Marcin Šulc sustreŭsia ŭ Bruseli z hałoŭnym redaktaram sajta charter97.org Natallaj Radzinaj.
— Spadar prezident, jak možna rastłumačyć vašu pryncypovuju pazicyju ŭ dačynieńni da dyktatury ŭ Biełarusi i siońniašniuju sprobu Rady ES źniać sankcyi ź ludziej z atačeńnia Łukašenki?
— Heta vielmi składany vybar. Jeŭrapiejski sajuz i ŭrady krain ES pavinnyja zrabić vybar — jak izalavać Łukašenku i nie parušyć pry hetym intaresy hramadzian u krainie. Dla mianie jak dla prezidenta Jeŭrapiejskaha parłamienta heta praściej: u mianie bolš mahčymaściaŭ, čym va ŭradaŭ, kab vystupić i skazać «nie». Jany ž pavinnyja prymać pad uvahu vielmi kankretnyja intaresy svaich krain i mieć na ŭvazie, što ekanamičny bajkot zvyčajna robić bolšy ŭpłyŭ na harahovych hramadzian, čym na viarchušku ŭrada. Tamu ja b nie śpiašaŭsia z krytykaj takoj pazicyi.
— Na pasiedžańnie Parłamienckaj asamblei Jeŭranest u hetym hodzie nie byli zaprošanyja pradstaŭniki aficyjnaj ułady. Była zaprošanaja apazicyja. Heta byŭ surjozny sihnał padtrymki demakratyčnaha ruchu Biełarusi. Moža, varta raspaŭsiudzić hetuju praktyku i na samit «Uschodniaha partniorstva» ŭ Vilni i zaprasić tudy tolki pradstaŭnikoŭ demakratyčnaha ruchu?
— Jeŭrapiejski parłamient zaprasiŭ pradstaŭnikoŭ hramadzianskaj supolnaści i apazicyi ŭ jakaści testu. Kali inšyja struktury Jeŭrapiejskaha sajuza abo kraina, jakaja ciapier staršyniuje ŭ im — u dadzienym vypadku heta Litva, — vybieruć anałahičnuju madel, to takoje mahčyma. Ale ja nie mahu davać im parady. Jany mohuć uziać z nas prykład, jaki, ja liču, byŭ paśpiachovym.
— Heta značyć, vy ličycie, što dziaržaŭnyja čynoŭniki nie pavinnyja ŭdzielničać u samicie?
— Prynamsi nie vyklučana, što lidaraŭ biełaruskaj apazicyi mohuć zaprasić na samit, ale dakładna nie ŭ jakaści aficyjnych udzielnikaŭ. Zaprašeńnie pradstaŭnikoŭ biełaruskaj apazicyi i ich sustrečy z vysokapastaŭlenymi pradstaŭnikami jeŭrapiejskich struktur i dziaržaŭ — siabraŭ ES padčas samitu absalutna mahčymyja.
— Čamu siońnia tak asłabieła cikavaść Hiermanii da źmieny situacyi ŭ Biełarusi?
— Ja nie dumaju, što Hiermanija źviartaje mienš uvahi na situacyju ŭ Biełarusi. Ni ja jak prezident Jeŭrapiejskaha parłamienta z Hiermanii, ni maja partyja nikoli nie pakidali najmienšaha sumnievu ŭ tym, što my sočym za biełaruskaj dyktaturaj. I ja mahu vam skazać, što zusim niadaŭna, kali prezident Dala Hrybaŭskajcie była ŭznaharodžanaja premijaj Karła Vialikaha ŭ Aachienie — najvyšejšaj uznaharodaj dla dziejnych jeŭrapiejskich palitykaŭ, — ja zhadaŭ pra Łukašenku jak pra apošniaha dyktatara Jeŭropy, jaki pavinien syści i źniknuć.
Hetaja zajava vyklikała buru apładysmientaŭ. Takim čynam, u Hiermanii idzie dyskusija. Ja nie mahu pahadzicca, što niamiecki fiederalny ŭrad nie nadaje dastatkovaj uvahi hetaj temie. Jon robić heta razam z Hida Viesterviele, jaki nie źjaŭlajecca siabram partyi, da jakoj naležu ja. Zusim niadaŭna jon jašče raz zhadaŭ pra parušeńni hramadzianskich pravoŭ i pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi.
— Što b vy chacieli pieradać
— My robim usio mahčymaje dla taho, kab damahčysia jaho vyzvaleńnia i vychadu z turmy. Lidar majoj partyi Zihmar Habryel znachodzicca ŭ pastajannym kantakcie z tymi členami jaho siamji, jakija ciapier žyvuć u Hiermanii. My starajemsia akazvać padtrymku Mikałaju Statkieviču ŭsimi srodkami, jakija jość. Jon — adzin z najbolš paciarpiełych ad režymu.
— Vy skazali, što ruki Łukašenki ŭ kryvi. Jakoj pavinnaja być palityka Zachadu ŭ dačynieńni da biełaruskaha režymu?
— My pavinnyja imknucca izalavać dyktatara bieź izalacyi krainy. Heta nialohka. Vaša pieršaje pytańnie było ab źniaćci vizavych abmiežavańniaŭ u dačynieńni da niekatorych pradstaŭnikoŭ režymu. Čaho my pavinnyja paźbiahać, dyk heta hulniaŭ Łukašenki z nami. Jaho stratehija ŭ apošnija hady była ŭ nievialikich krokach, sastupkach i kampramisach, jakija jon rabiŭ čas ad času. Ale za imi išoŭ rost represij unutry krainy. Jon pavinien dakładna viedać, što navat kali jon častkova budzie supracoŭničać ź ES, heta dapamoža vašamu narodu i vašaj krainie paźbiehnuć pakut.
«Vaš čas abmiežavany» — takim pavinnaje być pasłańnie. Što da niekatorych krain, jakija intensiŭna supracoŭničajuć ź biełaruskimi ŭładami, to Jeŭrapiejski sajuz nie moža pahadzicca z tym, što my z adnaho boku supracoŭničajem ź imi, a z druhoha boku jany supracoŭničajuć z Łukašenkam. Izalacyja aznačaje, što my pavinnyja pakazać usiamu śvietu, što ŭ Łukašenki niama nijakich šancaŭ u siarednie- i doŭhaterminovaj pierśpiektyvie dla palityčnaha vyžyvańnia.
— Kali ja była u turmie paśla vybaraŭ 2010 hoda, aficer KDB spytaŭ u mianie: «Čamu vy sustrakalisia z prezidentam Jeŭrapiejskaha parłamienta?» Ja skazała, što nikoli nie sustrakałasia z prezidentam Jeŭrapiejskaha parłamienta (u toj čas heta byŭ Ježy Buzek). A potym jon pakazaŭ mnie zdymak, na jakim ja była ź Lecham Valensam,
— Dla ahulnajeŭrapiejskaj i navat suśvietnaj hramadskaści Jeŭrapiejski parłamient — heta miesca, dzie złačynstvy dyktatur abmiarkoŭvajucca i asudžajucca. Heta miesca ź vielizarnaj aŭdytoryjaj i ź vielizarnymi mahčymaściami. U Jeŭrapiejskim parłamiencie 750 siabroŭ z 27 (a chutka budzie z 28) dziaržavaŭ. Dyskusii ŭ im zaŭsiody vielmi niazručnyja dla dyktataraŭ, tamu što heta Jeŭropa, i jana sočyć za imi. Tamu jany bajacca nas, i heta dobra.
