Ktułchu prabudziŭsia. Vyjava z sajta flametreepublishing.com
Matematyki adšukali ŭ navukovych časopisach hrupu publikacyj, što dziasiatkami hod nie cikaviać navukoŭcaŭ, a potym raptoŭna zachaplajuć rozumy navukoŭcaŭ, piša RIA Novosti sa spasyłkaj na publikacyju ŭ časopisie Proceedings of the National Academy of Sciences.
Revalucyjnyja daśledavańni ŭ halinie fiziki, chimii ci matematyki mohuć być zaŭvažanyja tolki praz 20, 50, navat 100 hod paśla svajoj publikacyi ŭ navat najbolš prestyžnych časopisach kštałtu Science, Nature ci PNAS.
Hrupu takich publikacyj matematyki nazvali ŭ honar Ktułchu — boha ź Mifaŭ Ktułchu piśmieńnika Hovarda Łaŭkrafta, jaki śpić na dnie akijanu, ale zdolny ŭpłyvać na sny asabliva čujnych ludziej i navat zvodzić ich z hłuzdu.
Vydatny prykład «artykuła-ktułchu» — artykuł Albierta Ejnštejna, Barysa Padolskaha i Natana Rozena pra niepaŭnatu kvantavaj teoryi 1935 hoda. Chacia ŭ tym ža hodzie ŭ New York Times vyjšaŭ papularny artykuł pad zahałoŭkam «Ejnštejn atakuje kvantavuju teoryju», navukoŭcy źviarnuli ŭvahu na zhadany ŭ artykule paradoks (ciapier viadomy jak paradoks EPR) tolki ŭ 1994 hodzie.
Rekordna «ktułchavy» artykuł — publikacyja matematyka Karła Pirsana pra pieratvareńnie naboru empiryčnych źviestak u liniju trendu, što była nadrukavanaja ŭ 1901 hodzie, ale zaŭvažanaja tolki ŭ 2002-m, praz 101 hod.
Navukoŭcy nie mohuć skazać, jak artykuły pieratvarajucca ŭ «ktułchu» i pry jakich umovach «prabudžajucca». Chacia jany praanalizavali 22 młn navukovych rabot za apošniaje stahodździe, aŭtary daśledavańnia kažuć ab nieabchodnaści analizu jašče bolšaj kolkaści publikacyj, kab navučycca pradkazvać pieratvareńnie patencyjna revalucyjnaha artykuła ŭ «ktułchu».
