— Pavodle źviestak daśledavańnia VIEROC, bolš za pałovu nasielnictva Biełarusi adčuvajuć źnižeńnie dachodaŭ, 20% ludziej užo siońnia ekanomiać na ježy. Da jakich nastupstvaŭ heta pryviadzie?
— Dachody źnižajucca vidavočna, dola respandentaŭ, jakija kažuć pra heta, dosyć vysokaja — vyšejšaja, čym siaredniestatystyčnaja. Tamu možna ličyć, što pačatak ekanamičnaha kryzisu ŭžo prykmietna adlustroŭvajecca na dachodach. Ekanomija na ježy źviazanaja nie tolki z padzieńniem dachodaŭ, ale i z rostam cenaŭ. Pradukty daražejuć chutčej, čym inšyja tavary. Adpaviedna, ekanomija na ježy — heta adna z asnoŭnych stratehij, jakija vykarystoŭvajuć biełarusy, kali sutykajucca sa źnižeńniem dachodaŭ.
Heta aznačaje źnižeńnie jakaści žyćcia dla adzinokich biełarusaŭ, jakija ŭ siarednim vydatkoŭvajuć na ježu amal 40 pracentaŭ dachodu. Dla uraźlivych katehoryj, takich, jak piensijaniery, siemji z dvuma i bolš dziećmi, heta jašče i vialikaja dola vydatkaŭ.
Ekanomija na ježy taksama pryvodzić da paharšeńnia zdaroŭja, bo ludzi spažyvajuć mienš białkoŭ, harodniny i sadaviny, bolš prostych vuhlavodaŭ i tłuščaŭ.
Źnižeńnie dachodaŭ zapuskaje ekanamičny cykł. Vialiki pracent respandentaŭ, jakija ŭdzielničali ŭ daśledavańni, na pytańnie, ci dobry ciapier čas dla bujnych pakupak, adkazali «nie». Heta adlustroŭvaje toje, što my nazyvajem spažyvieckimi nastrojami. Ludzi nie buduć kuplać tavary praciahłaha karystańnia, adkładuć pakupki da apošniaha.
Kali jašče paŭhoda tamu dumali kupić ladoŭniu, ciapier jany buduć čakać, pakul technika nie złamajecca. Heta źnižaje ahulny popyt u ekanomicy. Ludzi pačynajuć bolš ekanomić, mienš spažyvać, navat kali ich dachody jašče nie źmienšylisia, i heta ŭpłyvaje ŭ cełym na popyt u ekanomicy. Heta značyć, što biadniejšymi stanoviacca vytvorcy tavaraŭ i pasłuh. I heta, u svaju čarhu, zapuskaje źnižeńnie dachodaŭ užo inšych słajoŭ nasielnictva.
— Biznesmien Knyrovič ličyć najbolš vierahodnym scenaram dla źmieny režymu ŭ Biełarusi chlebnyja bunty. Jak vy aceńvajecie takuju pierśpiektyvu?
— Da hałodnych buntaŭ nam, na ščaście, usio jašče vielmi daloka. Hetaha nie budzie, tamu što my bačym, što istotnaha deficytu na praduktovym rynku nie zdaryłasia i, daść boh, i dalej nie zdarycca. Uzrovień dachodaŭ ciapier značna vyšejšy, čym byŭ u 90-ch ci ŭ nulavych, tamu nielha čakać usplosku tych, chto haładaje.
Što sapraŭdy niasie ŭ sabie ryzyki — heta biespracoŭje. U našaj dziaržavy jość vialiki prabieł. Jana pryzvyčaiłasia zmahacca ź biespracoŭjem nadańniem usim pracoŭnych miescaŭ na dziaržpradpryjemstvach.
My bačym, što dziaržpradpryjemstvy adčuvajuć prablemy, ale jany praciahvajuć ludziej z apošnich siłaŭ nie zvalniać, pieravodzić ich na skaročany pracoŭny tydzień, vypłačvać zarpłaty nie całkam, źnižać ich, ale, tym nie mienš, zvalnieńniaŭ nie adbyvajecca. Heta dapamahaje na karotkich zabiehach, jakim byŭ kavidny kryzis na praciahu dvuch miesiacaŭ.
Ciapier my nazirajem bolš praciahły kryzis. I tut uźnikajuć dva niuansy. Pieršy — niezrazumieła, ci zmohuć dziaržpradpryjemstvy abychodzicca biez zvalnieńniaŭ, i nakolki jany zmohuć finansava padtrymlivać zaniataść. Pa-druhoje, hety padychod całkam vyklučaje pryvatny siektar, u jakim zaniataja amal pałova pracazdolnaha nasielnictva.
My bačyli i padčas pandemii kavidu toje, što ŭ tych, chto byŭ zaniaty ŭ pryvatnym siektary, dachody padali značna chutčej. I takoje ž moža zdarycca i ciapier.
Ja b chutčej staviła nie na zabastoŭki šachcioraŭ, choć i heta moža zdarycca, a na toje, što vialikaja kolkaść ludziej, jakija byli zaniatyja ŭ pryvatnym siektary, buduć sutykacca ź biespracoŭjem. Ci vykliča heta pratesty — nie viedaju. Upeŭnienaści ŭ hetym niama nijakaj.
Ale fakt toje, što budzie vialikaja sacyjalnaja prablema, i na fonie adsutnaści dapamohi pa biespracoŭi i metanakiravanaj palityki pa padtrymcy hetaj katehoryi nasielnictva heta budzie pryvodzić da surjoznaha pravału ŭ dachodach, da biednaści.
— Jak vy ličycie, ci zmohuć biełaruskija ŭłady vyrašyć prablemy, źviazanyja sa źbiadnieńniem nasielnictva i biespracoŭjem?
— Całkam pryhasić efiekt sankcyj i straty ekspartnych rynkaŭ, ź jakimi my zaraz sutykajemsia, ułady nie zmohuć. Niejkim čynam źmiakčyć sacyjalnyja nastupstvy — tut jość padychody.
Na samaj spravie niešta ŭžo pačali rabić. Adkryli miežy, kab ludzi mahli źjeździć za bolš tannymi tavarami abo zarabili na pamiežnym handli. Admianili kontrsankcyi na ŭvoz charčavańnia — nie na ŭsie tavary, ale na samyja adčuvalnyja. Admianili vielmi nizki limit na mižnarodnyja pierasyłki, kab ludzi mahli sabie zakazvać tannyja tavary z «Ali-ekspres».
Heta značyć, drobnyja kroki robiacca. Ale, bajusia, ich budzie niedastatkova. Patrebnaja metanakiravanaja palityka zaniataści ŭ pryvatnym siektary. Patrebnyja dapamohi pa biespracoŭi. Usiaho hetaha ŭ Biełarusi niama.
