Рустаму Дранікаву — 39 гадоў. Насамрэч гэта ягоны творчы псеўданім. Увогуле ў гродзенца нязвыклае для беларусаў прозвішча — Агадулін. І калі прыйшоў час уладкоўвацца радыёвядоўцам, дырэктар кампаніі прапанаваў змяніць яго — каб у эфіры яна гучала!
— Ну, што беларусу найбліжэй за ўсё? Бульба! Так я і стаў Дранікавым! — успамінае мужчына.
Рустама Дранікава ў тыя часы зналі ўсе гродзенцы. Кожную раніцу ён вітаўся ў радыёэфіры са слухачамі, а ўвечары адпальваў на тусоўках у клубах і рэстаранах. Хлопец вёў гарадскія святы і быў улюбёнцам многіх маладых — запіс да яго ішоў на месяцы наперад.
— Мы нават аднойчы праводзілі свята для мужчыны, які толькі-толькі выйшаў пасля адседкі на зоне. Так што я ў івэнт-сферы мала чаго не вёў!
— Не жыццё, а маліна! Чаму ж вырашыў змяніць прафесію так кардынальна?
— Мне часта задаюць гэтае пытанне. І я ўжо знайшоў для сябе дзяжурны адказ. Мае ўсходнія карані і схільнасць да вандравання, напэўна, нейкую ролю тут адыгрываюць. Я ж напалову татарын! Тата быў у войсках памежных, мама — у калгасе. Тата прыехаў на бульбу, і там пазнаёміліся!
Але вернемся да змены прафесіі. Я хацеў убачыць новае, нешта адкрыць для сябе… І, напэўна, калі б не гэтае жаданне, да мяне не прыходзілі б магчымасці. У мяне таксама ёсць сям'я. І адказнасць перад імі… А часам даводзіцца выбіраць заробак, грошы і рухацца, адкрываць нешта новае і нязвыклае для цябе.
У дальнабойнікі Рустам падаўся ў 2020 годзе. Праўда, да гэтага ў гродзенца ўжо былі ўсе неабходныя катэгорыі, а ў перыяд каранавіруснай пандэміі ён адвучыўся яшчэ і на перавозку небяспечных грузаў. Але ніхто не спяшаўся браць былога радыёвядоўцу на працу кіроўцам фуры. «А раптам несур'ёзным акажацца?» — напэўна, думалі рэкруцёры, вывучаючы рэзюмэ Рустама.
— Першая кампанія-наймальніца была з Расіі. Дапамог мне туды ўладкавацца мой стрыечны брат, які там ужо працаваў. Мы ездзілі па невялікім крузе Масква — Варшава. Нас у кампаніі называлі не дальнабойнікамі, а проста дастаўшчыкамі піцы! Маўляў, маленькі зусім круг для рэйсаў. Ездзіў на «дабітым» Mercedes-Benz Actros 3. Першы раз праехаў з братам у якасці вучня…
А ўжо ў верасні 2020-га, акурат у дзень нараджэння Рустама, на фірме яму выдалі ўласную фуру і ключы!
— Усё, пра што можа марыць мужчына, — у 35 гадоў займець дарагі Mercedes-Benz! — не без іроніі смяецца Рустам. — Мне сказалі: «Вунь стаіць белы. Вымый яго!» Дзяржнумар — U 929, як цяпер памятаю! Гэтыя лічбы проста выпаленыя ў душы.
— Страшна было ў першым рэйсе аднаму за стырном новай машыны?
— Больш баяўся, калі з братам ездзіў на ягонай тэхніцы: то счапленне ператрымаю, то перадачу пазней уключу. Я ж хваляваўся! А ён чалавек дасведчаны — натуральна, заўвагі рабіў, даваў парады. Увогуле, дапамагаў як умеў. Ну а калі я апынуўся адзін, мог ужо спакойна прымаць самастойныя рашэнні…
Сам пачаў разумець, як усё кіруецца, пераключаецца, ездзіць. Спачатку дзве гадзіны мог пад рампу пад'язджаць, але гэта нармальна! Калегі ставіліся да такога па-рознаму… Адныя выбягалі і з ахвотай дапамагалі, таму што самі памятаюць сябе маладымі. А іншыя маглі і пасмяяцца, — успамінае Рустам.
— Падчас першага рэйса я наогул заехаў у Варшаву і… згубіўся! Рухаўся па дарозе, якая злучала Беласток і сталіцу, але не туды збочыў. Наткнуўся на два знакі: тунэль, па якім, натуральна, не праеду з-за габарытаў. А з іншага боку ўжо бачныя былі вышынныя дамы Варшавы і знак «грузавікам уезд забаронены».
Спыніўся на скрыжаванні, да мяне адразу наблізілася паліцыя! Пот градам, нервы на мяжы — мяне ж папярэдзілі, што штрафы тут вялікія. Але вартавыя парадку спакойна патлумачылі, як праехаць! Там перад тунэлем быў з'езд, аказваецца… Увогуле, тым разам усё скончылася добра!
Самае складанае спачатку — навучыцца паркавацца і адаптавацца да габарытаў немаленькага аўтацягніка…
Цяпер Рустам ездзіць выключна па Еўропе. Ён пабываў амаль ва ўсіх краінах ЕС: Германіі, Бельгіі, Венгрыі, Аўстрыі, Італіі, Партугаліі, Славакіі, Славеніі, Румыніі, Францыі, Іспаніі. Дарэчы, калі адпачывае, часу дарма не губляе: вывучае славутасці і прыгожыя месцы.
— Я заўсёды шукаю магчымасць сесці на ровар падчас паўзы і кудысьці дабрацца. Спецыяльна для гэтага купіў недарагі апарат. Ён у мяне ляжыць у кабіне.
Вось нядаўна ў мяне загрузка была ў Францыі, у горадзе Мелене, побач — замак Фуке Во-ле-Віконт, дзе здымаўся фільм «Чалавек у жалезнай масцы». Ну як туды не з'ездзіць? Пешшу далекавата, а марнаваць грошы на цягнік, таксі — навошта?
— Я сеў на ровар і бясплатна дабраўся да палаца. Нібы кіно паглядзеў! — шырока ўсміхаецца хлопец. — Як толькі я спыняюся і разумею, што наперадзе ў мяне вялікая паўза ці, напрыклад, чаканне загрузкі, я адразу гуглю турыстычную карту мясцовасці і адпраўляюся ганяць па наваколлі.
Увогуле, тое, як адпачываюць іншыя хлопцы-дальнабойнікі, — дакладна не маё! Часам вечарам магу купіць добрага віна, добрага сыру. І пасядзець у кабіне з адкрытымі вокнамі, паглядзець фільм які-небудзь…
— Як твой побыт наладжаны ў машыне?
— Што такое кабіна фуры? Гэта ваша спальня, кухня, гараж, кабінет адначасова! Усё на сваіх палічках ляжыць. У мяне ёсць плітка газавая і мультыварка, якая вельмі эканоміць час. Спыніўся на адной запраўцы, набраў чыстай смачнай вады. Кінуў туды гародніны, крупы, мяса. Дадаў кроплю алею, паставіў у разетку на дзве гадзіны… Пакуль ты едзеш, разумны гаршчочак гатуе! Халадзільнік, дарэчы, таксама ёсць.
— А на якой машыне ты зараз ездзіш?
— На Volvo з маторам Euro 6, яна на поўным «аўтамаце». На гэтым этапе яна для мяне найлепшая. Ездзіў я і на DAF, і на Mercedes. Але з ёй пакуль ніхто не параўнаецца! Ёсць такое паняцце ў дальнабояў — машына руліцца. Дык вось яна сапраўды руліцца!
— Ну і як аўтабаны ў Еўропе? І па якой краіне ты больш за ўсё любіш ездзіць?
— Уся Еўропа — калі ты цяпер пра сапраўдныя аўтабаны пытаеш, а не пра «казіныя сцежкі», — дарожная. Францыя падабаецца больш за ўсё. Яна ж падзеленая, і ўсе дарогі — пад прыватнікамі. Кожны адказвае за свой куток. Вялізныя чыстыя паркоўкі, на іх — смачная пітная вада, якую можна набраць бясплатна, душ бясплатны часцей за ўсё прадугледжаны. Ну а наогул, wi-fi, вада, прыбіральня, душ на паркоўках — гэта ёсць усюды, нават у Румыніі і Венгрыі.
— Дзе складаней за ўсё табе ездзіць і чаму?
— У Германіі. Тут паркоўкі часцей за ўсё занятыя. На дарогах больш затораў. Немцы — гэта краіна «штауланд», як я яе называю. Часцей за ўсё стаіць! Як толькі крыху цяплей робіцца, рабочыя пачынаюць рамантаваць асфальт, праз гэта перакрываюць дарогі.
Душ, як правіла, платны. Каштуе 3-4 еўра за 10 хвілін выкарыстання.
— А ў плане бяспекі?
— Гісторый чуў шмат розных, але са мной, цьху-цьху-цьху, нічога не здаралася. Не бывала такога, каб хтосьці тэнт парэзаў або паліва зліў, напрыклад! Адзін раз спёрлі вечка ад бака. Гэта нейкі кіроўца зрабіў, у якога таксама свіснулі такую ж крышку, — смяецца Рустам. — Неяк мяне француз абганяў на маленькім грузавіку. У яго быў дрэнна замацаваны тавар. І раптам нейкі пластык пачаў лётаць і прыляцеў мне ў лабавую шыбу. Прыйшлося даганяць! Праз гугл-перакладчык размаўлялі, бо ён не ведаў англійскай, а я па-французску ведаю толькі некалькі песень. Але ўсё нармальна, аформілі страхоўку і пытанне закрылі.
— Штрафы былі?
— Вядома! За перавышэнне хуткасці часцей за ўсё. Розныя — і 30 еўра, і 50. У Бельгіі стаў на паўзу для аўтобусаў. Я падазраваў, але ў мяне не было выбару. Выпісалі мне штраф на 60 еўра. Іх, дарэчы, потым вылічваюць з заробку. Але апошнім часам неяк, на шчасце, мяне праносіць.
Ёсць яшчэ адна служба — BAG (багаўцы). Звычайна дальнабойнікі так называюць інспекцыю, якая можа запрасіць цябе на кантроль тахографа (апарат, які ў грузавіку ў тым ліку сочыць за рэжымам працы і адпачынку кіроўцы). Тут у мяне таксама ёсць парушэнні. Як кажуць вопытныя шафёры, калі ты без раздрукоўкі прыехаў на базу, ну што ты за дальнабойнік?
— Бывае, што ты свядома ідзеш на парушэнні. Ну няма ў цябе парковак па дарозе! Што рабіць? Даводзіцца парушаць — не станеш жа ты проста на абочыне. І вось замест дзесяці дазволеных гадзін (два разы на працоўны тыдзень) ты пераязджаеш дзесяць-пятнаццаць хвілін…
Трэба зрабіць раздрукоўку з тахографа. Калі цябе спыніць інспектар, ты яе пакажаш, маўляў, парушэнне ёсць, каюся, але выбару не было! Як правіла, да гэтага ставяцца з разуменнем… Іншая справа, калі ён сам раздрукуе і ўсё ўбачыць. Там ужо штрафаў не абмінуць.
— А раскажы нам пра заробкі дальнабойнікаў цяпер.
— Усё залежыць ад фірмы і ад твайго досведу. Я чуў пра абсалютна розныя сумы. Скажам так, стартуюць яны ад 75 еўра на суткі. Столь, пра якую я ведаю, — 105 еўра на суткі. Такі заробак у хлопцаў, зімой на «халадзільніку» перавозяць рыбу з Нарвегіі. У мяне 80 еўра ў суткі атрымліваецца.
— Колькі грошай сыходзіць на побыт дальнабоя?
— Я ніколі не лічыў. Але стараюся ўсё гатаваць сам, не хаджу па рэстаранах і кавярнях. Ад некаторых калегаў чую, што трэба і 300, і 400 еўра ў месяц на харчаванне. У мяне, шчыра кажучы, выходзіць нашмат менш. Я не зарабляю, каб смачна жэрці ў кабіне. У мяне іншыя мэты. Хачу, каб маёй сям'і было камфортна.
— Хацелася б вярнуцца да мікрафона?
— Панастальгаваць у радыёрубцы — гэта так, а вось ісці весяліць 20-гадовую пару на вяселлі — ужо, напэўна, не. Трэба прызнацца, што першы час я адпачываў ад людзей. А калі чалавек застаецца сам-насам са сваімі думкамі, гэта дапамагае адкласці ў галаве нейкія хваляванні, перажыванні, старыя стрэсы.
Так, збольшага мне было складана. Часам і ваўком выў, і слёзы наварочваліся. Я чалавек жывы і вельмі эмацыйны. Асабліва складана даецца разрыў з дачкой, — кажа Рустам і адводзіць погляд убок…
— Такія рэчы складана перажываць, але даю сабе абяцанні і агучваю гэта сваёй сям'і: з фінансавай іголкі я злезу абавязкова! А цяпер мяне там утрымлівае толькі заробак…
Жонка падтрымлівае мяне ва ўсім. Ведаючы, што мае тылы прыкрытыя, я магу спакойна ехаць і намотваць тысячы кіламетраў, каб зарабіць! — прызнаецца Рустам.
Чытайце таксама:
«Мы пазажыраліся». Што гавораць беларускія дальнабойнікі пра канкурэнцыю з азіятамі
