Redakcyja haziety «Źviazda» praviała kruhły stoł historykaŭ ab padziejach 1918 hoda, u tym liku abviaščeńnia niezaležnaści Biełaruskaj Narodnaj Respubliki. Śpis udzielnikaŭ byŭ dastatkova šyroki: heta i kiraŭnik instytuta historyi NAN Viačasłaŭ Daniłovič, akademik-sakratar Alaksandr Kavalenia, deputat-historyk Ihar Marzaluk, historyki Michaił Kaściuk, Valancin Maziec i Siarhiej Traćciak, a taksama staršynia Partyi BNF Ryhor Kastusioŭ.
Varta adznačyć, što ŭsie ŭdzielniki kruhłaha stała havaryli ŭ pazityŭnym klučy. Navat Ihar Marzaluk u słovach jakoha raz-poraz źjaŭlaŭsia skiepsis adnosna BNR skazaŭ: «Ad pačatku 1918 hoda ŭ biełaruskim ruchu isnavali i sapierničali dźvie płyni — «biełnackamaŭcy» i «beneeraŭcy». Kožnaja z hetych płyniaŭ admaŭlała inšuju, abvinavačvajučy ŭ zdradzie biełaruskaj spravie i biełaruskamu narodu.
Abjektyŭna ž — i tyja, i druhija pracavali na karyść Biełarusi, imknulisia da stvareńnia biełaruskaj dziaržaŭnaści».
«Abviaščeńnie Biełaruskaj Narodnaj Respubliki ŭ toj čas nie było vypadkovaj źjavaj. Mienavita ŭ toj niaprosty i praźmierna supiarečlivy histaryčny pieryjad źjavilisia abjektyŭnyja i subjektyŭnyja ŭmovy dla realnaha abviaščeńnia nacyjanalnaj dziaržaŭnaści», — tak miarkuje były kiraŭnik instytuta historyi NAN Alaksandr Kavalenia. Jahony nastupnik na hetaj pasadzie Viačasłaŭ Daniłovič miarkuje, što BNR było «pieršaj sprobaj praktyčnaj realizacyi idei biełaruskaj nacyjanalnaj dziaržaŭnaści».
Kavalenia praciahvaje cikavyja nazirańni, jon stavić u adzin šerah padziei, jak abviaščeńnie BNR i masavy partyzanski ruch padčas Druhoj suśvietnaj vajny:
«My navučylisia «dziakujučy» našamu horkamu dośviedu navat va ŭmovach akupacyi žyć, vyžyvać i zastavacca saboj. Prychodziać akupanty ŭ 1918-m — robim sprobu stvaryć nacyjanalnuju dziaržavu, prychodziać u 1941-m — idziom u partyzany i stvarajem cełyja svabodnyja ad fašystaŭ zony».
Kali žurnalistka «Źviazdy» pytajecca, ci nie była niaŭdača BNR źviazanaja z tym, što jaje lidary nie mieli kiraŭničaha dośviedu, to Daniłovič adkazvaje na heta: «A chto ź biełarusaŭ tady mieŭ taki dośvied? Chiba što tyja, chto pracavaŭ u dziaržaŭnych strukturach jašče Rasijskaj impieryi».
«Dziejačy BNR byli vysokaadukavanyja ludzi nie tolki na toj čas, a navat u ciapierašnim ujaŭleńni», — padmacoŭvaje Michaił Kaściuk.
«Nasamreč, ja liču, nielha kazać, što ideja Biełaruskaj Narodnaj Respubliki, jakaja adlustroŭvała imknieńnie biełarusaŭ žyć u svajoj nacyjanalnaj dziaržavie, paciarpieła paražeńnie. Ideja niezaležnaj biełaruskaj dziaržavy zastałasia. Mała taho, jana była vielmi žyvučaja, jana nastolki pašyrałasia, što balšaviki ŭžo ŭ kancy 1918 hoda byli vymušany pahadzicca na abviaščeńnie SSRB. I dziejačy BNR byli zhodnyja na takuju formu dziaržaŭnaści», — adkazvaje Valancin Maziec.
Mienš aptymistyčny ŭ svaich acenkach BNR Ihar Marzaluk: «Ci možna kazać pra BNR jak pra dziaržaŭnaje ŭtvareńnie? Liču, što nie. Asobnyja publicysty navat dahavorvajucca da savieckaj akupacyi BNR. Heta inačaj, jak histaryčnaj mifałohijaj, nazvać nielha. Savieckaj akupacyi BNR nie było, bo BNR jak realnaj dziaržavy nie isnavała. BNR była palityčnym prajektam biełaruskich palitykaŭ, nie niamieckich, jaki adnak takim palityčnym prajektam i zastałasia».
Taksama spadar Marzaluk zakranuŭ asobu Iosifa Stalina i jahonaha staŭleńnia da biełaruskaha pytańnia: «Tearetyčnaja płatforma dla biełarusizacyi naležyć Stalinu, jak tahačasnamu narkamu pa spravach nacyjanalnaści. «Biełaruskaść» Stalina vynikała ź jaho simpatyj jašče z 1918 hoda da dziejačaŭ Biełnackama, u tym liku i ŭ ich supraćstajańni i z kiraŭnictvam Zachodniaj vobłaści, i z centralistami-internacyjanalistami. Stalin z kanca 1917 hoda niaźmienna padtrymlivaŭ biełaruski bok u sprečcy ź Miaśnikianam i kampanijaj… Ale kazać ab niejkaj asablivaj lubovi Stalina da biełarusaŭ nie vypadaje — sprava była ŭ hieapalityčnym ekśpierymiencie častki savieckaha kiraŭnictva, a zaihryvańnie z «samaścijnymi płyniami» było abjektam vialikaj hulni na pamiežžy z Polščaj».
