzany ŭ 1941—1944 hh. Mify i rečaisnaść
U hetaj pracy na prykładzie Biełarusi šyroka daśledujecca historyja savieckaha partyzanskaha ruchu ŭ čas Druhoj suśvietnaj vajny. Robicca heta na asnovie krynic ź biełaruskich, rasijskich, niamieckich, a taksama častkova polskich i litoŭskich archivaŭ, jakija da hetaha času nie byli ŭviedzienyja ŭ šyroki navukovy ŭžytak.
U knizie chranałahična rekanstrujujecca raźvićcio savieckaha partyzanskaha ruchu ŭ Biełarusi ad jaho pačatku letam 1941 h. da rospusku letam 1944 h., a taksama analizujucca jaho sacyjalna-histaryčnyja dy etničnyja aśpiekty. Akramia pytańniaŭ, na jakich tradycyjna akcentujuć uvahu biełaruskija daśledčyki, aŭtar knihi nie abychodzić uvahaj i tyja prablemy, jakija tradycyjna ličacca na postsavieckaj prastory «niazručnymi».
Vydańnie pryznačana dla ŭsich, chto cikavicca historyjaj Druhoj suśvietnaj vajny.
Uładzimir Kananovič — Rycar na poli bitvy: Kleck, žnivień 1506 hoda
U knizie rekanstrujujecca chod i charaktar bitvy pad Kleckam 1506 h., jakaja była adnoj z najbolš važnych i znakamitych u vajskovaj historyi Vialikaha Kniastva Litoŭskaha. Hetaja padzieja razhladajecca na fonie ahulnaha vajenna-palityčnaha stanovišča va Uschodniaj Jeŭropie na miažy XV—XVI stst.
Daśledavańnie praviedziena z vykarystańniem mietadu histaryčnaj antrapałohii: adzin ź jaho raździełaŭ ujaŭlaje saboj palityčnuju bijahrafiju hałoŭnaha hieroja bitvy pad Kleckam Michaiła Hlinskaha, nie abminutyja taksama ŭvahaj i inšyja najbolš jarkija palityčnyja postaci tahačasnaj dziaržavy Jahiełonaŭ.
Akramia taho, analizujecca historyja stvareńnia pamiaci pra Kleckuju bitvu 1506 h.: składvańnie vobrazu bitvy, a taksama jaje hałoŭnaha hieroja, u śviadomaści sučaśnikaŭ i naščadkaŭ, a taksama transfarmacyja hetaha vobrazu na praciahu stahodździaŭ.
Taćciana Ściaškovič — Słoŭnik Hrodzienskaj vobłaści
Słoŭnik raskryvaje leksičnaje i frazieałahičnaje bahaćcie Hrodzienščyny. Pieršaje vydańnie było nadrukavana ŭ 1983 hodzie nakładam 600 asobnikaŭ.
Adna z kaštoŭnaściaŭ pracy — u dakładnym adlustravańni fanietyčnych, marfałahičnych i sintaksičnych asablivaściaŭ miascovaha maŭleńnia. U papraŭlenym vydańni hałoŭnym zadańniem było zapisać ilustracyjny materyjał sproščana, nabližana da arfahrafičnaha piśma.
Praca raźličanaja nie tolki na movaznaŭcaŭ. Razharnicie słoŭnik — i z vami zahavorać žychary Hrodzienščyny, paŭstanie biełaruskaja vioska z tahačasnym pobytam dy realijami. Ideja zrabić słoŭnik zručniejšym u vykarystańni i tym sama dać jamu druhoje žyćcio naležyć biełaruskamu movaznaŭcu Źmitru Saŭku, jaki, na vialiki žal, nie paśpieŭ padrychtavać da druku hetaje pracy. U papraŭlenym varyjancie da zahałoŭnaha słova, zapisanaha ŭ litaraturnaj formie, u dužkach padajecca sproščanaja transkrypcyja miascovaha vymaŭleńnia. Udakładnienyja tłumačeńni zahałoŭnaha słova abo jaho litaraturnyja adpaviedniki. Hałoŭnyja źmieny zaznaŭ ilustracyjny materyjał: ciapier jon zapisany sproščanaju fanietyčnaju transkrypcyjaj.
Arche № 5 (155) — 2017. Staronki vajennaj historyi. Akupacyjnaja palityka, savieckaja partyzanka i miascovaja kałabaracyja
Tematyčny numar Arche praciahvaje tradycyju vajennych vypuskaŭ, pryśviečanych tym aspektam historyi apošniaj akupacyi Biełarusi, jakija byli nieviadomyja, zabytyja abo navat admysłova vykraślenyja z kalektyŭnaj pamiaci.
Kryścijan Hierłach na asnovie realnych faktaŭ piša pra niamieckija plany kalanizacyi Biełarusi ŭ 1941—1944 h., Jury Hryboŭski — pra nacyjanalnuju aktyŭnaść biełarusaŭ na paŭdniovym Padlaššy (rajon Biełaj Padlaskaj) u 1940—1944 hh., jakaja vyjaviłasia ŭ vostraj kankurencyi z ukrainskimi aktyvistami za śviadomaść tamtejšaha karennaha nasielnictva.
Zaviaršajecca numar publikacyjaj Kaciaryny Kiedynh pra pradstaŭleńnie niamieckaj akupacyi, savieckaha partyzanskaha ruchu i kalabaracyi ŭ muzejach Viciebščyny.
Aznajomicca z padrabiaznym źmiestam vydańniaŭ i daviedacca, jak ich atrymać, možna na sajcie časopisa Arche.
