Aleh Hułak. Fota: belhelcom.org
Skončyŭ škołu z załatym miedalom, pracavaŭ juryskonsultam na zavodzie
Aleh Hułak naradziŭsia ŭ miastečku Žyličy, što ŭ Kiraŭskim rajonie Mahiloŭščyny. Baćki budučaha pravaabaroncy ŭ miascovaj škole nastaŭničali. Maci Janina Haŭryłaŭna vučyła dziaciej bijałohii, a baćka Mikałaj Ściapanavič — ruskaj movie i litaratury.
U 1984 hodzie Aleh Hułak skončyŭ z załatym miedalom Žylickuju siaredniuju škołu. Jon vypusknik jurydyčnaha fakulteta Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta.
Jak piša ŭ knizie «Arytmija, albo Kod supracivu» Alaksandr Tamkovič, debiutavaŭ Hułak pravaabaroncam, kali jaho adpravili paśla ŭniviersiteta na Mahiloŭščynu. Jamu daviałosia dakazvać, što jaho pravy parušyli, bo na toj čas jon mieŭ žonku, jakuju raźmierkavali ŭ Pinsk. Svajho Hułak damohsia — siamja abjadnałasia. Z žonkaj Nastaśsiaj Aleh Hułak paznajomiŭsia va ŭniviersiteckim internacie.
U Pinsku jon try hady pracavaŭ juryskonsultam na zavodzie «Kamierton». Mieŭ tam koła adnadumcaŭ.
«Ciapier razumieju, što heta byli niezaležnyja ludzi z našymi pohladami, a tady ŭsprymała ich prosta jak inšych: kabiety, ź jakimi jon siabravaŭ, nie platkaryli na trasiancy ŭ kancylaryi i nie rabili «chimiju», chadzili prosta z raspuščanymi vałasami. Dla Pinska 1990-ha heta było aj-joj. Ja ź im tolki vitałasia. A paśla jaho paznała na niejkim vuličnym šeści ŭ Minsku», — raskazała jaho byłaja kaleha.
Kali na «Kamiertonie» pačalisia skaračeńni, Hułak zaklikaŭ dziejničać pa zakonie. U vyniku administracyja vinavaciła jaho ŭ anhažavanaści rabočymi. A rabočyja kazali pra «dudku administracyi».
Siarod pravaabaroncaŭ «samy razvažlivy»
U Pinsku Aleh Hułak byŭ siarod zasnavalnikaŭ pinskaj supołki Biełaruskaha Chielsinkskaha kamiteta. Jana paŭstała ŭ 1996 hodzie.
«Pohlady jaho byli blizkimi mnie, dy i čałaviekam jon byŭ cikavym, z demakratyčnymi pohladami na žyćcio, prychilnikam pravoŭ čałavieka. Aktyŭna pravaabarončaj dziejnaściu Aleh zaniaŭsia, kali stvaryŭsia BCHK. Pryciahnuŭ dobrych śpiecyjalistaŭ. Kali pierajechaŭ u Minsk, my padtrymlivali siabroŭskija adnosiny. Mnie było pryjemna, što Aleh zdoleŭ damahčysia mnohaha. Na žal, časta sychodziać lepšyja», — apaviadaje pra Hułaka jaho pinski kaleha.
Alaksandr Tamkovič piša, što Hułak siarod pravaabaroncaŭ «samy razvažlivy i nikoli nie śpiašajecca z kankretnymi vysnovami», a «takaja jakaść vielmi siońnia patrebnaja, bo tolki takija ludzi i zdolnyja nie rubić ź plača». Tamkovič vydaŭ knihu ŭ 2012 hodzie.
«Kali ja pracavaŭ nad hetym narysam, to niekalki razoŭ davodziłasia čuć pretenzii nakont skrupuloznaści i zusim nie niamieckaj abaviazkovaści Aleha Hułaka. Bolš za toje, asabista pierakanaŭsia ŭ tym, što dla padobnych mierkavańniaŭ jość peŭnyja padstavy, — zaŭvažaje Tamkovič. — Na moj pohlad, takaja rysa nie samaja hałoŭnaja ŭ charaktary hieroja hetaha narysa. Jak viadoma, biezdakornych ludziej niama ŭvohule».
Słuchaŭ «Kramu» i baviŭ čas na leciščy ŭ Žyličach
Piśmieńnica i žurnalistka Śviatłana Kurs pamiataje Aleha Hułaka pa 1990-ch.
«Takoha žyvoha, česnaha čałavieka, z takim pačućciem humaru niemahčyma spatkać dvojčy. Sapraŭdny mužčyna i čałaviek, — adznačyła jana. — Nie bačyła, kab jon choć raz byŭ zły, hruby, źniervavany. Za ŭsie hady znajomstva nie bačyła ad jaho navat cieniu kiepskaha ŭčynku albo słova. A žarty jahonyja davodzili ludziej da niekantralavanaha rohatu».
Aleh Hułak, brytanski rok-muzykant Stynh, Valancin Stefanovič. Fota: old.tuzinfm.by
Śviatłana ŭdakładniaje, što razam z Hułakom pracavali ŭ BCHK. Siemjami i tavarystvami sustrakalisia pa viečarach i ładzili balavańni. Pravaabaronca lubiŭ bavić čas ź siabrami, čytać, słuchać muzyku. Addavaŭ pieravahu kłasičnamu roku, a ź biełaruskich hurtoŭ lubiŭ «Kramu». Dla hetaha hurta jaho byłaja žonka pisała teksty.
«Jon byŭ vybitnym žartaŭnikom, heta było ci nie hałoŭnaje. Asabliva ja lubiła: kali prychodziŭ jakiści dzivak, pjanica ci niaŭdalica, to Aleh kamientavaŭ: «I pryviali da jaho rassłablenaha», — zhadvaje Śviatłana Kurs.
Hułak vielmi lubiŭ svaju siadzibu ŭ Žyličach. Pavodle rodnych, tam baviŭ šmat času: zajmaŭsia sadam, harodam, niešta majstravaŭ. Heta byŭ jaho aptymalny adpačynak, pakul jon žyŭ u Biełarusi.
«Ja juryst ź Pinska, chaču z vami pracavać»
U stalicu Hułak pierabraŭsia ŭ 1997 hodzie, bo žonka pastupiła ŭ aśpiranturu BDU. U Minsku jon staŭ pracavać u centralnym ofisie BCHK. Spačatku zvyčajnym jurystam, potym vykanaŭčym dyrektaram, namieśnikam staršyni, a ŭ 2008 hodzie staŭ staršynioj. Na hetaj pasadzie zamianiŭ Taćcianu Proćka.
«Ja pamiataju, jak Aleh upieršyniu pryjšoŭ da nas — małady, vysoki, u doŭhim pa modzie čornym palito: «Ja juryst ź Pinska, chaču z vami pracavać». Da ambitnaha maładoha čałavieka spačatku pastavilisia naściarožana. Ale tolki spačatku.
Praca hetaja raściahnułasia nadoŭha — BCHK Aleh addaŭ 25 hadoŭ, amal usio svajo śviadomaje žyćcio. 15 hod kiravaŭ arhanizacyjaj», — napisała Taćciana Proćka.
Hułak pracavaŭ nad palapšeńniem zakonaŭ, nakiroŭvaŭ ad imia BCHK svaje prapanovy ŭ dziaržaŭnyja ŭstanovy.
«Stanoŭčyja vyniki, choć i niaznačnyja, ad hetaj pracy byli. My razumieli, što pracujem na budučuju Biełaruś, — piša Proćka. — Asabliva ciažka było sa žniŭnia 2020 hoda. Masavyja parušeńni pravoŭ čałavieka, pałamanyja losy ludziej patrabavali asablivaj addačy ad usich siabroŭ arhanizacyi, asabliva ad jaje kiraŭnictva. Praz serca prachodzili źviestki pra źbićcio ludziej, pazbaŭleńnie ich svabody, pra najaŭnaść palitviaźniaŭ.
Los Alesia Bialackaha, paplečnika Aleha pa pravaabarončaj dziejnaści, taksama nikoli nie pakidaŭ jaho ŭ spakoi. Infarmavańnie mižnarodnych arhanizacyj pra padziei ŭ Biełarusi stała važnym kirunkam dziejnaści BCHK».
Aleh Hułak udzielničaŭ u dziasiatkach sudovych spraŭ, hramadskich dziejańniach pa abaronie ludziej, jakija stali achviarami parušeńnia pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi. U 2016 hodzie jon atrymaŭ premiju ŭ śfiery pravoŭ čałavieka i zakonnaści Ministerstvaŭ zamiežnych spraŭ Francyi i Niamieččyny.
Znajomyja zhadvajuć, što jaho ŭ śfieru pravaabarony pryviało nieprymańnie hvałtu, žadańnie dapamahčy, vykarystoŭvajučy jurydyčnyja mahčymaści dziaržavy.
Aleh Hułak z Alesiem Bialackim. Fota: staronka Aleha Hułaka ŭ Facebook
Pravaabaroncy miarkujuć, što ŭłady da peŭnaha času mirylisia z BCHK, bo mižnarodny imidž arhanizacyi byŭ vysoki i stanoŭčy.
Hułak nikoli nie kryčaŭ i zaŭsiody šukaŭ kampramisy
Žycharka Minska Aksana Piatrova (imia źmienienaje) paznajomiłasia z Aleham Hułakom napačatku 1990-ch, kali aboje tolki pačynali šlach hramadskich aktyvistaŭ.
Aksana kaža, što značna paźniej zrazumieła, jakim unikalnym čałaviekam byŭ Hułak. Jana ŭpeŭnienaja: BCHK pracavaŭ šmat hadoŭ dziakujučy jaho namahańniam, charaktaru, pierakanańniam, umieńniu vieści dyjałoh.
«U jaho prosta ŭbudavana była ŭnutranaja sistema spraviadlivaści. Jon nikoli nie kryčaŭ i zaŭsiody šukaŭ kampramisy», — adznačaje jana.
«Nie možam spyniać našuju pracu ŭ toj čas, kali jana asabliva patrebnaja»
Viarchoŭny Sud likvidavaŭ Biełaruski Chielsinkski Kamitet na pazoŭ Ministerstva justycyi 1 kastryčnika 2021 hoda.
Likvidavańnie BCHK sam Aleh Hułak ličyŭ palityčnym rašeńniem.
«My budziem praciahvać pracu pa abaronie pravoŭ čałavieka, šukać formy, kab rabić heta, nie padstaŭlajučy ludziej», — zapeŭnivaŭ jon.
Hułak zajaŭlaŭ, što BCHK — «zanadta surjozny brend, kab jaho hublać praz takoje rašeńnie, my nie možam spyniać našuju pracu ŭ toj čas, kali jana asabliva patrebnaja».
«My nie zaŭsiody možam acanić maštaby represij: časta ludzi bajacca, što hałosnaść ich pieraśledu moža im paškodzić», — kazaŭ Aleh Hułak niezadoŭha da śmierci, padsumoŭvajučy vyniki 2022 hoda ŭ śfiery pravoŭ čałavieka.
Čytajcie taksama:
Cieła Aleha Hułaka kremirujuć, a prach pachavajuć na radzimie
«A chto robić śviet lepšym? Idealisty». Razmova z žonkaj Alesia Bialackaha pra Nobieleŭskuju premiju i spravu, jakaja bolš čym praca
Biełaruskaha palitviaźnia abrali vice-prezidentam Mižnarodnaj fiederacyi pravoŭ čałavieka
