Ivan Jankoŭski ŭ roli «Adydasa». Kadr ź sieryjała
Sieryjał maje vysoki rejtynh na kinasajtach. Na «Kinapošuku» jon atrymaŭ ad hledačoŭ 9 bałaŭ i 4-je miesca ź sieryjałaŭ usich časoŭ (ustupiŭšy tolki «Va ŭsie ciažkija», «Siamnaccaci imhnieńniam viasny» i «Hulni tronaŭ»).
Tema moładzievych hrupovak była haračaj u hady skonu Savieckaha Sajuza i žyva abmiarkoŭvałasia ŭ ŚMI. Ramantyzacyjaj padobnych sacyjalnych źjavaŭ hrašyŭ rasijski kiniematohraf paźniej, zdymajučy sieryjały typu «Bryhady». Ale minuli pozdniesavieckija časy, minuli dzievianostyja, mnohija patencyjalnyja hopniki ŭžo nie chodziać pa vulicach i zaviśli ŭ internecie. Saviecki Sajuz u rasijskim masavym kino apošnich časoŭ vyhladaje zbolšaha hetkaj «Rośsijej, kotoruju my potieriali 2», soniečnym daloka, dzie zamiest chrustu bułki było ŭžo maroziva pa 20 kapiejek.
I tamu ŭ čymści niečakany sieryjał, dzie poźni SSSR pakazany byccam u atmaśfiery kino poźnich 80-ch — biazładździa i sacyjalnaj depresii.
Pieršy siezon jašče nie skončyŭsia, a ŭ ŚMI pišuć, što rasijskija padletki pačali hurtavacca ŭ bandy na ŭzor pakazanych u sieryjale. U Tatarstanie školniki, naprykład, pačali dzialić terytoryju na «zony adkaznaści».
Kali hladziš «Słova pacana», nie stvarajecca ŭražańnie, što bandyckaja vulica tam ramantyzujecca — jakraz naadvarot. Ale, jak heta časta byvaje z talenavitymi tvorami, što traplajuć u toj samy sacyjalny nierv u toj samy momant, aŭtarskaja zadumka i los tvora pačynajuć žyć asobna.
Charašyst Andrej, jaki vyrašyŭ dałučycca da bandy. Kadr ź sieryjała
Pa-pieršaje, sieryjał čaplaje šmatlikimi adsyłkami da tahačasnych vaśmidziesiackich filmaŭ. Choć takija palito, jakoje nosić Andrej (charašyst, jaki vyrašyŭ dałučycca da hrupoŭki, kab nie być «čušpanam»), u kancy vaśmidziesiatych užo amal nie nasili, ale hladač zhadvaje viadomuju postać hieroja filma «Plumbum, ci Niebiaśpiečnaja hulnia». A scena, kali ŭžo «vuličny» Andrej vypadkova apynuŭsia ŭ tusoŭcy «prystojnych», jakija jaho nie prymajuć, vielmi nahadvaje klučavuju scenu šachnazaraŭskaha «Kurjera».
U filmie chapaje adsyłak, što čaplajuć i maładziejšych hledačoŭ. Naprykład, Marat pa źniešnaści, unutrannych pierakanańniach i pavodzinach — hetki adaptavany Tomas Šełbi z «Vostrych kazyrkoŭ» (abo Džaścin Bibier, ale tut tolki źniešniaje padabienstva).
Marat i Andrej. Kadr ź sieryjała
Na adnu z hałoŭnych rolaŭ — «Adydasa», starejšaha brata Marata i vierchavoda prydumanaj bandy «Univiersam» — režysior Žora Kryžoŭnikaŭ (viadomy pa filmach «Horka!» i «Telefanujcie DyKaprya») paklikaŭ Ivana Jankoŭskaha. Baćku jaho hraje Siarhiej Burunoŭ. A maładuju milicyjantku Irynu Siarhieŭnu — biełaruskaja madel i aktrysa Anastasija Krasoŭskaja (jana zdymałasia ŭ klipie Cimy Biełaruskich «Vitaminka»).
Andrej i milicyjantka Iryna Siarhiejeŭna, u jakuju jon zakachaŭsia. Kadr ź sieryjała
Sieryjał čaplaje detalovaj prapracoŭkaj tahačasnaha savieckaha bytu, ale časam dakładnaść prynosicca ŭ achviaru dziela kantrastnaści i rasstanoŭki akcentaŭ. Tak, u kancy vaśmidziesiatych u siomych-vośmych kłasach užo saromielisia pijanierskaha halštuka — adznaki dziciačaha ŭzrostu — i nie nasili jaho. Tamu byŭ uzamien raspracavany značok «staršy pijanier», jaki dazvalaŭ adčuć siabie bolš darosłym pierad ustupleńniem u kamsamoł.
Ale čatyrnacccacihadovyja hieroi ŭ filmie dyscyplinavana nosiać halštuk u škole. Bieły fartušok Ajhul taksama niedarečny, tamu što heta nie paŭsiadzionnaja školnaja forma: ich dastavali z šafy redka i tolki na śviaty. A ŭžo staršynia školnaj kamsamolskaj jačejki — uvohule piersanaž aniekdatyčny. Takich durniaŭ nie było ŭ kancy vaśmidziesiatych: heta byŭ čas sucelnaha cynizmu da aficyjnaj ideałohii. Ale hetyja štrychi dapamahajuć stvaryć kantrast pamiž paralelnymi rečaisnaściami ŭ dehradujučym hramadstvie. Aficyjnaj, dzie farbujuć travu na «Tytaniku», i realnaj, u jakoj žyvuć ludzi.
U filmie dobra pakazana, čamu moładź dałučajecca da bandaŭ: kab abaranić siabie i svaich blizkich, bo dziaržaŭnyja instytuty na heta niazdolnyja.
Tut možna zhadać Łacinskuju Amieryku, dzie bandy zaŭsiody byli žyvučyja, u mnohim tamu, što jany tak vykonvali funkcyju sacyjalnaj abarony svaich, jak nichto nie vykonvaŭ. I heta ilustruje ślozavyciskalnaja scena, kali maci Andreja dziakuje chłopcam za stračanuju miechavuju šapku. I Marat pierad miantami kryčyć, što vulica zastupicca za jaho, a tyja, chto zvonku — nie. I pijanierka Ajhul, kali traplaje ŭ sapraŭdy niebiaśpiečnyja situacyi, łapoča: «Ja z univiersamaŭskimi».
Usie paraleli vypadkovyja? Žychary Rastova nie vitali vahnieraŭcaŭ? Hłybinnaja Rasija ŭ maŭčańni nie spadziavałasia, što «hetyja, našy» narešcie niešta pierałamajuć u bok spraviadlivaha?
Kadr ź sieryjała
I jašče: mnohija ž adčuvajuć u Rasii, što ciapierašniaja vajna niespraviadlivaja i złačynnaja. Ale na peŭnym etapie znoŭ vypłyła dychatomija «svoj-čužy». Ja pavinien być sa svaimi, navat kali jany niapravyja. I tamu Andrej małocić u balničnym łožku biezabaronnaha zabojcu. A milicyjantcy, jakaja hidzicca takoha ŭčynku, — u lepšym vypadku kamień u akno. Tamu što «siła ŭ praŭdzie», jak jaje razumiejuć «našy» i «inohda nie do zakonov».
Sieryjał, jaki, zdajecca ž, pra padletkaŭ, paznačany jak 18+. Tam šmat nieprykrytaha hvałtu i kryvi. Ale sučaśniki na fonie vajny da hetaha pryzvyčailisia. Kanapavyja patryjoty z roznych bakoŭ lohka repościać sceny, jak zabivajuć z koptaraŭ «vorahaŭ». I ŭsio zvykła. Ale tut emacyjanalna čaplaje, tamu što ty viedaješ historyju hierojaŭ, jakija ŭžo stali svaimi. I jany nie dobryja i navat nie absalutna złyja, jany prosta ŭžo svaje, i ŭsio. Ja z univiersamaŭskimi — padśviadoma adčuvaje pryjazny hladač, žyvučy u biazładździ i biesčasoŭi.
