Dźviuchmoŭje moža być adnoj z pryčynaŭ, jakija pravakujuć zaikańnie. Zatoje dźviuchmoŭnyja majuć lepšyja matematyčnyja, analityčnyja zdolnaści, lahičniej dumajuć i chutčej reahujuć, majuć u staraści bolš uraŭnavažany charaktar dy jaśniejšy rozum.
Brytanskija specyjalisty vyvučyli historyi chvarob 317 dziaciej, jakija zaikajucca, i pryjšli da vysnovy, što adnoj z pryčynaŭ, jakija pravakujuć zaikańnie, moža być dźviuchmoŭje.
Zaikańnie — chvaroba, nejrafizijalahičnyja pryčyny jakoj da kanca nie viadomyja. Vyśvietlena, što jana vystupaje ŭ 4% dziaciej, prykładna ŭ traciny ź ich zachoŭvajecca na ŭsio žyćcio. U chłopčykaŭ vystupaje namnoha čaściej, čym u dziaŭčynak. Dakładnych metadaŭ lačeńnia nia maje, ale ŭ bolšaści vypadkaŭ prachodzić. U jaho ŭźniknieńni adyhryvaje rolu hienetyčnaja schilnaść. Ale ŭźnikaje jana tolki kali nakładajecca z psychalahičnymi traŭmami, nervovymi pierahruzkami. Typovy vypadak — kali dzicia pačynaje zaikacca, naprykład, paśla taho jak u siamji źjaŭlajecca druhoje dzicia, jakoje pačynaje karystacca cackami pieršaha.
Psycholahi ź Londanskaha ŭniversyteckaha kaledžu vyśvietlili, što čyńnikam ryzyki ŭźniknieńnia zaikańnia ŭ dziciaci da 5 hadoŭ moža być i bilinhvizm. Siarod daśledavanych imi pacyjentaŭ amal 22 % razmaŭlajuć doma na adnoj movie, a ŭ škole — na inšaj.
Bolš za toje, daśledčyki śćviardžajuć, što dzieciam‑bilinhvam ciažej pieraadolvać jak zaikańnie, tak i inšyja lahapedyčnyja niedachopy.
U źviazku z hetym anhielskija navukoŭcy paraili śpiarša navučyć dzicia rodnaj movie, i tolki paśla 5‑hadovaha vieku pačynać vučyć jaho movie druhoj. Tym bolš što zdolnaść da chutčejšaha zasvajeńnia moŭ zastajecca ŭ dziaciej da 11 hadoŭ.
Hetaje daśledavańnie ŭmacvała ŭ svajoj pravacie prychilnikaŭ adnamoŭnaha vychavańnia dzicia. Jany ćvierdziać, što tolki adna mova moža sfarmavać u malečy cełasnaje dy harmaničnaje ŭsprymańnie śvietu. Rańni ž bilinhvizm, na ichnuju dumku, stvaraje ŭ hałavie dzicia i moŭnuju, i śvietapohladnuju trasianku. I na hetym pieralik minusaŭ dźviuchmoŭnaha vychavańnia nie vyčarpajecca.
Navukova zaśviedčana, što dzieci‑bilinhvy paźniej avałodvajuć śpiarša maŭleńniem, a paśla piśmovaj movaj, słoŭny zapas u ich na kožnaj z moŭ biadniejšy, čym u adnamoŭnych adnahodak, choć usiaho słoŭ jany viedajuć bolej. Narešcie, niaredkija prablemy z zasvajeńniem hramatyčnaha ładu adnoj z moŭ. Takija dzieci havorać samastvoranaj trasiankaj, vybirajučy ŭ kožnaj z moŭ łaćviejšyja dla siabie słovy dy kanstrukcyi — da piaci hadoŭ heta ličycca narmalnym, ale spakusa ŭtočvać u maŭleńnie biezekvivalentnyja abo karaciejšyja kanstrukcyi ź inšaj movy zastajecca ź bilinhvami na ŭsio žyćcio. Praŭda, tolki ŭ tym vypadku, kali, navučyŭšysia razroźnivać movy, małady čałaviek nia schoča admovicca ad adnaje ź ich — ci to z pryčyny, jak jamu zdajecca, «słabiejšaści», ci to taŭra «varožaści» da adnoj z moŭ u hramadztvie. U takich vypadkach navukoŭcy fiksujuć nadzvyčaj imklivaje admirańnie daskanała zasvojenaj dahetul movy.
Zrešty, nieabchodna zaŭvažyć, što «lahapedyčny arhument», kahadzie padtrymany anhielskimi navukoŭcami, znajomy daśledčykam daŭno. I
niekatoryja śćviardžajuć, što «lišniaja» mova nia maje nijakaha prostaha dačynieńnia da zaikańnia dziciaci. Sprava ŭ tym, zaŭvažajuć jany, što niaredka ŭ siemjach, dzie vychoŭvajecca takoje dzicio, panuje niezdarovaja atmasfera. Kali heta emihranty ci ŭciekačy, dziciaci davodzicca zaznavać stres i ślozy dziela sacyjalnych pryčynaŭ, pačućcia čužynskaści, materyjalnaj niezabiaśpiečanaści.Kali ŭ siamji strohija noravy j niedachop pedahahičnaha dośviedu, ad dzicia mohuć patrabavać datrymańnia svajoj movy čaho b heta ni kaštavała: upikać za kožnaje «niapravilnaje» słova, pierabivać navat u časie ščyraj razmovy, stroha patrabavać, kab dzicio razmaŭlała na svajoj movie, choć dzicio jašče tyja movy moža nie adroźnivać.
Nierazumieńnie svajoj viny sparadžaje stresy, kompleksy dy niaŭpeŭnienaść, čyja suviaź z uźniknieńniem zaikańnia kudy bolš vidavočnaja.
Takim čynam, pavodle prychilnikaŭ dźviuchmoŭnaha vychavańnia, spryjalnaja atmasfera ŭ siamji, pedadahičny takt i padrychtavanaść mohuć nia tolki zaścierahčy ad niežadanych nastupstvaŭ dźviuchmoŭja, ale j prynieści dziciaci šmat karyści. Bo
navukova zaśviedčanyja j pieravahi dziciačaha bilinhvizmu. Ličycca, što vałodańnie j pasłuhavańnie dźviuma movami spryjaje lepšamu raźvićciu pamiaci dy razumovych zdolnaściaŭ. Takija dzietki bolš kiemlivyja, praściej spraŭlajucca z matematyčnymi zadačkami, majuć lepšyja analityčnyja zdolnaści, lahičniej dumajuć i chutčej reahujuć. Jany zvyčajna lepiej vučacca ŭ škole, praściej aryjentujucca ŭ darosłym žyćci, a taksama, jak niadaŭna vyjavili daśledčyki z usio toj ža Anhlii, majuć u staraści bolš uraŭnavažany charaktar dy jaśniejšy rozum, mienš ehaistyčnyja i bolš aptymistyčnyja.
Isnujuć cełyja metodyki vychavańnia dźviuchmoŭnaha dziciaci. Niekatoryja rajać pačynać razmaŭlać z malečaj na roznych movach ź pieršych miesiacaŭ žyćcia abo navat da naradžeńnia j padmacoŭvajuć heta tym, što ŭžo ahukańnie dziciaci nibyta maje moŭnuju prynaležnaść. Inšyja adnosiać start bilinvistyčnaha vychavańnia na 5‑hadovy viek i faktyčna ŭjaŭlajuć raznavidnaść navučańnia zamiežnaj movie z papraŭkaj na ŭzrost. Ale ŭsie jany sychodziacca na tym, što nia varta dapuskać, kab druhaja mova zasvojvałasia stychijna — tolki na vulicy dy ź siabrami. Bo i dobra nie zasvoicca, i pamyłki ŭ systemie druhoj movy paźniej vypraŭlać budzie składaniej. Jość i jašče adno, što jadnaje hetyja metodyki: co zanadto, to niezdrovo. Malenstva ŭ troch‑ abo bolšmoŭnym asiarodździ — samo pa sabie stres i harantuje prablemy ŭ kamunikacyjnym dy ahulnym raźvićci dziciaci.
