Uładzimir Arłoŭ. Fota budzma.by.
2 červienia na zaklučnych zaniatkach kursaŭ «Mova Nanova» Uładzimir Arłoŭ prezientavaŭ knihu «Patria Aeterna» — zbornik svajoj raniejšaj prozy, napisany biełaruskaj łacinkaj (poŭnaje videa tut). U knihu ŭvajšli apaviadańni «Try mužy spadaryni Daminiki», «Kachanak jaje vialikaści» i «Piać mužčyn u leśničoŭcy».
U intervju radyjo «Svaboda» piśmieńnik uzhadaŭ daŭniuju tradycyju biełaruskaj łacinki — ad Chroniki Bychaŭca da Kołasa, Kupały i pieršych numaroŭ «Našaj Nivy».
«Ja liču, što biełaruskuju łacinku pavinien viedać kožny adukavany biełarus», — skazaŭ Arłoŭ dy adznačyŭ, što viedajučy biełaruskuju łacinku, možna šmat pračytać i zrazumieć na inšych słavianskich movach.
Vykazvańnie aburyła movaznaŭcu Vitala Stanišeŭskaha. Na jaho dumku, Arłoŭ «jak i mnohija inšyja zahulaŭsia ŭ intelektualny elitaryzm». «Damahčysia b spačatku, kab biełarusy pierastali bajacca zvyčajnaj biełaruskaj movy, pazbycca fobij pierad tym, što jany buduć «pavinny» jaje viedać», — napisaŭ jon na Facebook.
Słovy Arłova Stanišeŭski nazyvaje «pašyreńniem novych strašyłak», a aŭtaraŭ, što pišuć łacinkaj — «vypiandrožnikami, jakija pišuć sami dla siabie, kab nichto nie zdahadaŭsia».
«Treba narod (a pieradusim jaho intelektualnuju častku) usimi siłami zaścierahać ad spakusy šmatviedańnia», — iranična pierakazaŭ pazicyju Stanišeŭskaha šef-redaktar časopisa ARCHE Alaksandr Paškievič.
Stanišeŭskamu adkazaŭ i skulptar i adzin z zasnavalnikaŭ «Biełaruskaj majstroŭni» Hienik Łojka. «Padača movy ŭ krutoj, pratestnaj ablamoŭcy — strašyłki tolki dla saplakoŭ, anučaŭ, bałota, lachtaratu ci jašče jak nazavi, — piša Łojka. — A mocny čałaviek tady tolki adhukniecca, kali pačuje moc, naprykład, u movie».
«Nam patrebnyja ŭsiaho trysta spartancaŭ. I ŭsio. I astatni lachtarat (ci narod) spakojnieńka zahavoryć pa-biełarusku», — vykazaŭ dumku Łojka.
Jaho začapili słovy Stanišeŭskaha pra «damahčysia b spačatku»: na dumku Łojki, Arłoŭ jakraz «damahajecca spačatku» svajoj łacinkaj.
Vydaviec Alaksiej Varaksin, jakoha Arłoŭ nazyvaje inicyjataram vydańnia, pryznaje, što knihu na łacincy zrazumieje mienš ludziej, čym na kirylicy. Ale pryvioŭ svaje arhumienty za vydańnie knih łacinkaj.
«Pa-pieršaje, jak ja razumieju biełaruskuju historyju, movie ŭłaścivaja polivaryjantnaść napisańnia, užyvańnia, — skazaŭ vydaviec «Našaj Nivie». — Heta robić jaje značna bahaciejšaj za tyja movy, što źviazanyja adnym sposabam užyvańnia».
Druhi svoj arhumient jon nazyvaje vidavočnym:
«Pry ŭžyvańni łacinicy ŭźnikaje ceły šerah niuansaŭ, ułaścivych tolki biełaruskaj movie, jakija pry kirylicy prosta nie prajaŭlajuć siabie», — śćviardžaje Varaksin.
Vydaviec źbirajecca praciahvać vypusk knih u tym liku łacinkaj (vydać prynamsi jašče adnu mastackuju knihu i padručnik), bo jamu cikava jak vydaŭcu i jak hramadzianinu, ci vykliča heta rezanans u hramadstvie. Chacia vydańnie knih u Biełarusi nielha, na dumku Varaksina, nazvać biźniesam (kali tolki ty nie źviazany ź dziaržavaj), vydańnie «Patria Aeterna» jon namahajecca zrabić nie stratnym. Ahulny nakład knihi skłaŭ 100 asobnikaŭ.
Čytajcie taksama: Jak pravilna pisać biełaruskaj łacinkaj?
