Temp inflacyi ŭ Biełarusi ciaham minułych 20 hadoŭ istotna pieravyšaŭ anałahičny pakazčyk nie tolki krain Jeŭrasajuza, ale i praktyčna ŭsich postsavieckich krain.
Navat kali vyklučyć hipierinflacyjnyja 1992-1994 hady, temp inflacyi amal štohod pieravyšaŭ 10%. Adnosna spryjalnymi, pavodle hetaha pakazčyka, byli tolki 2005, 2006 i 2010 hady, u jakija, pa dadzienych dziaržaŭnaha statystyčnaha kamiteta, indeks spažyvieckich cen (ISC) skłaŭ adpaviedna 108,0, 106,6 i 109,9. Zatoje ŭ 1995 hodzie hety pakazčyk skłaŭ 344,0, u 2000 – 207,5, u 2011 – 208,7, u 2012 – 121,8.
Prablemu inflacyi ŭ Biełarusi nielha razhladać izalavana. Jana imanientnaja toj ekanamičnaj madeli, jakaja realizujecca ŭ našaj krainie. U pieravažna kamandnych ekanomikach hrošy majuć krychu inšyja funkcyi, adrozna ad ekanomik pieravažna rynkavych. U pieršych najvažniejšaj funkcyjaj hrošaj jość funkcyja raźmierkavalnaja. Analiz ekanamičnaj historyi kamandnych ekanomik pakazvaje, što ŭsim im ułaścivyja surjoznyja inflacyjnyja pracesy. Inflacyja čaściej za ŭsio źjaŭlajecca schavanaj, tamu što dziaržavy sprabujuć ŭstanaŭlivać fiksavanyja ceny na pradukty spažyvieckaha i vytvorčaha pryznačeńnia. Viadomym nastupstvam schavanaj inflacyi jość deficyty na absalutnuju bolšaść tavaraŭ i pasłuh. Takaja karcina była ŭ SSSR (paśla taho, jak usie rabotniki pačali atrymlivać zarabotnuju płatu ŭ hrašovaj formie) i inšych krainach jaho śfiery ŭpłyvu, a taksama ŭ sučasnych Paŭnočnaj Karei i Kubie. Pry hetym u krainach z bolš raźvitym rynkavym siektaram (Čechija, HDR, Polšča) deficyty naziralisia ŭ značna mienšaj stupieni.
U krainach pieravažna kamandnaj ekanomiki, dzie isnuje miakkaje rehulavańnie cen, maje miesca adkrytaja inflacyja z vysokim tempam (hałapujučaj ci navat hipierinflacyjaj). Da takich krain možna adnieści Vieniesuełu, Vjetnam i Biełaruś. U Vjetnamie, naprykład, inflacyja ŭ hadavym vyličeńni dasiahnuła amal 14%. Charakterna, što adnoj z samych chadavych kupiur u hetaj krainie źjaŭlajecca 100000 donhaŭ. U lutym 2013 hoda była praviedzienaja devalvacyja donha na 8,5%, što adrazu spravakavała rost cen. Situacyja šmat u čym nahadvaje toje, što adbyvajecca ŭ Biełarusi.
Ekanomika Biełarusi pieravažna kamandnaja, ale ŭ joj, jak i ŭ zhadanych krainach, prysutničaje značny rynkavy siektar, u jakim dziejničajuć mały i siaredni biznes. Aproč taho, ekanomika Biełarusi źjaŭlajecca adkrytaj z vysokaj dolaj ekspartu ŭ vałavy ŭnutrany pradukt (VUP), to bok biełaruskija tavary i pasłuhi pradajucca na suśvietnych i rehijanalnych rynkach. Rynki, jak viadoma, dla svajho narmalnaha funkcyjanavańnia majuć patrebu ŭ hrošach z adnosna stabilnaj pakupnoj zdolnaściu. Biełaruski rubiel takoj ułaścivaściu nie vałodaje. U rynkavym siektary Biełarusi funkcyi miery koštu i čaściakom srodku zvarotu i nazapašvańnia vykonvajuć dalar ZŠA i jeŭra. Dla taho kab harmanizavać u niejkaj stupieni rynkavy i kamandny siektary, a taksama z metaj strymlivańnia rostu cen, dziaržava z 1995 hoda nieadnarazova źviartałasia da tarhietavańnia i navat fiksavańnia abmiennaha kursu biełaruskaha rubla. Tak, z pačatku 1995 pa sakavik 1996 h. kurs biełaruskaha rubla byŭ zafiksavany na značeńni 11500 za dalar ZŠA. Pry hetym zachoŭvałasia vielmi vysokaja prybytkovaść pa depazitach u biełaruskich rublach (480% hadavych u pačatku 1995 hoda i 60% hadavych – u sakaviku 1996 hoda). Pieryjad hety skončyŭsia, jak viadoma, schavanaj devalvacyjaj biełaruskaha rubla ŭ formie pierachodu da množnaści kursaŭ. Padobnyja fiksacyi i tarhietavańnie mieli miesca na pačatku 2000-ch, u 2007-2009, 2010 - pačatku 2011 hadoŭ. Padobnaja palityka pravodzicca ŭ Biełarusi i z kastryčnika 2011 h. pa ciapierašni čas (žnivień 2015 hoda). Usie hetyja pieryjady skančalisia adkrytymi albo schavanymi devalvacyjami praz rezki rost u pieryjady fiksacyi kursa admoŭnaha salda handlovaha bałansa krainy.
Takim čynam, u miežach realizavanaj u Biełarusi ekanamičnaj madeli adnosnaj stabilizacyi pakupnoj zdolnaści biełaruskaha rubla ŭdavałasia dasiahnuć tolki ŭ karotkaterminovym pieryjadzie. U doŭhaterminovym pieryjadzie nazirajecca vysokaja inflacyja, što pieraškadžaje narmalnamu funkcyjanavańniu rynkavaha siektara Biełarusi. Źnižeńnie inflacyi ŭ doŭhaterminovym pieryjadzie mahčymaje tolki pry sistemnaj transfarmacyi ekanomiki Biełarusi ŭ kirunku daminavańnia rynkaŭ i kankurentnaha asiarodździa. Stabilizacyja nacyjanalnaj valuty źjaŭlajecca pry hetym zychodnaj, nieabchodnaj, adnak nie dastatkovaj umovaj.
Najlepšym prykładam paśpiachovaj sistemnaj transfarmacyi źjaŭlajecca pierachod da sacyjalnaj rynkavaj haspadarki, ažyćcioŭleny ŭ FRH u 1947-1967 hh., najbolš važnuju rolu ŭ jakoj adyhrała dziejnaść Ł. Ercharda. Vykarystoŭvajučy stabilizujučy efiekt hrašovaj reformy, byŭ zapuščany miechanizm kankurentnych rynkaŭ u tych śfierach, dzie heta było mahčyma. Rola dziaržavy pry hetym, pa słovach Ercharda, palahała ŭ padtrymańni kankurencyi, dzie heta było mahčyma, pry adnačasovym rehulavańni tam, dzie heta było nieabchodna.
