Fota Hienieralnaha štaba USU
Zakančvajecca ŭsio?
Zachodnija vajskoŭcy i ekśpierty ź leta adznačali, što rasijskija vojski stali vykarystoŭvać kiravanyja rakiety nie pa pryznačeńni — u pryvatnaści, supraćkarabielnyja i supraćpavietranyja dla ŭdaraŭ pa naziemnych celach. Na dumku ekśpiertaŭ, heta śviedčyła pra vyčarpańnie zapasaŭ vysokadakładnych rakiet.
Adnak paŭtara miesiaca tamu Rasija pačała kampaniju masiravanych abstrełaŭ hramadzianskich abjektaŭ i ŭ tym liku enierhietyčnaj infrastruktury. 10-11 kastryčnika pa Ukrainie było vypuščana bolš za 100 rakiet, 15 listapada — jašče amal 100, abstreły, chaj i mienš maštabnyja, vialisia i ŭ inšyja dni. Jašče adzin masavy abstreł z vykarystańniem 67 rakiet adbyŭsia 23 listapada. I heta nie kažučy pra sotni iranskich dronaŭ-kamikadze, jakija Rasija pačała vykarystoŭvać ź siaredziny vieraśnia.
Tym nie mienš Elijot Koen, dyrektar pa stratehii vašynhtonskaha Centra stratehičnych i mižnarodnych daśledavańniaŭ, upeŭnieny: «U ich zakančvajecca ŭsio». Kolkaść uzbrajeńniaŭ na składach — heta adno, a na linii frontu — inšaje: značnaja častka rasijskaha arsienała akazałasia nieprydatnaja dla vykarystańnia z-za karupcyi, biezhaspadarčaści, drennaha absłuhoŭvańnia, skazaŭ jon The Wall Street Journal.
Niekatoryja zapasy ŭzbrajeńniaŭ, padobna, sapraŭdy vyčerpvajucca. Za ŭvieś kastryčnik rasijskija vojski vypuścili tolki 15 rakiet «Kalibr», skazaŭ na minułym tydni pradstaŭnik pavietranych sił Ukrainy Juryj Ihnat. Tady jak u pieršyja miesiacy vajny vykarystoŭvałasia bolš za dva dziasiatki takich rakiet štodnia.
Zapasy niekatorych madelaŭ «Kalibra» (byvajuć rakiety suprać karabloŭ i naziemnych celaŭ) «vielmi nizkija», ličać ekśpierty łondanskaha Karaleŭskaha abjadnanaha instytuta abaronnych daśledavańniaŭ (RUSI) Džaścin Bronk i Džek Uotlinh, jakija pradmietna analizujuć mahčymaści rasijskich pavietrana-kaśmičnych i rakietnych sił.
Rasija sapraŭdy ŭ apošnija miesiacy časta vykarystoŭvaje bojeprypasy nie dla tych celaŭ, dla jakich jany pryznačanyja, naprykład, supraćkarabielnyja rakiety — dla ŭdaraŭ pa naziemnych abjektach, adznačyli Uotlinh i Bronk u padkaście «Adfiltravanaja hieapalityka» vašynhtonskaha analityčnaha centra Silverado. «Heta mocna parušaje našy raźliki adnosna taho, jak doŭha Rasija moža praciahvać abstreły».
Ź ich słoŭ, supraćkarabielnyja rakiety pryznačanyja dla paražeńnia bujnoha kavałka mietału, i tamu ŭdary pa hramadzianskich abjektach atrymlivajucca nieprycelnymi, bieśsistemnymi, ale praz heta mocna pakutuje mirnaje nasielnictva.
Takoje prymianieńnie rakiet nieefiektyŭnaje z vajennaha punktu hledžańnia, adnak «Kalibry», uklučajučy supraćkarabielnuju madel, vielmi efiektyŭnyja suprać enierhietyčnaj infrastruktury, jakuju zaraz sprabuje źniščyć Rasija. Jana razburanaja prykładna na 50%, paviedamiŭ 19 listapada prezident Uładzimir Zialenski. Dvuma dniami raniej bieź śviatła zastalisia 10 miljonaŭ ukraincaŭ. Praź jašče čatyry dni adklučeńni elektryčnaści adbyvalisia va ŭsich rehijonach krainy, ad enierhasistemy byli adklučanyja ŭsie AES.
Što tyčycca rakiet «Iskander», to, «pa najbolš dakładnaj acency, na pačatak vajny ŭ Rasii byŭ zapas z 900 rakiet, i jana vykarystała kala pałovy», kažuć ekśpierty RUSI. «Iskandery» pryznačanyja dla parazy sistem SPA, kamandnych punktaŭ, aeradromaŭ, abjektaŭ infrastruktury, rakietnych i artyleryjskich kompleksaŭ, skapleńniaŭ vojskaŭ i techniki i inšaha, heta značyć, nieabchodnyja na poli boju. Ale daloka nie ŭsie astatnija rakiety mohuć być užytyja va Ukrainie, bo častka znachodzicca na bajavym dziažurstvie ŭ inšych rehijonach (u pryvatnaści, u Kalininhradskaj vobłaści) i ź inšymi metami, naprykład dla strymlivańnia sił NATA. Akramia taho, niekatoryja zdolnyja nieści jadzierny bojezarad.
Takim čynam, kali za dzieviać miesiacaŭ vajny Rasija vytraciła kala 450 «Iskanderaŭ» (u siarednim pa 50 u miesiac), možna mierkavać, što rešty pry takoj ža častacie vykarystańnia joj chopić na niekalki miesiacaŭ. Kampiensavać raschod bojekamplekta za košt vytvorčaści novych rakiet chutka nie atrymajecca: pa słovach ekśpiertaŭ RUSI, Rasija mahła vyrablać šeść rakiet «Iskander» u miesiac.
Inšaja situacyja składvajecca ź zienitnymi rakietami S-300. Pa acency ŭkrainskich vajskoŭcaŭ, Rasija vykarystała 10% zapasu, raspaviali Uotlinh i Bronk, jakija byli ź imi ŭ kantakcie. Choć hetyja rakiety pryznačanyja dla parazy pavietranych celaŭ, jany časta vykarystoŭvajucca dla ŭdaraŭ pa naziemnych abjektach — faktyčna jak zvyčajnaja artyleryja.
Pa źviestkach ukrainskaj i zachodnich raźviedak, Iran pahadziŭsia pastavić Rasii dva typy rakiet dalokaściu da 290 i 690 km. Dy i iranskija drony spatrebilisia rasijskaj armii, kab kampiensavać «vostry niedachop kryłatych rakiet», paviedamiła 23 listapada Ministerstva abarony Vialikabrytanii.
Da taho momantu Rasija ŭžo piać dzion nie zapuskała iranskija bieśpiłotniki, bo «mahła vyčarpać najaŭnyja zapasy iranskich dronaŭ Shahed-136 i najbližejšym časam budzie šukać papaŭnieńnia». «Rasija moža zakuplać za miažoj bieśpiłotniki chutčej, čym vyrablać novyja kryłatyja rakiety samastojna», — zajaviła brytanskaje Minabarony.
Nieadnaŭlalnyja straty
Praz sankcyi Rasija pazbaviłasia dostupu da technałohij i kamplektujučych, jakija vykarystoŭvajucca ŭ rakietach i inšych typach uzbrajeńniaŭ. «Zaležnaść ad zachodnich kampanientaŭ nie spynić rasijskuju vajskovuju mašynu, ale značna źnizić tempy abnaŭleńnia bajavych mahutnaściaŭ», — pisaŭ u kastryčniku navukovy supracoŭnik RUSI Sidchart Kaŭšał.
Supracoŭniki Instytuta praanalizavali 27 rasijskich bajavych kompleksaŭ, atrymanych z paloŭ bitvaŭ va Ukrainie, i vyjavili nie mienš za 450 unikalnych kampanientaŭ mikraelektroniki, vypuščanych kampanijami z ZŠA, krain Jeŭropy i Uschodniaj Azii.
Rasijskija čynoŭniki ciapier abjazdžajuć abaronnyja zavody, imknučysia raźviazać šmatlikija vytvorčyja prablemy, źviartaje ŭvahu vajskovy ekśpiert Pavieł Łuzin, staršy navukovy supracoŭnik Jamestown Foundation:
«Hałoŭnaja zadača — padtrymać pradukcyjnaść; lubyja nadziei na jaje pavyšeńnie vyhladajuć praktyčna niazbytnymi».
I sprava ŭ adsutnaści nie tolki kampanientaŭ i abstalavańnia, ale i kvalifikavanych rabotnikaŭ. Deficyt kadraŭ na pradpryjemstvach VPK u najbližejšy čas budzie składać kala 400 000 čałaviek, 120 000 ź ich — z vyšejšaj adukacyjaj, kazaŭ u kancy červienia namieśnik staršyni ŭrada Juryj Barysaŭ. Paśla abvieščanaj u vieraśni mabilizacyi, jakaja supravadžałasia masavymi ŭciokami mužčyn za miažu, hety deficyt staŭ jašče bolš surjoznym.
Adziny sposab padtrymlivać pradukcyjnaść — spraščać vytvorčaść i addavać pryjarytet sastarełym vidam uzbrajeńnia, miarkuje Łuzin. Tak, Rasija źbirajecca ŭ najbližejšyja try hady madyfikavać 800 tankaŭ T-62, jakija ŭpieršyniu byli pradstaŭlenyja ŭ 1961 hodzie, — «u hod, kali pačałosia budaŭnictva Bierlinskaj ściany».
Pa padlikach ekśpiertaŭ prajekta Oryx, na 23 listapada Rasija straciła ŭ ahulnym liku 8047 adzinak vajskovaj techniki, u tym liku 1503 tanki, 1754 bajavyja mašyny piachoty, 718 broniemašyn, 270 bronietransparcioraŭ i inš. Realnyja ličby pavinny być bolšyja, bo Oryx uličvaje tolki dakumientalna paćvierdžanyja straty. Pry hetym 521 tank ukraincy zachapili niepaškodžanym. Siarod strataŭ — 31 tank samaj sučasnaj madeli, T-90, u tym liku 13 zachoplenych.
Paćvierdžanyja straty ŭkrainskaj armii (jakaja pieršapačatkova była zabiaśpiečanaja značna horš) — mienšyja: 2293 adzinki techniki, u tym liku 370 tankaŭ.
Sproščany padychod hipatetyčna mahčymy tolki ŭ vypadku z tankami i broniemašynami, ale nie bajavymi samalotami, viertalotami, rakietami, artyleryjskimi i inšymi sistemami, adznačaje Łuzin. Naprykład, Rasija moža vypuskać tolki 15 viertalotaŭ Ka-52 u hod; heta značyć, papaŭniać straty (27 viertalotaŭ hetaj madeli, pa źviestkach Oryx) joj daviadziecca amal dva hady. I pry hetym Rasija pa-raniejšamu zaležyć ad pastaŭki ŭkrainskich viertalotnych ruchavikoŭ, dadaje Łuzin.
I robić vysnovu: straty rasijskaj armii padčas uvarvańnia va Ukrainu nieadnaŭlalnyja.
Pramaja i vidavočnaja pahroza
U bolš hłabalnym kantekście nieabchodnaść zamieny źniščanaj techniki i ŭdzieł u novaj honcy ŭzbrajeńniaŭ z Zachadam nieminuča pryviadzie da bankructva rasijskaj ekanomiki, ličyć Cimaci Eš, staršy strateh pa rynkach, jakija raźvivajucca, RBC BlueBay Asset Management i navukovy supracoŭnik rasijskaj i jeŭrazijskaj prahram Chatham House.
«Jak Rasija moža vyjhrać u hetaj honcy, kali sukupny VUP Zachadu roŭny $40 trłn, a vajskovyja vydatki <…> pieravyšajuć $1 trłn? Sukupny VUP Rasii — usiaho $1,8 trłn», — piša jon u kałoncy dla Centra jeŭrapiejskaha palityčnaha analizu. — Uładzimiru Pucinu daviadziecca pieranakiroŭvać vydatki sa spažyvańnia na abaronu, ryzykujučy spravakavać u siarednieterminovaj pierśpiektyvie hramadskija i palityčnyja chvalavańni, a taksama pramuju i vidavočnuju (u chutkim časie) pahrozu jaho režymu».
ZŠA i inšyja zachodnija krainy pavinny praciahvać vajennuju padtrymku Ukrainy, upeŭnieny Eš. Pavodle acenki Pientahona, Rasija straciła zabitymi i paranienymi bolš za 100 000 vajskoŭcaŭ. Heta bolš za pałovu padrychtavanaj dla ŭvarvańnia hrupoŭki, źviartaje ŭvahu Eš. A jašče Rasija straciła bolš za 8000 adzinak techniki.
Pry hetym na padtrymku Ukrainy ZŠA vydatkavali tolki 5,6% svajho abaronnaha biudžetu.
«Vydatkavać ŭsiaho 5,6%, kab źniščyć praktyčna pałovu vajskovaha patencyjału zvyčajnych uzbrojenych sił Rasii, hałoŭnaha supiernika ZŠA, jaki išoŭ adrazu za Kitajem, — absalutna nievierahodnaja inviestycyja», — ličyć Eš.
