Łacinkaj vydavali svaje knihi Janka Kupała i Francišak Bahuševič. «Naša Niva» vychodziła ŭ dźviuch viersijach: łacinkaj i kirylicaj da 1911 hoda.
Haziety i časopisy łacinkaj vydavali biełaruskija kataliki.
Pry savietach biełaruskuju łacinku zabaranili. Ale šmat chto ź intelektuałaŭ i ciapier karystajecca ŭ pryvatnych zapisach mienavita łacinkaj.
Pierachod na łacinku z arabičnaha ci kiryličnaha pravapisaŭ u rozny čas ažyćciavili Turcyja, Azierbajdžan, Uźbiekistan, Małdova, Čarnahoryja. Heta byŭ taki razryŭ šabłona, cyvilizacyjny vybar.
U Biełarusi łacinka viartajecca ŭ publičnuju śfieru pavoli.Heta častka nacyjanalnaha «ja»: kab biełaruskija hieahrafičnyja nazvy i imiony ŭłasnyja biełarusaŭ na inšych movach pieradavalisia sa svajho nacyjanalnaha, a nie rusifikavanaha varyjanta.
U tym liku i ŭ minskim mietro źjavilisia schiemy, na jakich nazvy stancyj mietro dublujucca na biełaruskaj łacincy.Dla mnohich heta niazvykła: a prablema ŭ tym, što školnaja adukacyja ŭ nas kiepskaja, i łacinki nie vučać. Kali b łacincy choć trochi vyvučałasia ŭ školnym kursie biełaruskaj movy, nie było b ździŭleńnia. Pakul łaciničnaje piśmo nie vyvučajuć u škołach, jano nie budzie ŭžyvacca šyroka.
Varta adznačyć, što normu łaciničnaj transkrypcyi biełaruskaj movy zaćvierdziła Akademija navuk.
Arhumienty, što taki varyjant zamiežnikam niazvykły, niesurjoznyja. Kožnaja nacyja maje svoj pravapis, adpaviedna svajoj histaryčnaj tradycyi. Čechi, słavaki, litoŭcy, łatyšy, sierby, charvaty... Usie jany majuć litary z hačkami ci kreskami.
A ŭziać francuzaŭ: ci ž jany pieražyvajuć, što ŭ słovie Renault pišacca 7 litar, a vymaŭlajecca 4 huki?
Normy biełaruskaj łacinki byli apublikavanyja Akademijaj navuk u haziecie «Źviazda».
Łacinka stała zaŭvažnaj, kali źjaviłasia ŭ mietro.
Unarmavany Akademijaj varyjant hruntujecca na viekavoj tradycyi, ale adroźnivajecca ad taho, što byŭ prapanavany koliś Vacłavam Ivanoŭskim.U pieršuju čarhu adsutnaściu litary «Ł». Jaje zamianiła «L», a dla źmiakčeńnia jaje, jak i dla źmiakčeńnia inšych litaraŭ, prapanujecca vykarystoŭvać «i».
Historyk Anatol Sidarevič ličyć, što ŭ cełym novy varyjant biełaruskaj łacinki całkam prymalny.
«Tolki što litary G nie chapaje dla pravilnaj pieradačy hučańnia zamiežnych ułasnych imionaŭ», — zaznačaŭ historyk.
Movaznaŭca Źmicier Saŭka kaža, što viartańnie biełaruskaj łacinki va ŭžytak — sprava nieabchodnaja. «Hety praces varta padtrymlivać. Łacinka pierśpiektyŭnaja.
Dobra, što dziaržava pajšła na pravavoje zamacavańnie statusu našaj łacinki. Heta vielmi razumny krok», — miarkuje jon.
«Instrukcyja pa tranśliteracyi hieahrafičnych nazvaŭ Respubliki Biełaruś litarami łacinskaha ałfavitu» — heta mietad zapisu łacinskim piśmom (ramanizacyi) biełaruskaha kiryličnaha tekstu (u hieahrafičnych nazvach), uchvaleny pastanovaj Dziaržaŭnaha kamitetu pa ziamielnych resursach, hieadezii i kartahrafii Respubliki Biełaruś (№ 15 ad 23 listapada 2000 hoda). Apošnija źmieny ŭ hety dakumient ŭnosilisia 11 červienia 2007 hoda. Instrukcyja była ŭchvalenaja Pracoŭnaj hrupaj AAN pa ramanizacyjach Hrupy ekśpiertaŭ AAN pa hieahrafičnych nazvach (UNGEGN).
Bolš padrabiaznuju infarmacyju ab roznych varyjantach biełaruskaj łacinki možna znajści tut.
