Navošta spatrebiŭsia biełaruski pašpart
Biełarusy, jakija paśla 2020 hoda biehli ad represij, sutyknulisia z prablemaj, kali režymnyja konsulstvy ci ambasady admaŭlalisia abmieńvać im pašparty, u jakich zakončyŭsia termin dziejańnia.
Stvareńnie novaha biełaruskaha pašparta było hramadskim zapytam da kamandy Śviatłany Cichanoŭskaj.
Vydača takoha dakumienta vyrašyć try zadačy.
«Pieršaje: dakumient pavinien paćvierdzić hramadzianstva biełarusaŭ. Mnohija našy suajčyńniki nie chočuć pazbaŭlacca ci hublać biełaruskaje hramadzianstva. Ale ŭ zamiežnaj krainie tak ci inakš paŭstaje pytańnie pra lehalizacyju, paŭstaje pytańnie pra atrymańnie hramadzianstva ŭ krainie pražyvańnia.
Druhaja: dakumient musić nie tolki paćviardžać status hramadzianina Biełarusi, ale i być prydatny dla pajezdak, dla vykarystańnia ŭ bankach ci dla paŭnacennaj žyćciadziejnaści ŭ čužoj krainie.
Treciaja zadača — nie dać režymu mahčymaści kantralavać žyćcio biełarusaŭ navat pa-za miežami Biełarusi. Časam pašpart stanovicca instrumientam cisku na ludziej, adsutnaść dakumienta moža paralizavać žyćcio čałavieka, stavić jaho ŭ stresavyja situacyi. Praz stvareńnie novaha biełaruskaha pašparta my dasiahajem mety, kab biełarusy sapraŭdy stali volnymi», — kaža Valeryj Kavaleŭski.
Chto zajdziejničany ŭ realizacyi prajekta
Sam dakumient užo raspracavany. Jon adpaviadaje standartam ICAO — Mižnarodnaj arhanizacyi hramadzianskaj avijacyi.
«Dahetul my viali pieramovy ź Jeŭrapiejskaj kamisijaj, aparatam kamisara pa ŭnutranych spravach, i atrymali pryncypovuju hatoŭnaść dapamahčy z pryznańniem dakumienta, kali my pryniasiom u Jeŭrapiejskuju kamisiju hatovy prajekt. Dla hetaha patrebna vyrašyć jašče adnu techničnuju prablemu — vykarystańnie krainavaha koda ŭ pašparcie adnoj z krain Jeŭrapiejskaha sajuza. Ciapier my viadziom pieramovy pa vykarystańni takoha koda, i jak tolki atrymajem zhodu, my zmožam źviarnucca ŭ Jeŭrapiejskuju kamisiju za padtrymkaj», — kaža Kavaleŭski.
Rašeńnie budzie prymać nie Jeŭrapiejskaja kamisija, a krainy Jeŭrasajuza.
«Usie — i pradstaŭniki nacyjanalnych uradaŭ, i Jeŭrapiejskaja kamisija, jaje kiraŭnictva — pryznajuć, što prajekt vielmi dziorzki, vielmi śmieły, ale adnačasova bačać u im łohiku i patrebu», — zaŭvažaje Kavaleŭski.
Na jakoj terytoryi budzie dziejničać novy pašpart, kali jaho prymuć
Płanujecca, što dakumient budzie dziejničać na terytoryi Jeŭrasajuza, kali budzie padtrymka ad krain ES. Paśla śfieru ŭžyvańnia hetaha dakumienta zmohuć pašyryć — kab Vialikabrytanija, ci ZŠA, ci Kanada, ci inšyja krainy ŭžo na dvuchbakovaj asnovie mahli pryznavać jaho prydatnym dla pierasiačeńnia ich miežaŭ.
Chto i dzie budzie vydavać pašparty
Pašparty budzie vydavać Abjadnany pierachodny kabiniet.
«Jak technična budzie vyhladać pracedura — užo techničnaje pytańnie, ale jano značna mienš składanaje, čym taja zadača, nad jakoj my pracujem ciapier. Mnohija krainy nie drukujuć pašparty, a delehujuć hetaje prava admysłovym kampanijam, jakija śpiecyjalizujucca na vypusku takoj pradukcyi», — zaŭvažaje Kavaleŭski.
Chto budzie atrymlivać novyja pašparty
«Kaniešnie, my budziem nacelvacca na toje, kab u pieršuju čarhu pašparty atrymlivali ludzi, jakija adčuvajuć vostruju patrebnaść u dakumientach. Biezadnosna taho, dzie jany znachodziacca», — dzielicca Kavaleŭski.
Isnujuć techničnyja mahčymaści pryvozić mabilnyja łabaratoryi ŭ kankretnuju krainu, pravodzić piersanalizacyju dakumienta, źbirać źviestki pra čałavieka, a sam pašpart budzie drukavacca ŭ inšym miescy.
Novyja pašparty, kažuć u Kabiniecie, zmohuć atrymać i biełarusy, jakija zastalisia ŭ Biełarusi, ale najaŭnaść takoha dakumienta budzie nieści dla ich vialikuju ryzyku.
Časavyja ramki realizacyi prajekta
Usio zaležyć ad padtrymki adnoj z krain Jeŭrasajuza, jakaja daść dazvoł na ŭžyvańnie krainavaha koda: jak atrymajuć dazvoł, to piarojduć da nastupnaha etapu.
Dedłajnam Kabiniet razhladaje lipień — 2023 hoda, kali ŭstupić u siłu zakon, jaki dazvalaje pazbaŭlać biełaruskaha hramadzianstva palityčnych apanientaŭ režymu.
«Hety «zakon» pryniaty nielehitymnym režymam, tamu, ja miarkuju, hetaja norma nie budzie pryznavacca mižnarodnaj supolnaściu. Ale kali režym abvieścić, što pašpart kankretnaha hramadzianina źjaŭlajecca niesapraŭdnym, a heta značyć, ź im nielha budzie pierasiakać miažu, — na hety vypadak lepš zajmieć novy niezaplamleny pašpart», — kaža Kavaleŭski.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
