Да пачатку Сусветнага тыдня прадпрымальніцтва і Міжнароднага форуму прадпрымальніцтва, які арганізуе BEL.BIZ, Doingbusiness.by і РКП пры падтрымцы Агенцтва ЗША па міжнародным развіцці, засталося крыху больш за два тыдні. Bel.biz пагутарыў з адным з галоўных спікераў Форуму, дырэктарам Беларускага эканамічнага даследча-адукацыйнага цэнтра (BEROC) Паўлам Данейкам аб тым, якія пытанні і праблемы хвалююць беларускі бізнэс сёння.
— Павел, распавядзіце пра тэму Вашага даклада на Сусветным тыдні прадпрымальніцтва 18 лістапада ў гатэлі «Рэнесанс Мінск»?
— Гэта тэма, з якой прыватны бізнэс сёння сутыкаецца найбольш часта — абмежаванні росту. Калі раней падчас нашых апытанняў прадпрымальнікі адзначалі недасканаласць бізнэс-клімату як галоўны фактар абмежаванні росту, то цяпер на першы план выходзяць фактары, звязаныя з ўнутранымі параметрамі кампаніі.
— На Ваш погляд, гэта звязана з паляпшэннем мясцовага бізнэс-клімату або рэзкім абвастрэннем праблем ўнутры саміх кампаній?
— Безумоўна, гэта звязана з кардынальным паляпшэннем бізнэс-клімату ў краіне. Гэта пацвярджаецца і аб'ектыўнымі ацэнкамі. Напрыклад, у рэйтынгу Doing business наша краіна з кожным годам займае ўсё больш высокія месцы. У гэтым годзе гэта 57 месца. А калі ўлічыць, што пры разліку рэйтынгу ўлічваюцца макраэканамічныя фактары, якія былі далёка не самымі спрыяльнымі ў 2014, то дадзеная пазіцыя выглядае даволі добрай для Беларусі.
Такім чынам, у першую тройку прычын, якія абмяжоўваюць рост бізнэсу, увайшлі: рост канкурэнцыі, недахоп кадраў, адсутнасць доступу да доўгіх грошай. Гэта, па вялікім рахунку, тыя тэмы, што хвалююць бізнэс у любой нармальнай краіне. Папярэднімі вынікамі нашага даследавання я падзялюся з беларускім бізнэсам на Сусветным тыдні прадпрымальніцтва.
— Якія пытанні сёння хвалююць беларускі бізнэс? Чаму бізнэсмены хочуць навучыцца?
— Ёсць вельмі дакладная фраза, якая характарызуе галоўныя праблемы айчыннага бізнэсу. «У высокай маржынальнасці можна патапіць усе памылкі». Зараз, з ростам канкурэнцыі, праходзіць час, калі бізнэс мог разлічваць на высокую маржынальнасць і згладжваць ёю свае памылкі ў кіраванні. Таму на першы план выходзяць пытанні эфектыўнасці бізнэсу.
Таксама ў сваім дакладзе 18 лістапад я закрану тэму ўнікальнасці беларускага бізнэсу, аналагаў якому няма на ўсёй постсавецкай прасторы. Галоўную ролю ў фармаванні гэтай унікальнасці адыгралі два фактары. Па-першае, адсутнасць маштабнай прыватызацыі, што прывяло самых актыўных прадпрымальнікаў да адкрыцця вялікай колькасці бізнэсаў з нуля. Па-другое, ва ўмовах даволі жорсткай макраэканамічнай сітуацыі ў канцы 90-х гэта прывяло да стварэння сваёй паспяховай бізнэс-мадэлі: вытворчых кампаній, арыентаваных на экспарт. І на сённяшні дзень беларускі бізнэс найбольш блізкі да сярэдняга бізнэсу Швецыі, Германіі, Нарвегіі, арыентаванага на экспарт.
— Цяпер становіцца трэндам згадваць аб працэсе змены пакаленняў, як у кіраўнічым звяне, так і ў мадэлях бізнэсу ў цэлым. Ці ёсць істотныя адрозненні паміж тымі, хто пачынаў свой бізнэс у 90-я, і тымі, хто гэта рабіў і робіць у апошнія 10 гадоў?
— На самай справе кардынальных адрозненняў няма. Справа ў тым, што тыя, хто пачынаў сваю справу ў раннія 90-я рабілі гэта ад безвыходнасці і проста жадання выжыць: малодшыя навуковыя супрацоўнікі, былыя вайскоўцы — людзі страцілі працу. Яны вымушаны былі заняцца бізнэсам, каб неяк забяспечыць існаванне сябе і сваіх блізкіх.
З пункту гледжання заходніх стандартаў вядзення бізнэсу, у іх не было ніякай канцэпцыі развіцця або бізнэс-мадэлі. Галоўнае было пачаць. Канцэпцыя бізнэсу мае на ўвазе наяўнасць канчатковай мэты яго развіцця, да чаго ён павінен прыйсці. Тады пра гэта ніхто не думаў.
Новае пакаленне ўжо на старце прапрацоўвае гэтыя пытанні: як яны будуць прадаваць і што, якую бізнэс-імперыю пабудуюць. Яны больш рацыянальна і свядома падыходзяць да адкрыцця бізнэсу.
— Якую рэакцыю беларускага бізнэсу Вы чакаеце на свой даклад на Міжнародным форуме прадпрымальніцтва 18 лістапада?
— Складана прагназаваць. Проста хочацца данесці да бізнэс-супольнасці інфармацыю пра тое, як выглядае айчынны бізнэс. Мне здаецца, гэта найбольш недаследаванае сацыялагічнае пытанне ў нашай краіне сёння.
У нас склаўся ў краіне стэрэатып, што беларускі бізнэс нейкі «забіты», некаторыя яшчэ дадаюць — карумпаваны. Але, пагутарыўшы з прадстаўнікамі высокатэхналагічнага беларускага бізнэсу, які экспартуе свае прадукты ў ЗША, Германію, ствараецца адчуванне, што мы жывём у розных краінах, дзе ў кожнага сваё ўяўленне аб айчынным бізнэсе.
— Чаму ж краіне невядомыя гэтыя прагрэсіўныя бізнэсмены?
— Тут некалькі фактараў. Першае — гэта папярэдні досвед жыцця ў жорсткім бізнэс-клімаце, які прывучыў не высоўвацца. Плюс гэта добра легла на нацыянальную асаблівасць беларусаў — сціпласць.
Другі момант — тут адыгралі сваю ролю нішавыя стратэгіі бізнэсу. Ва ўсім свеце бізнэсмены, якія займаюць вузкія або спецыялізаваныя нішы, аддаюць перавагу заставацца ў цені. Бо іх праца звязана з b2b сектарам, а тыя, каму трэба, пра іх і так ведаюць.
Трэці момант, пра які нельга забываць — у нас мала мас-медыя, якія займаюцца бізнэс-тэматыкай. Цяпер іх колькасць расце, але ўсё ж недастаткова хутка. Сёння медыйная прастора паступова змяняецца ў больш рацыянальна-аналітычны бок. І гэта можа стаць добрым стымулам для павелічэння публічнасці беларускага бізнэсу.
Міжнародны форум прадпрымальніцтва пройдзе 18 лістапада ў гатэлі «Рэнесанс Мінск». Праграма і спікеры форуму пералічаны тут. Купіць квіткі можна тут. Аб іншых мерапрыемствах Тыдня можна даведацца тут.
