U razmovie z «Našaj Nivaj» Hleb padzialiŭsia padrabiaznaściami svajho mastackaha vykazvańnia.
The Republican Ritual of Guilt and Shame
Chłopiec zhadvaje, što paśla čarhovaj porcyi videa z vybačeńniami za łajk, repost, padpisku ci mirny pratest, jakija publikujuć siłaviki i prapahanda, jon vyrašaŭ pačać archivavać roliki.
«Kab hetyja złačynstvy paźniej nie źnikli i ad hetaha fakta ŭžo nichto nie zmoh by admachnucca. Akurat padčas archivavańnia videa ŭ mianie naradziłasia ideja «Doški honaru».
Praca nad prajektam ciahnułasia z vosieni 2021-ha pa maj 2022 hoda. Bolšuju častku času Hleb źbiraŭ videa i sprabavaŭ zrazumieć, jakim čynam ažyćciavić prajekt.
«Ščyra kažučy, ja nie dumaŭ, što ŭ mianie atrymajecca jaho realizavać i praz tematyku, i praz pamiery: hetaja doška 5 mietraŭ daŭžynioj i try ŭ vyšyniu. Ale mnie dapamahli ŭ realizacyi Sputnik Photos (supołka fatohrafaŭ z Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropy. — NN) i, u pryvatnaści, kuratar Adam Pančuk, jaki zaprasiŭ mianie paŭdzielničać u kalektyŭnaj vystavie «Najvyšejšaja forma mastactva». Ničoha nie atrymałasia b i biez majoj kamandy — troch maich siabroŭ, imiony jakich ja nie mahu ahučyć», — raskazvaje Hleb.
The Republican Ritual of Guilt and Shame
Technična instalacyja ŭjaŭlaje ź siabie miks z budaŭničych materyjałaŭ i televizaraŭ, na jakich prajhrajecca videa — jany ŭklučajucca paralelna, dziakujučy čamu niemahčyma razabrać, što kaža kankretny čałaviek. Hleb adznačaje, što niekatorych hierojaŭ rolikaŭ viedaje asabista i jamu nie pa sabie, što im pryjšłosia pieražyć hety «ahidny» dośvied.
The Republican Ritual of Guilt and Shame
«Praktyka ź videa pačyła šyrycca ŭ Biełarusi ŭ 2020 hodzie. Hetyja videaroliki zaklikanyja źniavažyć i złamać achviaru, zapałochać inšych supiernikaŭ režymu i zamacavać «słušnaść» režymu ŭ vačach jaho pasłuhačoŭ. Jašče hod tamu takija videa byli redkaściu, zaraz ža jany stali standartnaj praktykaj. Rytuał viny i soramu. Jašče adzin žachlivy znak panavańnia słužbaŭ dziaržaŭnaj biaśpieki ŭ Biełarusi i jašče adzin dovad ich terarystyčnaha charaktaru. Režym nie tolki nie sprabuje schavać svaju žorstkaść, jon vystaŭlaje jaje napakaz usiamu śvietu.
Ja mahu zrazumieć takija pavodziny va ŭmovach vajennaha času (razumieć, kaniečnie, nie značyć prymać ci ŭchvalać). Ale toje, što heta adbyvajecca ŭ «mirnaj» Biełarusi ŭ 2020-2022 hadach — heta ahidna. Tut, ščyra kažučy, składana padabrać takoje hadkaje i niepryhožaje słova, jakoje b zmahło apisać hety precedent», — kamientuje Hleb.
Mastak tłumačyć, što dla jaho taki prajekt — nie tolki fiksacyja złačynstva, ale i praciahnutaja ruka dapamohi achviaram hetaha vyprabavańnia.
«Važna dapamahčy achviaram takoj «hańby» ruchacca napierad, pakazać, što jany nie samotnyja ŭ hetym, što jość šmat inšych ludziej, jakija padpali pad takoje ž abychodžańnie. Što havorka idzie nie pra ich asabisty soram, a pra masavy pratest suprać padobnych rytuałaŭ u sučasnaj jeŭrapiejskaj krainie», — kamientuje Hleb.
The Republican Ritual of Guilt and Shame
Instalacyja ŭžo demanstravałasia na fiestyvali «Miesiac fatahrafii» ŭ Krakavie. Hleb raskazvaje, što polskaja publika była nie ŭ kursie praktyki z «pakajannymi» videa ŭ Biełarusi i vielmi spačuvała biełarusam. Nastupnym razam žyŭcom prajekt možna budzie pabačyć vosieńniu ŭ Varšavie ŭ Promocyjna Gallery, što mieścicca ŭ Staromiejski Dom Kultury (u miežach vystavy «Najvyšejšaja forma mastactva»). Daty ŭdakładniajucca.
Heta nie pieršaje mastackaje vykazvańnie Burnašava, pryśviečanaje temie Biełarusi post-2020. Ën, naprykład, aŭtar prajekta «Partret pratestoŭcaŭ», stvoranaha z 8300 zdymkaŭ tvaraŭ udzielnikaŭ biełaruskich pratestaŭ.
Jašče adna z prac mastaka: «U žniŭni 2020-ha»
Praca pad nazvaj «Karanacyja», pryśviečanaja tajemnaj inaŭhuracyi Łukašenki
«Biełarusy iduć na heta, bo jość ahulny niedavier da sistemy pravasudździa». Abmiarkoŭvajem ź jurystami, jak admovicca ad zapisu «pakajannaha videa»
«Toje, što my bačym, — heta tolki viaršynia ajśbierha». Jaki maštab represij u Biełarusi
Jak pavodzić siabie ź siłavikami pry zatrymańni i na dopycie? Tłumačyć bajpołaviec
