Jadziernyja vojny, hłabalnaje paciapleńnie, hienna-inžyniernyja virusy — usie hetyja niebiaśpieki, stvoranyja čałaviekam, surjozna pahražajuć jaho isnavańniu. Da takoj vysnovy pryjšoŭ prafiesar Styvien Chokinh.
Styvien Chokinh, fota Getty
Znakamity navukoviec vyłučaje mienavita hetyja try faktary — jadziernyja vojny, virusy i hłabalnaje paciapleńnie — jak asnoŭnyja, jakija pahražajuć isnavańniu čałaviectva.
Jon nastojvaje, što dalejšy prahres u halinie navuki i technałohij stvoryć «novyja mahčymaści dla taho, kab usio pajšło nie tak».
Jon ličyć, što čałaviectva moža mieć šancy na vyžyvańnie, zasnoŭvajučy kałonii na inšych płanietach.
«Choć imaviernaść taho, što katastrofa adbudziecca ŭ bližejšyja hady, nievialikaja, imaviernaść taho, što jana adbudziecca, pavialičvajecca z kožnym hodam i stanie vidavočnaj u bližejšyja tysiaču ci dziesiać tysiač hadoŭ», — ličyć prafiesar.
«Da hetaha času my pavinny budziem prabracca ŭhłyb kosmasu, da inšych zorkak, i katastrofa na Ziamli nie budzie aznačać kaniec usioj čałaviečaj rasy. Adnak my nie zmožam zasnavać samastojna isnujučyja kałonii ŭ kosmasie jak minimum na praciahu niekalkich sotniaŭ hadoŭ, tamu my pavinny być asabliva aściarožnyja ŭ hety pieryjad».
iStock
Jość horkaja ironija ŭ tym, što hetak prykmietnaja fihura ŭ navukovym śviecie źviazvaje mienavita navukovy prahres z pahrozaj isnavańnia čałaviectvu.
U svaich papiarednich vystupach Chokinh užo papiaredžvaŭ ab patencyjalnaj ryzycy stvareńnia štučnaha intelektu, jaki z časam moža stać nastolki mahutnym, što paciahnie za saboj źniknieńnie čałaviečaj rasy. Adnak jon nastojvaje na tym, što čałaviectva zmoža spravicca z hetymi pahrozami.
«My nie źbirajemsia spyniać prahres, abo mianiać jaho chod, my pavinny pryznać ryzyki i navučycca kantralavać ich. Ja aptymist i vieru, što my zmožam heta zrabić», — kaža Chokinh.
U jakaści parady maładym navukoŭcam Chokinh prapanuje raźvivać pačućcio cikaŭnaści adnosna «našaha šyrokaha i składanaha» Suśvietu.
«Z majho punktu hledžańnia, heta byŭ słaŭny čas dla daśledavańniaŭ u halinie tearetyčnaj fiziki. Ništo nie paraŭnajecca z hetym momantam «Eŭryka!», kali ty adkryvaješ niešta, pra što nichto jašče nie viedaje».
Chokinh ličyć, što budučyja pakaleńni navukoŭcaŭ pavinny zadumacca nad tym, jak technałahičny prahres źmianiaje śviet, a taksama dapamahčy šyrokaj publicy zrazumieć heta.
«Vielmi važna być upeŭnienym, što źmieny iduć u pravilnym kirunku. U demakratyčnym hramadstvie heta aznačaje, što kožny pavinien mieć bazavaje razumieńnie navuki dla pryniaćcia abhruntavanych rašeńniaŭ pra budučyniu».
«Tak što paviedamlajcie adkryta, čym vy zajmajeciesia ŭ navucy, i, chto viedaje, mahčyma, u adzin dzień vy zmožacie zrazumieć samich siabie», — kaža navukoviec.
Paśla taho jak ŭ 1963 hodzie ŭ Styviena Chokinha byŭ dyjahnastavany bakavy amijatrafičny skleroz, jaki vyklikaŭ paralič usiaho cieła, jaho zaciataść u pieraadoleńni fizičnaj invalidnaści vyklikaje zachapleńnie va ŭsim śviecie.
Jaho dačka Lusi, piśmieńnica i žurnalistka, u suaŭtarstvie ź jakoj Styvien Chokinh napisaŭ navukovuju knihu dla dziaciej «Džordž i tajamnicy Suśvietu», tak tłumačyć jaho nievierahodnuju siłu.
«Ja dumaju, što jon niejmavierna ŭparty čałaviek, čałaviek, jaki vałodaje zajzdrosnym imknieńniem praciahvać pracu i jaki ŭmieje sabrać usie reziervy, usiu svaju enierhiju, skancentravacca, i tamu zdolny pracavać», — kaža Lusi.
«Ale robić jon heta nie tolki dla taho, kab praciahvać žyć, a kab praciahvać zajmacca svajoj ekstraardynarnaj pracaj, pisać knihi, čytać lekcyi, natchniać inšych ludziej ź niejradehienieratyŭnymi i inšymi zachvorvańniami, być dobrym siemjaninam, siabram i kaleham i mieć siabroŭ pa ŭsim śviecie «.
