Paru tydniaŭ tamu ŭ Minsku byŭ zaŭvažany aŭtamabil ź biełaruskim arnamientam na kuzavie. Jaho ŭładalnik, markietołah Alaksandr, raspavioŭ, čamu nacyjanalnyja arnamienty raptam stali trendam, a zusim nie častkaj suśvietnaj zmovy suprać Rasiei.
«Golf» — heta sproba zastavacca na chvali z moładździu ŭ maje 38»
Alaksandr kaža, što paŭtara hoda tamu vybiraŭ sabie, u pieršuju čarhu, najlepšy aŭtamabil u svaim kłasie. A Golf, pa jaho słovach, całkam supadaje ź jaho bačańniem idealnaha aŭtamabila.
— Ja starajusia sačyć za ŭsimi tendencyjami. U kanstrukcyi novaha Golf vielmi šmat inavacyj. I dla mianie kupla hetaha aŭtamabila - sproba zastavacca na vastryi źmienaŭ. Tak by mović, kročyć u nahu z časam.
Nie dziŭna, što z takimi zapytami Alaksandr kupiŭ novy aŭtamabil ŭ dosyć bahataj kamplektacyi.
Alaksandr addaŭ za svoj Golf 32 tysiačy dalaraŭ, što na 10 tysiač daražej za bazavuju kamplektacyju.
— U kanstrukcyi Golf masa «fišak». Naprykład, funkcyja aśviatleńnia bakavoj prastory pry pavarocie. Vielmi zručnaja štuka. Pry pavarocie ŭ ciemry vyrazna prahladajecca bakavaja prastora. Taksama na dziaŭčat mocnaje ŭražańnie robić, kali Golf składaje bakavyja lusterki.
Jak ni dziŭna, pa słovach surazmoŭcy, u horadzie niadrenna siabie pakazvaje i ruchavik abjomam 1,4 litra i mahutnaściu 122 konskich siłaŭ. Kamuści budzie śmiešna, ale navat pry takich charaktarystykach, kaža Alaksandr, aŭtamabil sychodzić sa śviatłafora pieršym.
— Mahutnaści ruchavika bolš čym dastatkova, kab lotać pa horadzie i trasie. Rehularna atrymlivaju pa 5—6 «vitańniaŭ» ad DAI pa pošcie. Da taho ž, tut staić padvieska ad minułaha pakaleńnia Golf GTI, dziakujučy jakoj mašyna vydatna ŭvachodzić u pavaroty i trymaje darohu.
Ruchavik, pa słovach ułaśnika aŭto, raschoduje ŭ horadzie 7 litraŭ bienzinu, na trasie — 5,5.
«Jeŭrapieizacyi našaj kultury vadžeńnia nie spyniš nijakaj žaleznaj zasłonaj»
Ale na trasu Alaksandr vyjazdžaje niačasta, pierasoŭvajučysia na aŭto ŭ asnoŭnym u Minsku. Pa jaho nazirańniach, za apošnija hady aŭtamabilisty stalicy zrabili vialiki ryvok u płanie kultury vadžeńnia.
— Vielmi šmat ludziej ciapier jeździć u Litvu, Polšču, i nijakaj žaleznaj zasłonaj nie spyniš našu jeŭrapieizacyju. Heta tyčycca i kultury vadžeńnia.
Panel Golf možna nazvać prykładam jeŭrapiejskaha padychodu: usio hranična zrazumieła, a elemienty zrobleny ź jakasnaha płastyku i dobra padahnanyja.
Alaksandr adznačaje i toj stanoŭčy momant, što ŭ Minsku amal usie kiroŭcy pačali prapuskać piešachodaŭ. Jon zhadvaje, što hadoŭ 7 nazad čałavieka, jaki pierachodzić darohu, mahli prosta źbić — jak u Maskvie.
— Było b jašče kruta, kali b na heta ŭ nas pačali adhukacca i piešachody. Kali ŭ Jeŭropie ty prapuściš kahości — jon abaviazkova pakaža tabie «dziakuj» rukoj.
Za paŭtara hoda Alaksandr prajechaŭ 28 tysiač kiłamietraŭ, mianiaŭ tolki «raschodniki» i źbirajecca mianiać mašynu na Golf nastupnaha pakaleńnia.
«Arnamientam na mašynie ja chaču pakazać, što my — nie ruskija, my — inšyja»
Piešachody nie dziakujuć Alaksandra za toje, što jon ich prapuskaje, zatoje źviartajuć uvahu na mašynu z nacyjanalnym arnamientam, jaki naš hieroj nakleiŭ 2 tydni tamu.
— Tut ja nie byŭ pieršaadkryvalnikam, bo ciapier vyšyvanka — heta modny trend. Na chvali ŭkrainska-rasijskaha kanfliktu biełarusy znoŭ zadumalisia nad svajoj samaidentyčnaściu.
Surazmoŭca kaža, što pasłuhu pa abklejvańni mašyny akazvaje šmat firmaŭ. Na ŭsio pra ŭsio patrabujecca addać mašynu na paru hadzin i zapłacić kala 100 dalaraŭ.
Alaksandr udakładniaje, što arnamient na jaho mašynie — heta nie stolki danina modzie, kolki pratest suprać bieskulturja i zakaścianiełaści, jakija jość u biełarusach.
— Hetym arnamientam ja chaču nahadać biełarusam, chto my jość. My nie rasiejcy. U nas jość svaje kultura, tradycyi, kaštoŭnaści i mientalnaść. Nie varta saromiecca svaich karanioŭ.
Taki napamin, pa nazirańniach našaha hieroja, biełaruskija vadzicieli ŭsprymajuć stanoŭča: prapuskajuć i vitajuć farami abo sihnałam. Ad piešachodaŭ, kaža surazmoŭca, taksama zychodzić sucelny pazityŭ, i jany časta fatahrafujuć mašynu.
— Navat u ałkaholikaŭ na rajonie maja mašyna vyklikaje vielmi dobruju reakcyju. Niadaŭna išoŭ ranicaj da aŭtamabila, padychodzić mužyk padšafe i kaža: «Vaŭ, supier».
Z reakcyjaj supracoŭnikaŭ DAI na «vyšyvany» Golf Alaksandr pakul nie sutykaŭsia. Nahadajem, što zhodna z PDR raźmiaščać na aŭtamabili možna tolki tyja nalepki, jakija paznačany ŭ praviłach.
— Kali supracoŭnik DAI mianie spynić i budzie patrabavać zdymać nalepku, budu sprabavać rastłumačyć, što nalepka zajmaje mienš za 30% kuzava, što nie źjaŭlajecca parušeńniem.
Tak, ale nacyjanalnaha biełaruskaha arnamientu niama ŭ śpisie nalepak Praviłaŭ darožnaha ruchu.
— Tady možna budzie pasprabavać atrymać dazvoł horada na pieramiaščeńnie z nalepkaj pa prykładzie aŭtamabilaŭ, na jakich raźmieščana rekłama. Budu abhruntoŭvać, što heta naš nacyjanalny simvał.
Alaksandr raspaviadaje, što hety ŭzor nacyjanalnaha simvała uziaty z knihi «Biełaruski narodny arnamient» 1955 i aznačaje ščaście i dabrabyt.
Naš hieroj ličyć durnymi zabarony na abklejvańnie aŭtamabilaŭ u Biełarusi. Heta, pavodle jaho słoŭ, pieraškadžaje indyvidualizacyi čałavieka.
— Ja pryhadvaju savieckija časy, kali ŭsie chadzili ŭ šerych kaściumach i byli jak braty-bliźniaty. Ja liču, što ludzi pavinny vyłučacca z natoŭpu, tamu abmiežavańni na abklejvańnie aŭtamabilaŭ — heta lišniaje. Čym bolš u nas budzie jarkich mašyn ŭ płyni, tym budzie cikaviej.
«U siłu svajoj zambavanaści niekatoryja dumajuć, što maja mašyna — heta zmova suprać Rasii»
Pakul «vyšyvany» aŭtamabil, pa nazirańniach Alaksandra, u Biełarusi adzin, ale jon upeŭnieny, što inšyja ŭładalniki aŭto rušać uśled jaho prykładu. Tym bolš što vyšyvanka ciapier — modny trend.
— Padziei va Ukrainie sapraŭdy padahreli intares da «biełaruskaści» u našym hramadstvie. Dumaju, što razvažlivyja ludzi pačali bajacca, što ŭ peŭnych umovach Rasieja moža razyhrać toj samy scenar, jaki ciapier bačym va Ukrainie. Ludzi adčuli nieabaronienaść, adčuli nieabchodnaść u demanstracyi, maŭlaŭ, my nie zachodniaja hubiernia, a niezaležnaja dziaržava.
Ale daloka nie ŭsie, kaža Alaksandr, radyja papularyzacyi biełaruskich nacyjanalnych simvałaŭ. Takuju vysnovu jon zrabiŭ na padstavie kamientaroŭ pad fota jaho aŭtamabila na AUTO.TUT.BY.
— Ja bačyŭ kamientary z Rasii paśla raźmiaščeńnia fota Golf. Maŭlaŭ, voś, amierykancy pačynajuć užo i biełarusam mazhi pramyvać. Mnie zdajecca, što hetyja varjackija teoryi pra suśvietny zmovu suprać Rasiei — drennaja hulnia ŭ drennym teatry, dzie ludzi ŭ siłu svajoj razumovaj biednaści i zambavanaści ŭvohule nie razumiejuć, što adbyvajecca. Takija złaśliŭcy, vidać, chacieli b bačyć Biełaruś čarhovy hubierniaj z hžellu, raźbitnymi hulańniami i rakoj harełki. Ale my biełarusy! U nas svoj šlach!
Ale Alaksandr miarkuje, što viartańnie mody na «biełaruskaść» budzie zaležać ad raźvićcia padziej va Uschodniaj Ukrainie.
Naš hieroj ličyć, što asabliva vialikija prablemy ź biełaruskaj historyjaj u moładzi, bo sistema adukacyi nie spryjaje jaje vyvučeńniu. Taksama, kaža Alaksandr, ułada nie imkniecca i raźvivać biełaruskuju movu.
— Naprykład, kali ja pastupaŭ va ŭniviersitet, to zdavaŭ usie ispyty na biełaruskaj. A potym usie biełaruskija prahramy byli praktyčna zhornutyja.
Ź inšaha boku, našaha hieroja vielmi paradavała pramova Alaksandra Łukašenki na biełaruskaj movie 1 lipienia hetaha hoda. Jon ličyć, što heta byŭ vielmi intelihientny sposab pastavić na miesca «vialikaha brata». Da taho ž, na jaho dumku, havorka prezidenta na «movie» mahła razburyć ustojlivyja mify pra nośbitaŭ biełaruskaj movy.
Surazmoŭca pryznajecca, što pa-biełarusku ŭ žyćci jon nie havoryć z-za adsutnaści znajomych, ź jakimi možna pahutaryć na «movie». Zatoje, kaža, što lubić słuchać aktorku Taćcianu Marchiel pa-biełarusku.
Pry hetym Alaksandr nie ličyć patrebnym nadzialać biełaruskuju movu statusam adzinaj dziaržaŭnaj. Jon kaža, što na prykładzie Ukrainy my možam ubačyć, da čaho pryvodziać takija šarachańni z boku ŭ bok.
Zamacavańnie biełaruskaj movy jak adzinaj dziaržaŭnaj było b niepavahaj i da vielizarnaj častki našych ludziej.
— Tym bolš biełarusy zaŭsiody słavilisia talerantnaściu. Heta i naša hora, i naša «fiška».
