Što takoje dash-dyjeta
Kamaroŭski kaža, što adnoj z samych aktualnych prablem zdaroŭja sučasnaha čałavieka zjaŭlajecca padvyšany arteryjalny cisk. «Luby čałaviek na praciahu žyćcia abaviazkova z hetaj prablemaj sutykniecca», — kaža jon. Kantralavać arteryjalny cisk, kali jon daŭ pra siabie viedać, lačyć jaho prychodzicca ŭsio žyćcio.
«I ŭ prafiłaktycy, i ŭ lačeńni pavyšanaha arteryjalnaha cisku, i ŭ samim fakcie, budzie ŭ vas heta prablema ci nie, vielizarnuju rolu majuć našy charčovyja zvyčki, tyja tradycyi charčavańnia, jakija jość u krainie, dzie vy žyviacie.
Voś kali vy idziacie ŭ hości da siabroŭ, vy prykładna razumiejecie, jaki nabor straŭ budzie na stale. U nas tradycyjna buduć takija stravy, što zachavać narmalny cisk amal niemahčyma.
A ŭ situacyi, kali kantralavać, prafiłaktavać, svoječasova pić leki nie vielmi pryniata, my majem infarkty i naohuł prablemy z hipiertaničnymi kryzami», — kaža jon.
Amierykanskija navukoŭcy ŭ 90-ch raspracavali śpiecyjalnuju prahramu — dash-dyjetu, jakaja dazvalaje pry hipiertanii padtrymlivać uzrovień kryvianoha cisku ŭ miežach normy. Dash tak i rasšyfroŭvajecca — Dietary Approaches to Stop Hypertension (dyjetyčny padychod spynić hipiertenziju).
U praviłach dash-dyjety niama ničoha ŭnikalnaha abo niezvyčajnaha, prosta jany šmat u čym supiarečać našym tradycyjam.
Kali heta pryniać, pamianiać svaje zvyčki, to vyśvietlicca, što dash-dyjeta zdolnaja realna, užo za niekalki tydniaŭ, źmianić vašu situacyju z arteryjalnym ciskam.
«A kali vy dash-dyjetu voźmiecie jak praviły žyćcia, to vašy šancy być zdarovymi, aktyŭnymi, badziorymi, ź jasnymi mazhami, biez atłuścieńnia — vielmi vysokija», — kaža Kamaroŭski.
U čym sutnaść dyjety?
Miechanizm pavyšeńnia arteryjalnaha cisku šmat u čym źviazany z zališnim spažyvańniem natryju, toj samaj soli.
Ledź nie hałoŭnaj rekamiendacyjaj Suśvietnaj arhanizacyi achovy zdaroŭja, amal univiersalnaj rekamiendacyjaj da zdarovaha ładu žyćcia, zjaŭlajecca pamianšeńnie spažyvańnia soli.
U zaležnaści ad kolkaści soli, dash-dyjeta moža być kłasičnaj, jakaja vyznačaje siaredniuju kolkaść soli, što možna atrymlivać čałaviek u dzień biez škody dla zdaroŭja. Heta 2,3 h — nie vielmi poŭnaja čajnaja łyžka. Jość bolš žorstkaja dash-dyjeta, jana dazvalaje 1,5 h soli na dzień.
Dla paraŭnańnia, pa danych za 2018 hod, biełarusy ŭ siarednim spažyvajuć 10 h soli ŭ sutki.
Ahulnyja praviły dash-dyjety
Niama ničoha, čaho kateharyčna nielha. Kali niešta kateharyčna nielha, značyć jaho možna, ale kryšačku.
Jašče važna razumieć, što takoje dobra i što takoje drenna.
Dobra — heta harodnina, sadavina, celnaziernievyja pradukty, abiastłuščanaja abo niatłustaja małočka, ryba, ptuška, babovyja, arechi, alej.
Abmiažoŭvać varta pradukty z vysokim utrymańniem nasyčanych tłuščaŭ — tłustaje miasa, tłustyja małočnyja pradukty, trapičnyja alei (kakosavy, palmavy), sałodkija napoi i prysmaki.
Heta značyć, treba vybirać pradukty, jakija majuć nizkaje ŭtrymańnie nasyčanych i transtłuščoŭ, ale pry hetym bahatyja kalijem, kalcyjem, mahnijem, klatčatkaj i białkom, majuć nizkaje ŭtrymańnie natryju.
«Čałaviek, jaki nikoli nie zajmaŭsia niuansami charčavańnia, nie pryvyk dumać nad tym, što jeści (što dali, toje i jeść), pavinien zrazumieć nastupnaje: možna tak i dalej charčavacca, atrymać u 51 hod infarkt, a ŭ 65 hadoŭ skazać usim «pakul» i syści z hetaha śvietu. A možna da 80 hadoŭ sa svajoj babulaj atrymlivać asałodu ad navakolnaha śvietu. Najvažniejšy plus dash-dyjety, što heta nie dyjeta dla našaha niaščasnaha taty, abo dla našaha chvoraha dziaduli, abo dla našaha dziciaci z atłuścieńniem. Nie, heta charčavańnie, jakoje padychodzić usim siamiejnikam, heta ład žyćcia: my tak žyviom, my tak charčujemsia, i heta karysna ŭsim», — kaža Kamaroŭski.
Što i kolki možna jeści
Zbožžavyja — ad 6 da 8 porcyj na dzień. Adna porcyja — heta adna łustačka chleba, ci 30 hram suchich krupaŭ, ci paŭšklanki varanaha rysu, varanaj viermišeli abo varanaj hrečki.
Harodnina — ad 4 da 5 porcyj na dzień. Adna porcyja — heta šklanka syroj listavoj zialonaj harodniny, abo paŭšklanki narezanaj syroj ci varanaj harodniny, abo paŭšklanki soku z aharodniny.
Sadavina — ad 4 da 5 porcyj na dzień. Adna porcyja — heta adzin frukt siaredniaha pamieru — adzin jabłyk ci hruša, dva abrykosy, dźvie ślivy i h.d., paŭšklanki śviežaj zamarožanaj abo kansiervavanaj sadaviny (ale biez cukru), paŭšklanki fruktovaha soku. Kali vam treba vybrać pamiž sokam abo cełym fruktam, vybirajcie frukt.
Abiastłuščanyja abo niatłustyja małočnyja pradukty — 2-3 porcyi na dzień. Adna porcyja — heta prykładna 1 šklanka małaka abo johurtu ci 30-40 hram syru.
Lubovaje miasa (niatłustaja jałavičyna, ptuška, ryba) — 6 porcyj pa 30 hram na dzień. Adna porcyja — heta prykładna 30 hram varanaha miasa, ptuški abo ryby, adno jajka. Heta značyć usiaho 180 hram na dzień — heta maksimum, možna mienš.
Arechi, siemiečki, babovyja — ad 4 da 5 porcyj na tydzień. Źviarnicie ŭvahu — na tydzień. Adna porcyja — tracina šklanki arechaŭ, 2 stałovyja łyžki arachisavaha aleju, 2 stałovyja łyžki nasieńnia abo paŭšklanki varanych babovych (fasoli, harochu).
Tłuščy i masła — ad 2 da 3 porcyj na dzień. Adna porcyja — 1 čajnaja łyžka miakkaha marharynu, abo 1 čajnaja łyžka raślinnaha aleju, abo 1 stałovaja łyžka majanezu, abo 2 stałovyja łyžki zapraŭki dla sałaty.
Prysmaki i cukar — maksimum 5 porcyj na tydzień. Nie na dzień. Adna porcyja — heta adna stałovaja łyžka cukru, žele abo džemu, adna šklanka sałodkaha limanadu.
Heta tolki zdajecca składanym. Za try tydni vy aŭtamatyčna budziecie razumieć, kolki vam čaho treba. Prosta treba pačać, kaža Kamaroŭski.
Pravilnaje charčavańnie — heta sumna?
Haładać vy dakładna nie budziecie, pry hetym atrymajecie nie tolki karysnaje, ale i raznastajnaje charčavańnie. Adnak, kab viečaram nie vyjavić, što ŭ domie, akramia čypsaŭ, majanezu i smažanaj bulby ničoha niama, nieabchodna rabić pravilnyja pakupki: vy ž sami kupili hetyja čypsy i majanez.
Nieabchodna pakłapacicca, kab u domie była harodnina, sadavina, niatłustaja małočka.
Imkniciesia da maksimalna raznastajnaha charčavańnia. Kali vy idziacie ŭ kramu za sadavinoj, nie treba kuplać try kiłahramy jabłykaŭ — kupicie niekalki jabłykaŭ, niekalki hruš, niekalki piersikaŭ. Z harodninaj toje samaje.
Ekśpierymientujcie z recepturaj, sa śpiecyjami, zapravami, sprabujučy zrabić ježu smačnaj. Pierad vami zadača — dadać cikavy hust stravam z pamianšeńniem soli. Vykarystoŭvajcie travy, śpiecyi, aramatyzavanyja varyjanty vocatu, duchmiany aliŭkavy alej. Pry hetym pamiatajcie, što niekatoryja sousy ŭtrymlivajuć vialikuju kolkaść soli.
Pierad pachodam u kramu składzicie śpis z ulikam dash-dyjety, raić Kamaroŭski.
Pierachod na pravilnaje charčavańnie patrabuje dyscypliny. Dzie ŭziać siły admovicca ad fastfudu, šašłyku, smažanaj bulby, majanezu?
«Ja chaču, kab vy hetaj temaj zacikavilisia, — kaža Jaŭhien Kamaroŭski. — Žančyna, jakaja čaściakom zjaŭlajecca hałoŭnaj pa arhanizacyi charčavańnia ŭ siamji, moža peŭnyja praviły hulni mianiać.
I ŭkaranieńnie dash-dyjety — kłasnaja razynačka, jakaja pakazvaje mienavita vašu luboŭ da vašaha mužčyny. Lepš pravieści staraść sa svaim zdarovym dziadulem, čym adnoj, chaj i z kučaj unukaŭ. Zabiaśpiečyć sabie da staraści badzioraha, aktyŭnaha, zdarovaha muža — u vašych rukach. I adzin z klučavych instrumientaŭ dla hetaha — dash-dyjeta», — kaža doktar.
Dermatołah raskazaŭ, jak praduchilić suchaść skury
Na śpinie, žyvacie ci na baku? Navukoŭcy nazvali najlepšyja pozy dla snu
Adčuvajecie tryvohu i depresiju pierad mienapaŭzaj? Voś što moža dapamahčy
nie cikava, što kaža doktar ̶p̶o̶ch̶o̶ž̶i̶ ̶n̶a̶ ̶o̶b̶i̶z̶ia̶n̶. cikava, što skaža Satan