Časta my zusim nie zadumvajemsia pra tyja ci inšyja rašeńni ŭ zvykłym dla nas asiarodździ. Naprykład, ci viedajecie vy, čamu dnišča karabla malujuć u čyrvony koler? Časta zdarajecca, što adkazam na takoje pytańnie źjaŭlajecca cikavaja historyja, pra jakuju varta daviedacca bolš. Heta ž tyčycca i pytańnia pra formu voknaŭ karabloŭ abo samalotaŭ.
Praktyčna ŭ kožnaj takoj kanstrukcyi siońnia vykarystoŭvajucca kruhłyja vokny, i navat kali jany majuć krychu inšuju formu, usio adno vykarystoŭvajucca zakruhlenyja abrysy. Čamu tak adbyvajecca? Kab daviedacca adkaz na hetaje pytańnie, treba viarnucca ŭ siaredzinu minułaha stahodździa.
De Havilland Comet — najhoršy avijałajnier u historyi?
Maj 1952 hoda. Pieršy ŭ historyi kamiercyjny reaktyŭny avijałajnier, de Havilland Comet, aficyjna debiutuje na rynku. Mašyna adroźnivałasia całkam aeradynamičnym korpusam, kvadratnymi voknami i hiermietyčnaj kabinaj, što zabiaśpiečvała adnosna dobruju hukaizalacyju ad šumu ruchavikoŭ. Takim čynam, na papiery ŭ samalota było ŭsio, kab stać kamiercyjnym chitom. Tady jašče nichto nie viedaŭ, što budzie zusim naadvarot.
Užo praz paŭtara hoda paśla pačatku ekspłuatacyi samalota jaho vyrašyli hruntoŭna źmianić i madernizavać.
Takoje rašeńnie stała vynikam troch katastrof — u mai 1953, u studzieni i krasaviku 1954 hoda. U kožnaj ź ich zahinuli ŭsie ludzi, jakija znachodzilisia na borcie, — ahułam 99 čałaviek.
Heta i stała pryčynaj spynieńnia palotaŭ i pošuku śpiecyjalistami pryčyn trahiedyj.
Kvadratnyja vokny — krynica prablemy
Sprava «Kamiety» rasśledavałasia vielmi staranna, pakolki pierad kamiercyjnym debiutam samalot prajšoŭ usie nieabchodnyja vyprabavańni. Niezvyčajnaj dla sučasnych avijałajnieraŭ asablivaściu «Kamiet» byli dva kvadratnyja iluminatary dla pryjomnych anten aŭtamatyčnaha radyjokompasa kala kabiny piłotaŭ.
Intensiŭnyja vyprabavańni samalota, praviedzienyja paśla šerahu avaryj, pakazali, što ich pryčynaj była technałohija macavańnia kvadratnych iluminataraŭ mietadam klopki — adtuliny raźmiaščalisia zališnie blizka. U vyniku ŭźnikała mikraskapičnaja raskolina, jakaja z časam i kolkaściu palotaŭ pavialičvałasia. A vuhły iluminataraŭ słužyli zonami kancentracyi napružańnia. Kambinacyja hetych faktaraŭ u vyniku pryvodziła da vybuchapadobnaha raźvićcia raskoliny i razbureńnia ŭsiaho fiuzielaža.
Takim čynam, formy z vostrymi vuhłami byli prosta strukturna słabymi ŭ adroźnieńnie ad kruhłych formaŭ.
Paśla katastrofy «Kamiety» kanstruktary pasažyrskich samalotaŭ zrazumieli hetuju zakanamiernaść, tamu z tych časoŭ vokny kvadratnaj formy ŭ ich nie vykarystoŭvalisia. Tym ža pryncypam karystajucca i karabli, bo ich korpus taksama padviarhajecca vialikim nahruzkam. Na žal, u vypadku z samalotami za hetyja viedy pryjšłosia zapłacić žyćciami amal sotni ludziej.
na žal daloka nie tolki ŭ vypadku z samalotami. niezdarma ž isnuje ŭstojlivy vyraz - "praviły biaśpieki napisany kryvioj"