Amierykanskija bijołahi stvaryli embryjony kurej z hałovami, padobnymi da tych, što byli ŭ dynazaŭraŭ 150 młn hod tamu. Ab vynikach ekśpierymientu jany raspaviali ŭ časopisie Evolution.
Metaj ekśpierymientu było nie «ŭvaskrašeńnie» dynazaŭraŭ — navukoŭcaŭ cikaviła, jak pysy reptylij, staražytnych prodkaŭ ptušak, nabyli formu dziuby.
Evalucyja dynazaŭraŭ u ptušak była składanaj, nie było asabliva vyraznych anatamičnych rys, što adroźnivali by pieršych ptušak ad ich prodkaŭ-dynazaŭraŭ. Ale adnoj dastatkova jaskravaj rysaj była dziuba, što ŭtvaryłasia ŭ reptylij ź dźviuch mižskivičnych kostak, što vyciahnulisia i złučylisia ŭ adnu.
Mahčymy vyhlad archieapteryksa — samaha rańniaha i prymityŭnaha pradstaŭnika ptušak, što žyŭ kala 150 młn hod tamu. Vyjava: dinocasts.com
Bijołahi paraŭnali raźvićcio sučasnych kurej i strausaŭ z alihatarami, jaščarkami i čarapachami dy vyjavili białki FGF i Wnt, što ŭ reptylij aktyŭnyja tolki ŭ dvuch nievialikich učastkach płodu, dzie pry raźvićci źjavicca pysa, a ŭ ptušak — u šyrokaj pałasie budučaj pysy ź dziubaj.
Zatym aktyŭnaść białkoŭ była błakavanaja ŭ tuzinie embryjonaŭ kurej. U niekatorych zhadanyja mižskivičnyja kostki złučylisia, u inšych — nie. Na miescy dziubaŭ zastalisia łaskuty skury.
Źleva naprava: čerap zvyčajnaha kurania, čerap madyfikavanaha kurania, čerap sučasnaha alihatara. Fota: Bhart-Anjan Bhullar
Jak pakazała dalejšaje ličbavaje madelavańnie, mnohija ptušaniaty vyjšli by padobnymi da pieršaptušak nakštałt archieapteryksa i dynazaŭraŭ kštałtu viełacyraptara.
«Pahladzieŭšy na hetych žyvioł, vy ŭsio roŭna skazali by, što heta dziuby. Ale kali b vy pabačyli škilet, vy byli b vielmi ździŭlenyja», — kaža kiraŭnik daśledavańnia, Bchart-Andžan Bchułar z Harvarda. Jon sumniajecca, što ŭ vynikach ekśpierymientu atrymałasia całkam pazbavić kurej ich dziubaŭ.
Zarodyšaŭ pa praviłach univiersitetu nie daviali da naradžeńnia, a daśledavali ich u apošnija dni pierad naradžeńniem.
«My nikoli nie źbirajemsia prychodzić da dyna-kuraniat ci jak heta nazvać», — zaviaraje Bchułar.
Tym nie mieniej, isnujuć navukoŭcy, jakija vierać u mahčymaść adradžeńnia dynazaŭraŭ z hienna madyfikavanych ptušak. Paleantołah Džek Chorner vyjaviŭ hiennyja mutacyi, što adkazvajuć za źniknieńnie chvasta ŭ sučasnych ptušak, ale da vyviadzieńnia «ptuška-dynazaŭraŭ» spravu pakul nie davioŭ.
