Fota tut i dalej: pixabay.com.
Što takoje infarkt i što adbyvajecca ŭ arhaniźmie padčas jaho?
Ličyć infarkt samastojnaj chvarobaj možna davoli ŭmoŭna, tamu što zvyčajna jon źjaŭlajecca nastupstvam inšych doŭhaterminovych chvarob. Najčaściej ryzyka infarktaŭ abumoŭlena aterasklerozam i arteryjalnaj hipiertenzijaj.
— Bolšaść vypadkaŭ jakraz zdarajecca padčas zachvorvańnia na ateraskleroz. Zvyčajna jon praciakaje bieśsimptomna. Substratam dla hetaj chvaroby źjaŭlajeca toje, što ŭ arteryjach utvarajucca ateraskleratyčnyja blaški, jakija zvužajuć praśviet arteryj. Heta niachutkaja chvaroba: rost blašak zajmaje hady, a časam i dziesiacihodździ.
Kali takija praśviety błakujucca ŭ tych sasudach, jakija zabiaśpiečvajuć kryvioju serca (havorka pra karanarnyja arteryi), heta pryvodzić da raźvićcia infarktu mijakarda — amiarćvieńnia sardečnaj myšcy.
— Chacia ŭ bolšaści vypadkaŭ ateraskleroz praciakaje bieśsimptomna, ź ciaham času niekatoryja jaho prykmiety vychodziać na pavierchniu.
Najbolš raspaŭsiudžany simptom, jaki moža sihnalizavać pra vierahodnaść takoha infarktu ŭ budučyni, — stenakardyja (bol u sercy).
Zvyčajna heta adbyvajeca padčas fiznahruzki (biehu, padymańnia ciažaraŭ i h.d.), bo pavialičvajecca nahruzka na serca. Kali ŭ orhana chvoryja sasudy i jany nie mohuć prapampoŭvać dastatkovuju kolkaść kryvi, jon pačynaje pakutavać: bol mocny, ściskajučy, łakalizujecca ŭ centry hrudziny. Kali chvaroba praciahvajecca, talerantnaść da fiznahruzki pastupova mienšaje. Akramia taho, niekatoryja stresy ŭpłyvajuć na chutkaść raźvićcia aterasklerozu.
Druhaja imaviernaja i raspaŭsiudžanaja pryčyna ŭźniknieńnia infarktu mijakarda — arteryjalnaja hipiertenzija, abo pavyšany cisk.
— Doŭhaterminovy pavyšany arteryjalny cisk (vyšejšy za normu 120/80) pryvodzić da taho, što ścienka arteryi pačynaje tłuścieć — i tut taksama zvužajecca praśviet sasuda. Nie ŭsie ludzi adčuvajuć na sabie padvyšeńnie cisku: niechta moža całkam narmalna pieranosić i pakazčyk 200/100 — prajavy chvaroby mohuć być zusim roznyja.
U vyniku praciakańnia i pieršaj, i druhoj chvaroby praśviet u arteryjach naŭprost błakujecca — i kryvatok stanovicca niedastatkovym. Heta i jość infarkt.
Infarkt mijakarda zdarajecca tolki ŭ starych ludziej?
Usio ž prablemy z sasudami čaściej raźvivajucca z uzrostam. Ateraskleroz davoli raspaŭsiudžany, i z hadami jaho ryzyka ŭzrastaje: 70% infarktaŭ zdarajucca paśla 40 hod. Ale ž isnujuć i vypadki, kali infarkt atrymlivajuć i maładyja ludzi (jakim ad 25 da 40 hadoŭ).
— Pryblizna da 5% infarktaŭ zdarajucca i siarod maładoha nasielnictva, ale heta abumoŭlena inšymi pryčynami.
Ličycca, što vielmi emacyjnyja reakcyi na mocnyja stresy zapuskajuć u arhaniźmie pracesy, pry jakich zvužajucca arteryi. Apošnija majuć i niervovuju rehulacyju, padčas jakoj mohuć ściskacca abo pašyracca. U takich vypadkach pry ultrahukavym abśledavańni my bačym, što nijakich fizičnych parušeńniaŭ arteryj niama.
Nie treba zabyvać i pra cukrovy dyjabiet, što paskaraje raźvićcio aterasklerozu i arteryjalnaj hipiertenzii. Taksama ryzyka infarktaŭ raspaŭsiudžvajecca na ludziej z redkimi hienietyčnymi zachvorvańniami i pryrodžanym parokam serca.
Jak zrazumieć, što pačaŭsia infarkt?
Zvyčajna pačynajecca taja ž samaja stenakardyja, ale ž heta ŭžo vielmi mocny bol u sercy. Taksama moža źnizicca arteryjalny cisk. Na ahulnym stanie čałavieka heta taksama moža adbivacca.
— Čałaviek moža adčuć młość i stracić prytomnaść na fonie vielmi mocnaha bolu. Časam bol nie tolki łakalizujecca ŭ hrudzinie, ale addaje ŭ łapatku, levaje plačo abo nižniuju skivicu.
U vypadku zvyčajnaj stenakardyi spynieńnie fiznahruzki pryvodzić da źniknieńnia bolu ŭ sercy, ale ž padčas infarktu heta nie pracuje.
Jak dapamahčy čałavieku ŭ takoj situacyi?
Treba mieć pad rukoj adpaviednyja leki. Najbolš raspaŭsiudžany pry raźvićci stenakardyi — nitrahlicyryn, jaki pašyraje arteryi. Taksama dapamahaje aśpiryn, bo robić kroŭ bolš vadkaj.
Viadoma, treba nieadkładna vyklikać chutkuju dapamohu.
Kolki praciahvajecca infarkt?
Heta zaležyć ad dyjamietra arteryi i taho, nakolki dobryja kampiensatornyja miechanizmy (reziervy) jość u čałavieka. Časam niezvarotnyja źmieny adbyvajucca ad hadziny da šaści, ale ž byvajuć i vypadki, kali infarkt raźvivajecca sutki, dva dni i navat niekalki dzion. Ale siaredniestatystyčna havorka idzie pra niekalki hadzin.
— Ličycca, što pramiežak da šaści hadzin — toj čas, kali ekstrannaja dapamoha miedykaŭ moža być efiektyŭnaj.
Sučasnyja technałohii dazvalajuć navat vydalić blašku z sasudaŭ, jakaja pryviała da błoku arteryi. Takija apieracyi pastaŭleny na patok u Biełarusi. Ale ž ličycca, što adnavić pracu serca možna ciaham šaści hadzin paśla pačatku infarktu.
Jak nie dapuścić ryzyki źjaŭleńnia infarktu?
Pierš za ŭsio važna jak maha raniej vyjavić dva zachvorvańni, pra jakija havaryłasia raniej, — ateraskleroz i arteryjalnuju hipiertenziju.
— Jość roznyja daśledavańni, jakija mohuć vyjavić nie tolki ateraskleroz, ale i ryzyki jaho raźvićcia. Najbolš raspaŭsiudžany mietad — analiz kryvi na chalesteryn i inšyja lipidy (nazyvajecca lipidahrama), jaki možna zrabić u luboj paliklinicy. Druhi sposab, jaki dazvalaje vyjavić najaŭnaść abo adsutnaść chvaroby, — ultrahukavoje daśledvańnie. Zvyčajna mišeniami dla aterasklerozu źjaŭlajucca sasudy serca, hałaŭnoha mozhu i nyrak. Takija pracedury asabliva važna rabić ludziam paśla 50 hadoŭ.
Što da arteryjalnaj hipiertenzii, to treba rehularna mierać cisk. Asabliva heta važna rabić ludziam, čyje svajaki majuć padobnyja prablemy.
— I niepasredna prafiłaktyka zaklučajecca ŭ zdarovym charčavańni, bo ŭ našym rehijonie vielmi raspaŭsiudžana tłuščavy miasa-małočny racyjon, a treba ŭžyvać jak maha bolš sadaviny i aharodniny, a taksama rybu.
Važnym składnikam papiaredžańnia sardečna-sasudzistych zachvorvańniaŭ źjaŭlajecca i aktyŭny ład žyćcia.
Nieabchodna pazbavicca i škodnych zvyčak, najpierš kureńnia, bo jano paharšaje praciakańnie i aterasklerozu, i arteryjalnaj hipiertenzii. Taksama treba paźbiahać užyvańnia ałkaholu.
Čytajcie taksama:
Śmierć Makieja: ruka Maskvy, pomsta Łukašenki ci prosta infarkt?
10 faktaŭ pra Uładzimira Makieja
Stała viadoma, jak buduć chavać Makieja
