Niemaładoha minčuka Alaksieja Ivanisava 6 červienia paviazuć na sud. Tam u kletcy buduć ciaśnicca ažno šaściora darosłych mužčyn: usie roznaha ŭzrostu, roznych prafiesij i bijahrafij. Abjadnoŭvaje ich adno — kryminalnaja sprava.
Alaksiej Ivanisaŭ
Nazvy artykułaŭ Kryminalnaha kodeksu, pa jakich abvinavačvajuć mužčyn, hučać vielmi surjozna: «Akt teraryzmu ŭ adnosinach da dziaržaŭnaha abo hramadskaha dziejača»; «Raspalvańnie varožaści»; «Stvareńnie arhanizacyi dla ažyćciaŭleńnia terarystyčnaj dziejnaści abo ŭdzieł u joj» i hetak dalej. Surjoznyja i terminy: pakarańnie pa hetych artykułach KK składaje 10, 12, 15 hadoŭ.
Ale chto taki hety Ivanisaŭ? Što ž takoha žudasnaha zrabiŭ jon i astatnija mužčyny? Čamu i jak ich ciapier ličać terarystami?
Raskazvajem.
Były vajskoviec, słužyŭ va Ukrainie
53-hadovy Alaksiej Ivanisaŭ žyŭ u Minsku, u zvyčajnym spalnym rajonie Sucharava. Žanaty, maje traich synoŭ: dvoje ŭžo darosłyja, adzin niepaŭnaletni. Cikaviŭsia falerystykaj, to-bok, historyjaj ordenaŭ, miedaloŭ i inšych vajskovych uznaharodaŭ.
Ivanisaŭ u 2006 hodzie
Alaksiej były vajskoviec. Skončyŭ Sankt-Pieciarburhski vajenny univiersitet suviazi, słužyŭ va Ukrainie, ŭ Zakarpaćci. Kali SSSR razvaliŭsia, Ivanisaŭ vyrašyŭ viartacca ŭ Biełaruś.
Cikava, što ŭ sacsietkach Ivanisaŭ upryhožyŭ avatarku hieorhijeŭskaj stužkaj.
Adznačym, što apošni raz chtości zachodziŭ u akaunt Ivanisava 21 sakavika — na toj momant mužčyna ŭžo niekalki miesiacaŭ byŭ pad vartaj
«Jon nikoli nie staviŭsia kiepska da Rasii: bo sam vučyŭsia ŭ Piciery, mama ruskaja pa nacyjanalnaści. Ale za Łukašenku jon nikoli nie byŭ, heta dakładna. I zaraz, viedaju, u vajnie Alaksiej padtrymlivaje ukraincaŭ, vielmi pieražyvaje. Kaža, što ŭ pieramozie Ukrainy viaźni bačać i vyratavańnie Biełarusi», — raskazvaje jaho siabar.
Ale palityčna aktyŭnym Ivanisaŭ raniej nikoli nie byŭ, u partyi nie ŭvachodziŭ, u akcyjach nie ŭdzielničaŭ. Jon u kancy 1990-ch syšoŭ z vojskaŭ, kab prakarmić siamju zaniaŭsia biznesam: haražnymi varotami.
Zdavałasia b, zvyčajny biełaruski mužyk.
Pa jaho pryjšoŭ HUBAZiK, pa jaho mamu — KDB
U adzin dzień siłaviki zatrymali i Alaksieja, i jaho 75-hadovuju mamu.
U paniadziełak 27 vieraśnia piensijanierka Natalla Ivanisava źbirałasia jechać na lecišča. Spuściłasia da mašyny, ale tam jaje spynili ludzi ŭ cyvilnym. Pradstavilisia: KDB.
Žančynu viarnuli ŭ kvateru, praviali pieratrus. Paniatych siłaviki pryviali z saboju. Razam z Natallaj Leanidaŭnaj žyła jaje dačka z mužam i dziećmi — va ŭsich zabrali telefony, usiu kampjutarnuju techniku.
«Nibyta była niejkaja vialikaja sprava, pa jakoj prychodziła šmat narodu. I Natallu Leanidaŭnu ŭziali jak padazravanuju pa niekalkich kryminalnych artykułach — usie «narodnyja», — raskazvaje «Našaj Nivie» blizki znajomy siamji Ivanisavych.
Paśla pieratrusu ŭ kvatery, piensijanierku pavieźli na lecišča, tam da 2 nočy pravodzili vobšuk. Zatym žančynu dastavili ŭ Centralny RAUS, na nastupny dzień sudździa Karsiuk vypisaŭ Ivanisavaj 25 sutak aryštu — abvinavacili, što jana fihuravała na niejkim videa ŭ padtrymku Znaka i Kaleśnikavaj.
Mahčyma, prysud byŭ takim žorstkim, bo Natallu Ivanisavu ŭžo zatrymlivali. U lutym 2021 hoda jaje schapili za nievierahodnaje złačynstva: čytała ŭ elektryčcy knihu biełaruskaha piśmieńnika. Tady za takoje čytańnie zatrymali 14 čałaviek, abvinavacili ŭ niesankcyjanavanym mierapryjemstvie. Ivanisavu pakarali štrafam u 25 bazavych.
«Na Akreścina jana siadzieła ŭ toj samaj 15 kamiery, dzie paśla žančyny abviaščali haładoŭku praź nievynosnyja ŭmovy, — kaža znajomy siamji. — 75-hadovaja Natalla Leanidaŭna taksama prajšła praz usie hetyja ździeki. Dva razy ŭnačy padjom, nijakaha myćcia. Dvuchmiascovaja kamiera, u joj byvała da 12 čałaviek ź ich try badziahi. Ivanisava viarnułasia z vošami, amal z proležniami (bo ŭsie 25 dzion vymušanaja była spać na padłozie). Pieradačy nie pieradavali, chiba tolki leki, i toje nie ŭsie. U Natalli Leanidaŭny dyjabiet 2-ha typu, dyk u źniavoleńni padaŭ cukar žudasna. U vyniku, paśla sutak jana schudnieła kiłahramaŭ na 10, kazała, turemnuju ježu niemahčyma było jeści».
Paśla sutak Natalla Ivanisava viarnułasia dadomu. U jakim jana statusie siońnia i što z toj dziŭnaj spravaj, pa jakoj da jaje prychodzili, siamja nie viedaje, kaža surazmoŭca «Našaj Nivy».
Zabrali i baćku, i syna
U toj ža viečar 27 vieraśnia, kali KDB pryjšoŭ da Natalli Leanidaŭny, da jaje syna Alaksieja pryjšoŭ HUBAZiK.
«Zabrali Alaksieja i jaho siaredniaha syna, noč ich pratrymali na dopytach u HUBAZ. Tam pahražali abodvum, ale syna ranicaj adpuścili.
Paśla Alaksieja adpravili na Akrecsina — pa horkaj ironii losu, ŭ toj ža čas jaho mama tam adbyvała sutki.
10 dzion da vystaŭleńnia abvinavačvańnia Alaksiej pravioŭ u karcary: kamiera try mietry na paŭtara, u jakoj dziesiać čałaviek. I ŭjavicie: sustreŭ tam byłoha svajho sasłužyŭca, jakoha zatrymali za kamientar pra Zielcera, — kaža znajomy Alaksieja. — Zatym Ivanisavu vystavili abvinavačvańnie pa dvuch artykułach KK: 342 (udzieł u dziejańniach, jakija hruba parušajuć hramadski paradak) i 339 (chulihanstva). Vinavacili, što jon paškodziŭ niejkija videakamiery».
Byŭ chulihanam — staŭ terarystam
Alaksieja Ivanisava adpravili na Vaładarku. Ale praz dva miesiacy, 30 listapada, Viarchoŭny sud pa zajavie hienprakurora Andreja Švieda pryznaŭ terarystyčnaj arhanizacyjaj niefarmalnaje abjadnańnie «Supraciŭ», a taksama «terarystyčnymi» pryznali i inicyjatyvy, jakija ŭ jaho ŭvachodziać: «Kibier-partyzany», «Busły laciać» i «Družyny Narodnaj Samaabarony — DNS». Usie hetyja inicyjatyvy — kanały ŭ telehramie, jakija zaklikali biełarusaŭ da «partyzanščyny» suprać uładaŭ. Hetyja kanały mieli botaŭ, praź jakija možna było źviazvacca dla atrymańnia instrukcyj, u kanałach publikavalisia videa «akcyj».
«I jak tolki toj «Supraciŭ» pryznali terarystyčnaj arhanizacyjaj, z Alaksieja źniali tyja dva artykuła (pra chulihanstva i ŭdzieł u parušeńni paradku), zamiest ich naviesili ceły bukiet, u tym liku i teraryzm», — kaža jaho znajomy.
Ciapier Ivanisava vinavaciać až pa piaci (!) artykułach Kryminalnaha kodeksu, paviedamlajuć pravaabaroncy z «Viasny». Heta art. 361 KK (zakliki da dziejańniaŭ, skiravanych na pryčynieńnie škody nacyjanalnaj biaśpiecy Respubliki Biełaruś); art. 218 KK (naŭmysnyja źniščeńnie albo paškodžańnie majomaści, ździejśnienyja ahulnaniebiaśpiečnym sposabam albo jakija paciahnuli pryčynieńnie škody ŭ bujnym pamiery); art. 130 KK (raspalvańnie varožaści); art. 290-4 KK (stvareńnie arhanizacyi dla ažyćciaŭleńnia terarystyčnaj dziejnaści abo ŭdzieł u joj); art. 359 KK (akt teraryzmu ŭ dačynieńni da dziaržaŭnaha ci hramadskaha dziejača).
Vyhladaje, što toje ž samaje adbyłosia i ź inšymi fihurantami spravy, jakich ciapier unieśli ŭ śpis datyčnych da terarystyčnaj dziejnaści asob. Bo adzin ź fihurantaŭ, chryścijanin-jevanhielist, budaŭnik i šmatdzietny baćka Andrej Budaj, u pravaabaroncaŭ prachodziŭ jak abvinavačany tolki ŭ chulihanstvie pa art. 339 KK. Ciapier ža, jon u «śpisie terarystaŭ». Vyhladaje, što jaho, jak i Ivanisava, taksama buduć sudzić užo za teraryzm («Naša Niva» źviarnułasia da žonki Budaja pa kamientar, ale jana pakul nie zachacieła havaryć).
Ahułam pa spravie buduć sudzić šaściarych čałaviek: vyšejzhadanych Ivanisava i Budaja, taksama minčukoŭ Alaksiej Hamiezu i Alaksandra Muraŭjova, a taksama Mikałaja Biblisa i Alaksandra Sidarenku. Čaćviora ź ich — Ivanisaŭ, Budaj, Hamieza i Muraŭjoŭ — uniesienyja ŭ śpis datyčnych da teraryzmu.
Alaksiej Hamieza (źleva) i Andrej Budaj
«Mužčyny pracavali ŭ roznych śfierach ekanomiki, zajmajučy ŭ tym liku kirujučyja pasady, nie sudzimyja, amal u kožnaha majucca małaletnija dzieci. Abvinavačanyja paznajomilisia pamiž saboj na tak zvanych «dvarovych čajavańniach», paśla čaho razmaŭlali ŭ asobnym zakrytym Telegram-čacie», — paviedamlaŭ Śledčy kamitet.
A ŭ čym teraryzm?
Što z takoha zrabiŭ Ivanisaŭ i inšyja fihuranty spravy?
Śpis ich złačynstvaŭ publikavaŭ Śledčy kamitet.
4 sakavika 2021 hoda «ŭdzielniki hrupy» paškodzili aŭtamabil, jaki naležyć adnamu z sudździaŭ Mienskaj vobłaści: ablili farbaj kuzaŭ transpartnaha srodku, prabili čatyry koły.
Z 14 pa 15 sakavika 2021 hoda adzin z abvinavačanych paškodziŭ čatyry šyny aŭtamabila, jaki naležyć «hramadskamu aktyvistu-karespandentu respublikanskaha ŚMI».
8 krasavika 2021 hoda fihuranty kinuli kamień u akno kvatery, dzie pražyvaje supracoŭnik prakuratury horada Minska z małaletnim dziciem; 22 traŭnia 2021 hoda anałahičnyja złačynnyja dziejańni ździejśnienyja ŭ dačynieńni da «hramadskaj aktyvistki, jakaja padtrymlivaje dziejučuju ŭładu».
U pieryjad z 2 pa 15 červienia 2021 hoda abvinavačanyja paškodzili i źniščyli sistemu videanazirańnia, ustalavanuju ŭ Frunzienskim rajonie stalicy.
Nadpis «Busły», vykładzieny ź videakamier
Videa sa svaimi dziejańniami mužčyny adpraŭlali ŭ telehram-kanał «Busły laciać», paviedamlali śledčyja.
Pakazvali na BT, raskazvaŭ Łukašenka
Uzimku 2022 hoda na BT vyjšaŭ čarhovy «šedeŭr» pad nazvaj «Plesień». Tam zhadali taksama i hetyja złačynstvy.
«Kazali što adnu akcyju ździejśniła žodzinskaja hrupa, inšuju — «sucharaŭskaja hrupa». Na samaj spravie heta adny i tyja ž 5-6 čałaviek, jakija ŭžo zatrymanyja», — kamientavaŭ pradstaŭnik HUBAZiK.
Pra zatrymańnie Ivanisava i kampanii vykazvaŭsia navat Łukašenka.
«Siońnia nočču-učora dniom zatrymali 6 abo 7 čałaviek, jakija sprabavali ŭčynić terakty. My prosta nazirali i čakali, kali jany pad kamieru heta zrobiać. Usio źniali. Suprać dziaržaŭnych słužačych, asabliva suprać rabotnikaŭ prakuratury, i navat na sudździaŭ užo pakacili. Siem čałaviek zatrymali. Adnaho šukajem. Znojdziem, nakštałt, u Rasieju pabieh. Ale tam pryviazuć nam jaho, — kazaŭ Łukašenka 22 śniežnia 2021 hoda na sustrečy z «aktyvam» Homielščyny. — Voś hetyja złačynstvy, nibyta, jany ciškom: dzieści niešta napisaŭ, dzieści BČB-šny ściah nakleiŭ, jašče niešta, značok … terarystyčnyja hetyja pamknieńni.
Voś pryvodzili prykład, što zatrymali miarzotnikaŭ, jakija prarezali koły i inšaje. Vy b pahladzieli (treba pakazvać ludziam), jak jany paśla hetaha siabie pavodziać. Jany takija śmiełyja, kali my da ich nie dakranulisia,
Tamu jany paskudnyja. Nu prakałoŭ ty hetuju šynu … varta taho, što ty ciapier 15 hadoŭ adsiedziš u turmie? Tamu voś pačynajuć tak paskudzić. Dla čaho? Znoŭ hrošy»
Znajomy Ivanisava kaža tak:
«Ź ich lepiać arhanizavanuju hrupu. Viedaju, što na Alaksieja nie było ničoha, akramia tych videakamier, ale jon uziaŭ na siabie jašče niekatoryja rečy, jakich nie rabiŭ. Jaho prosta vymusili skazać niekatoryja rečy».
«Kaža, što vytryvaje»
Ciapier Ivanisaŭ, jak i astatnija fihuranty spravy, rychtujecca da suda. Siamja damahłasia, kab pravaabaroncy pryznali jaho palitviaźniem.
Alaksiej znachodzicca na Vaładarcy, dzie paśpieŭ pierasiekčysia z mnohimi viadomymi viaźniami: zatrymanymi pa spravie artapiedaŭ, sa śledčym Viačasłavam Kandybam, mastakom Alesiem Puškinym. Puškin navat namalavaŭ partret Ivanisava:
Sud pa spravie pačniecca 6 červienia. Los Alaksieja Ivanisava i inšych fihurantaŭ spravy budzie vyrašać sudździa Anastasija Papko. Jana ŭžo ŭdzielničała ŭ hučnych palityčnych spravach: prysudziła palitviaźniu Alaksieju Kudasavu 11 hadoŭ kałonii, šmatdziednaj maci Volzie Załatar — 4 hady kałonii. 5 hadoŭ sudździa Papko prysudziła Mikole Dziadku.
«Kali Alaksiej daviedaŭsia pra usie artykuły, jakija jamu naviesili, pieradaŭ: tam hadoŭ na sto, nie mienš. Kali Łukašenka zhadaŭ pra jaho spravu, stała zrazumieła, što pakarańnie budzie suvorym. Ale Alaksiej trymajecca badziora, pieradaje, što ŭsio vytryvaje», — kaža siabar siamji.
Pa słovach blizkich, svaju vinu Alaksiej Ivanisaŭ tak i nie pryznaŭ.
