14 maja 20 navukoŭcaŭ i reprezientantaŭ hramadskich arhanizacyj sabralisia na siadzibie Ruchu za Svabodu ŭ Minsku. Inicyjataram sustrečy byŭ Alaksandr Milinkievič, a temaj — stvareńnie novaha niezaležnaha ŭniviersiteta. Nahodaj dla sustrečy staŭ zvarot 57 dziejačaŭ kultury i hramadstva z prapanovaj stvaryć nacyjanalny ŭniviersitet.
Na siońnia biełaruskamoŭnych univiersitetaŭ niama. Tamu mova i moža stać toj «vialikaj metaj», jakaja źjadnaje roznych ludziej, skazali na sustrečy teołah Iryna Dubianieckaja i fizik Siarhiej Mackievič. Tuju samuju dumku vykazaŭ staršynia Tavarystva biełaruskaj movy Aleh Trusaŭ: «Treba abjadnać usio toje, što pracuje na krainu».
Na dumku Milinkieviča, novy ŭniviersitet pavinien być nacyjanalnym, daśledčyckim i sietkavym. Apošniaje aznačaje, što jon pavinien abapiracca na šyrokuju sietku partnioraŭ, a žorstkaj hieahrafičnaj łakalizacyi ŭ jaho moža i nie być.
«Treba pačynać źvierchu, z padrychtoŭki daktaroŭ navuk», — miarkuje były prarektar Jeŭrapiejskaha humanitarnaha ŭniviersiteta Uładzimir Dunajeŭ.
Praz skajp ź Pieciarburha ŭ kruhłym stale ŭdzielničaŭ inšy dysident ź EHU, fiłosaf Andrej Łaŭruchin. Jon padtrymaŭ i raźviŭ dumku Dunajeva: «Pačynać treba z doktarskich i mahistarskich prahram».
U toj ža čas «nielha paŭtarać pamyłak EHU», — zaściaroh zvolnieny adtul kulturołah Maksim Žbankoŭ.
Sacyjołah Alaksiej Łastoŭski zaściaroh ad daktryniorskaha padychodu da moŭnaha pytańnia pry pabudovie ŭniviersiteta. «Univiersitet budzie sapraŭdy biełaruskim tady, kali biełaruskaja mova budzie padmacavana siłaj i viedami», — zaznačyŭ jon.
«Stvaryć i biełaruskamoŭny kirunak architektury, i biełaruskamoŭny kirunak aj-ci całkam realna!» — aptymistyčna nastrojeny sacyjołah i były lidar Sienata EHU Pavieł Cieraškovič.
Dumki Łastoŭskaha i Cieraškoviča padtrymaŭ pieršy kiraŭnik niezaležnaj Biełarusi Stanisłaŭ Šuškievič. Na jahonuju dumku, novy ŭniviersitet pavinien rychtavać novuju elitu nacyi, jak by zajezdžana hetaje słova nie hučała. Šuškievič zachopleny idejaj Nacyjanalnaha ŭniviersiteta. Na jahonuju dumku, jaho stvareńnie stanie histaryčnym dasiahnieńniem. Jon padzialiŭsia z prysutnymi dośviedam svajoj supracy z najlepšymi ŭniviersitetami śvietu, u jakich jamu davodziłasia čytać lekcyi.
Kiraŭnik Tavarystva biełaruskaj škoły Aleś Łozka źviarnuŭ uvahu prysutnych, što ŭ ideale «nacyjanalny ŭniviersitet pavinien stvaracca na nacyjanalny hrošy». Tamu, na dumku Łozki, treba jašče i jašče raz źviartacca da adpaviednych instancyj, kab jaho finansavała biełaruskaja dziaržava. Adnak mnohija vykazali skiepsis u mahčymaści takoha. Na dumku Žbankova, niama ničoha kiepskaha, kali hrošy na taki ŭniviersitet buduć iści nie ad biełaruskaj dziaržavy, a ad pryvatnych dabaradziejaŭ i mižnarodnych fundataraŭ.
Havorku padsumavaŭ Alaksandr Milinkievič. Jon vykazaŭ upeŭnienaść, što ŭ spravie Nacyjanalnaha ŭniviersiteta roznyja asiarodki mohuć pracavać razam, zachoŭvajučy svoj suvierenitet. Pa vynikach kruhłaha stała budzie stvorana Rada pa stvareńni ŭniviersiteta.
