Mamołah Dźmitryj Mikulič. Fota: sacsietki doktara
Na jakija simptomy varta źviarnuć uvahu i schadzić na kansultacyju da mamołaha?
«Pik zachvorvańniaŭ na rak małočnaj załozy prypadaje na ŭzrostavuju katehoryju 50-55 hadoŭ. Kaniešnie, jość vypadki, kali jon vyjaŭlajecca i ŭ 30, u 35, i ŭ 40, ale ŭ mienšaj stupieni. Jość katehoryi žančyn, jakija znachodziacca ŭ hrupie ryzyki. Naprykład, upłyvaje spadčynnaja schilnaść, najaŭnaść mutacyj. Takim žančynam treba abśledavacca čaściej», — kaža doktar.
Charakternyja simptomy možna zaŭvažyć padčas samaabśledavańnia małočnaj załozy na najaŭnaść źmien.
«Časam heta možna zaŭvažyć vizualna. Naprykład, vam zdajecca, što małočnaja załoza pavialičyłasia, bolš čyrvonaja skura na adnoj ź ich u paraŭnańni ź inšaj. Chaču nahadać, što małočnaja załoza — heta parny orhan. Jana pavinna zachoŭvać adnu i tuju ž formu, koler. Navat pihmientacyja źjaŭlajecca padstavaj dla zvarotu da doktara», — tłumačyć Dźmitryj.
Paśla vizualnaha ahladu treba zrabić palpacyju — ad pieryfieryi załozy da centru.
«Kładziacie čatyry palcy na kraj załozy i pastupova spuskajemsia da centra, — raskazvaje jon. — Heta treba zrabić pa ŭsich siektarach małočnaj załozy. Źviartajem uvahu na najaŭnaść niejkich uščylnieńniaŭ, šarykaŭ, vuzielčykaŭ. Paśla takoj palpacyi mohuć źjavicca vydzialeńni z sasku. Naciskać na jaho nie treba, heta moža rabić tolki śpiecyjalist. Kali ŭ vas štości źjaviłasia, heta nahoda źviarnucca da mamołaha».
Paśla palpacyi hrudziej treba pierajści ŭ vobłaść padpachavych limfavuzłoŭ. Pravaj rukoj zajści ŭ levuju padpachavuju jamku, inšaj rukoj — u pravuju.
«Palcami pryciskajem skuru da hrudnoj ścienki, rebraŭ. Kali tam jość pavialičany limfavuzieł, to heta i nie śpiecyjalist moža zaŭvažyć», — zapeŭnivaje doktar.
Jak časta treba abśledavacca?
Samaabśledavańnie, apisanaje vyšej, treba pravodzić raz na miesiac na 15 dzień cykłu. Tady załoza spakojnaja, palpacyja nie budzie vyklikać niepryjemnych adčuvańniaŭ.
Kali vy zaŭvažyli jakija-niebudź źmieny, patrebna kansultacyja profilnaha śpiecyjalista.
Fota: sacsietki doktara
«My, daktary, pryvučyli ŭžo žančyn adzin raz na hod naviedvać hiniekołaha. Ja rekamienduju nastupnuju schiemu: raz na hod rabić UHD małočnych załoz (nie ŭ hiniekołaha, a ŭ doktara ultrahukavoj dyjahnostyki) i paśla hetaha iści da hiniekołaha (jon hladzić usio ŭ anamniezie), a praz paŭhoda da mamołaha.
Kali ŭ žančyny byli niejkija novaŭtvareńni na UHD, to jość šeść miesiacaŭ, kab pahladzieć, jak jany za hety čas źmianilisia. Mamołah paraŭnoŭvaje. Takim čynam, žančyna byvaje ŭ doktara dva razy na hod. Heta, viadoma, idealnaja schiema», — kaža Dźmitryj Mikulič.
Akramia raku, jakija zachvorvańni ŭvohule mohuć być jašče?
«Byvajuć pieradrakavyja zachvorvańni. Bolšaja častka pacyjentak, jakija prychodziać na pryjom, — heta žančyny z dysharmanalnymi zachvorvańniami małočnaj załozy.
Samyja častyja — fibrozna-kistoznaja mastapatyja, fibraadenomy, unutrypratokavyja papiłomy», — raskazvaje miedyk.
Niekatoryja śpiecyjalisty, u asnoŭnym starejšaha pakaleńnia, kažuć, što heta lačyć nie treba. Ale ž źviartać na heta ŭvahu ŭsio roŭna varta.
«Sama pa sabie fibrozna-kistoznaja mastapatyja, fibraadenoma ŭ rak pieraradzicca nie moža, ale faktary, jakija vyklikajuć hetyja zachvorvańni, šmat u čym paŭtarajuć tyja ž, jakija vyklikajuć rak.
Dla mamołahaŭ heta jak łakmusavaja papierka. My bačym, što ŭ žančyny jość prablema, i, chutčej za ŭsio, kali jana nie budzie źviartać uvahu na jaje, to heta moža pryvieści da złajakasnaha novaŭtvareńnia ŭ małočnaj załozie», — tłumačyć doktar.
Što moža pryvieści da raku małočnaj załozy? Čamu rak małočnaj załozy tak raspaŭsiudžany apošnim časam?
«Rak małočnaj załozy źjaŭlajecca multyfaktarnym zachvorvańniem. Jon uźnikaje pa šerahu pryčyn. Pieršaja, pra jakuju my viedajem, — uzrost. Arhanizm stareje, adbyvajecca transfarmacyja ŭ tkankach małočnaj załozy, adna z kletak stanovicca patałahičnaj i pačynaje dzialicca», — kaža mamołah.
Inšaja pryčyna — spadčynnaść.
«Tut raju jašče zrabić analiz na hienietyčnuju schilnaść, jaho robiać adzin raz na ŭsio žyćcio. Pry najaŭnaści raku małočnaj załozy ŭ blizkich svajakoŭ (asabliva kali ŭ ich jon uźnik u maładym uzroście) ryzyka vyjaŭleńnie puchliny ŭ piać razoŭ vyšejšaja, čym u žančyny ŭ zvyčajnaj papulacyi».
Fota: sacsietki doktara
Isnuje teoryja, što rak małočnaj załozy moža źjavicca ŭ žančyny ŭ vyniku traŭmy.
«Ale bolš heta źviazvajuć z tym, što takaja traŭma prymušaje žančynu źviarnucca da śpiecyjalista i jon vyjaŭlaje puchlinu, jakaja ŭžo była», — miarkuje Dźmitryj.
Častaj pryčynaj uźniknieńnia raku taksama byvaje stres. Praciahłyja pieražyvańni pryvodziać da funkcyjanalnaha źniasileńnia centralnaj niervovaj sistemy. Tym samym parušajecca narmalny abmien rečyvaŭ u arhaniźmie.
«I čaściej za ŭsio heta taki stres, u jakim čałaviek razumieje, što jon znachodzicca ŭ biazvychadnym stanoviščy, — raskazvaje miedyk. — Naprykład, žančyna doŭha dahladała chvoruju mamu i niadaŭna taja pamierła. Čałaviek robić niešta, a efiektu niama. Heta mocna vymotvaje niervovuju sistemu. Paśla takich praciahłych stresavych pieryjadaŭ my sustrakajemsia z rakam.
Upłyvaje taksama charčavańnie. Vysokakałaryjnaja ježa, zališniaje spažyvańnie žyviolnaj ježy, niedachop vitaminaŭ, atłuścieńnie pavialičvajuć ryzyku ankałahičnych zachvorvańniaŭ».
Toje, što žančyna naradžała ci nie naradžała, jak-niebudź upłyvaje na stupień ryzyki?
«Tak. Da faktaru, jaki moža paŭpłyvać na raźvićcio zachvorvańnia, pryniata adnosić rańni pačatak mienstruacyi (da 12 hadoŭ) i poźni klimaks (paśla 53 hadoŭ). Akramia taho, da faktaraŭ ryzyki adnosiać rody paśla 40 hadoŭ i poźnija pieršyja rody.
Kožny miesiac jość fazy, kali małočnaja załoza nahrubaje, žančyna rychtujecca da začaćcia, a potym heta nahrubańnie spadaje. Čym daŭžejšy hety pieryjad (rańni pačatak mienstruacyi i poźni klimaks), tym vierahodnaść raku małočnaj załozy bolšaja. Čym bolš załoza adčuvaje harmanalnyja źmieny, tym vyšejšaja ryzyka.
Rody i łaktacyja hety pieryjad skaračajuć. Admova ci karotkačasovaść karmleńnia pavialičvajuć mahčymaść raźvićcia ankałohii. Karmleńnie — prafiłaktyka raku małočnaj załozy.
Varta skazać tut jašče pra častyja aborty, fryhidnaść, zapalenčyja źmieny repraduktyŭnaj sistemy, nierehularnaść i poźni pačatak pałavoha žyćcia. Usio heta taksama faktary ryzyki», — raskazvaje Mikulič.
Najaŭnaść rehularnaha seksu ŭpłyvaje na zdaroŭje małočnaj załozy?
Tak, bo heta taksama źviazana z harmanalnym fonam.
Seks — naturalny praces, jaki ŭ roŭnaj stupieni pavinien być častkaj žyćcia žančyny. Niezadavolenaść seksam, nierehularnaje pałavoje žyćcio pavialičvajuć ryzyku raźvićcia raku małočnaj załozy.
Dabrajakasnaja puchlina (fibraadenoma) — heta strašna? Ci moža jana pieratvarycca potym u rak?
«Nie moža. Fibraadenomy ŭvohule charakterna dla maładoha ŭzrostu — ad pačatku pałavoha vyśpiavańnia da 30—35 hadoŭ», — kaža Mikulič.
Pryčyny ŭźniknieńnia fibraadenomy jon nazyvaje takija ž, jak i ŭ raku.
«Pry vyjaŭleńni fibraadenomy mamołahi adpraŭlajuć na analiz žanočych pałavych harmonaŭ. Časta bačym tam padvyšanaje ŭtrymańnie prałaktynu ŭ kryvi. Heta moža być źviazana z najaŭnaściu ŭ hipofizie maleńkaj dabrajakasnaj puchliny. Jana nie dastaŭlaje nijakaha dyskamfortu, tolki ŭpłyvaje na vypracoŭku prałatyinu. U takim vypadku my adpraŭlajem da endakrynołaha, kab jon pryznačyŭ zamiaščalnuju terapiju pa pryhniečańni vypracoŭki prałaktynu. Tady ŭsio narmalizujecca i ŭ małočnaj załozie», — raskazvaje doktar.
Dźmitryj kaža, što daloka nie kožnuju fibraadenomu treba vydalać.
«Kali jana žančynu nijak nie turbuje, to my za joj tolki nazirajem, rekamiendujem niekatoryja abmiežavańni pa ładzie žyćcia, siłkavańni i ŭsio. Kali jana nijak nie źmianiajecca, to ź joju možna žyć. Heta jak radzimka.
Pry pavieličeńni fibraadenomy ŭ pamierach my robim punkcyju. I vyrašajem pytańnie ab chirurhičnym lačeńni.
Ja ŭ svajoj praktycy, kali fibraadenoma da dvuch santymietraŭ i nie pavialičvajecca, nie čapaju», — kaža jon.
Fota: sacsietki doktara
Jak adroźnivajucca mietady lačeńnia raku małočnaj załozy ŭ Jeŭropie i ŭ Biełarusi?
«Ni adna dziaržava ŭ śviecie nie moža zabiaśpiečyć poŭny cykł lačeńnia raku małočnaj załozy ad pačatku da kanca. Heta vielmi darahoje lačeńnie», — raskazvaje Dźmitryj.
Pośpiech lačeńnia zaležyć ad taho, nakolki rana vyjaŭlena zachvorvańnie. Kali rak małočnaj załozy na treciaj, čaćviortaj stadyi, to ŭ luboj krainie ciažka dać jamu rady.
«U Biełarusi ja dzieviać hadoŭ pracavaŭ u RNPC ankałohii i miedycynskaj radyjałohii, mahu skazać, što našy standarty adpaviadajuć mižnarodnym. Nie mahu skazać, što jość niejkija vializnyja adroźnieńni za vyklučeńniem najaŭnaści tych ci inšych preparataŭ — u Biełarusi jany źjaŭlalisia ź vialikaj zatrymkaj.
U płanie dyjahnostyki ŭ nas dobra ŭsio pracuje. Kaniešnie, jak i ŭ mnohich postsavieckich krainach niama sistemy skryninhu. Pakul sprabujuć naładzić heta. Lepš praduchilić zachvorvańnie, čym lačyć jaho», — kaža Dźmitryj.
Chadzić biez stanika — heta karysna?
«Hałoŭnaje, kab załoza nie adčuvała dyskamfortu. Ryzyka budzie vyšejšaja ŭ tym vypadku, kali budzie niazručna. Kali hrudzi vialikija, a nosicca niapravilna padabrany biusthaltar, to vierahodnaść zachvareć na rak vyšejšaja.
Kali žančyna ź vialikimi hrudźmi budzie chadzić bieź biusthaltara, to z časam, viadoma, załoza stracić formu. Skurny čachoł raściahvajecca i hrudzi pravisajuć.
Kali žančynie kamfortna, to možna chadzić bieź biusthaltara», — tłumačyć doktar.
U jakich vypadkach vydzialeńni z hrudzi heta norma?
«Norma — heta pieryjad łaktacyi, — kaža Mikulič. — Mohuć zachoŭvacca takija vydzialeńni da troch hadoŭ paśla łaktacyi. Astatniaje narmalnym nie źjaŭlajecca.
U takim vypadku treba źviarnucca da śpiecyjalista, vyznačyć charaktar hetych vydzialeńniaŭ. Pry vydzialeńniach karyčnievaha koleru da mamołaha treba źviartacca terminova».
Čytajcie taksama:
Kacia Pytleva: U mianie rak
«Balić — tryndziec jak». Vadanosava raspaviała pra apieracyju i ciapierašniuju reabilitacyju
Navukoŭcy raskazali, jakija ryzyki dla zdaroŭja niasie paŭtornaje zaražeńnie kavidam
