Fota: Pixabay
Pra dziŭny ekśpierymient u nieŭrałahičnaj łabaratoryi Bierlinskaha ŭniviersiteta Humbalta raspaviadaje Wired. Daśledavańnie, u jakim uziali ŭdzieł 12 čałaviek, było raspracavana dla nazirańnia za pracesam kazytańnia. Vyniki pavinny byli dapamahčy zrazumieć, što adbyvajecca, kali ludziej kazyčuć, i što źmianiajecca, kali čałaviek kazyča siabie sam.
Śmiech adnosicca da sacyjalnych pavodzin niekatorych mlekakormiačych. Heta sposab asłabić sacyjalnuju napružanaść i abjadnać, navat apanientaŭ. Šympanze robiać heta. Sabaki, delfiny i pacuki taksama.
Ale jość šmat tajamnic pra kazytańnie. Samy vialiki z usich: čamu my nie možam kazytać siabie. My nie viedajem, čamu dotyk moža być kazytlivym, i što adbyvajecca pry hetym ŭ mozhu. My nie viedajem, čamu niekatoryja ludzi — ci niekatoryja častki cieła — bolš kazytlivyja, čym inšyja. Na hetyja pytańni i sprabavali adkazać daśledčyki.
Sutnaść ekśpierymientu vielmi prostaja. U pieršaj fazie ŭdzielniki pavinny byli pa čarzie kazytać adzin adnaho. A ŭ druhoj fazie ŭdzielniki pavinny byli kazytać siabie pry adnačasovym kazytańni z boku partnioraŭ.
Papiarednija daśledavańni pakazali, što kazytańnie zaležyć ad nastroju: tryvoha i niavyznačanaść zahłušajuć usprymańnie. Tamu kožnaja para viedała adzin adnaho zahadzia i adčuvała siabie kamfortna. I ŭsio ž vyjaviłasia, što kožny čałaviek usio roŭna byŭ ździŭleny faktam kazytańnia.
Reakcyi padyspytnych fiksavali z dapamohaj videa, a taksama sami padyspytnyja aceńvali, nakolki kazytlivym byŭ kožny dotyk. U pieršaj fazie dobraachvotniki hučna śmiajalisia paśla prykładna 70 adsotkaŭ dakranańniaŭ, i čym macniej jany adčuvali kazytańnie, tym hučniej i vyšej jany śmiajalisia. Faktyčna, huk ich śmiechu byŭ pakazčykam, jaki lepš za ŭsio karelavaŭ ź ich subjektyŭnymi acenkami taho, nakolki intensiŭnym adčuvaŭsia kožny dotyk.
Druhaja faza vyjaviła niešta dziŭnaje: samakazytańnie zrabiła kazytańnie inšaha čałavieka mienš intensiŭnym.
Čamu heta moža być? Tut moža chavacca adkaz na pytańnie, čamu my nie možam kazytać siabie. Adna z hałoŭnych teoryj śćviardžaje, što kazytańnie vyklikaje śmiech dziakujučy pamyłcy pradkazańnia ŭ mozhu. Niepradkazalny dotyk źbivaje mozh z pantałyku. Dakranańnie da siabie ž zaŭsiody pradkazalna.
Ale ž daśledčyki ličać, što reč nie tolki ŭ pradkazalnaści. Mahčyma, mozh vučycca adchilać sensarnaje ŭsprymańnie, kali jaho pryčynaj źjaŭlajucca našy ŭłasnyja dziejańni. Kali b hetaha nie było, my b kazytali siabie i śmiajalisia kožny raz, kali čuchali padpachu ci dakranalisia da stupniaŭ.
Faktyčna taki ž efiekt zaciamnieńnia adbyvajecca sa słycham. Kali vy havorycie, častki vašaha mozhu, jakija słuchajuć razmovu inšych ludziej, padaŭlajucca. Voś čamu ludzi vielmi drenna aceńvajuć, nakolki hučna jany havorać. Takim čynam, kali mozh tarmozić reakcyju na dotyk padčas samakazytańnia, jon taksama tarmozić reakcyju na kazytańnie z boku kahości inšaha.
Daśledčyki adznačajuć, što da hetaha času niezrazumieła, što mienavita adbyvajecca ŭ niervovaj sistemie, kali čałavieka kazyčuć. I pra heta budzie ciažka daviedacca biez zapisu ciahlicavych skaračeńniaŭ i pašyreńnia daśledavańnia bolš za 12 čałaviek. Ale ž daśledčyki zadavolenyja danymi, jakija ŭdałosia sabrać.
nu kudy mnie stolki?