Fota Nadziei Bužan
Anaśmija, strata niuchu, da pačatku pandemii sustrakałasia krajnie redka. Vy nie prypomnicie, kab sutykalisia ź ludźmi z takoj prablemaj. A ciapier heta adzin z najbolš raspaŭsiudžanych simptomaŭ kavidu. Dakładny adsotak ludziej, jakija nie adčuvajuć pachi padčas zachvorvańnia, pakul nie vyznačany, ale ŭžo jasna, što heta častaja prablema ŭ mnohich, piša DW.
U adnych heta adziny simptom chvaroby, u mnohich jon zachoŭvajecca značna daŭžej, čym inšyja efiekty chvaroby, naprykład, tempieratura. Razam z pachami ludzi časta stračvajuć smak, što nazyvajecca ahieŭzijaj. A niekatoryja pacyjenty ŭvohule mohuć adčuvać nieisnujučyja pachi.
Ličycca, što niuch — heta adno z tych pačućciaŭ, bieź jakoha možna abyścisia. Adnak mnohija daśledčyki ličać, što pach zajmaje bolš važnaje miesca ŭ našym žyćci, čym nam padajecca.
Akramia taho, što strata niuchu patencyjna niebiaśpiečnaja, bo ludzi nie mohuć adčuvać dym, uciečku hazu abo sapsavanuju ježu, heta jašče i ŭpłyvaje na charčavańnie, pakolki strata niuchu źnižaje stymuł da ježy. Rejčał Hierc, psichołah i niejrabijołah z Univiersiteta Braŭna, što ŭ ZŠA, pierakananaja, što strata niuchu moža być vielmi traŭmatyčnaj dla niekatorych.
Rejčał Hierc tłumačyć, što pachi źviazanyja z našymi emocyjami, sacyjalnym žyćciom, uspaminami i samaadčuvańniem. Pachi ŭsprymajucca čałaviekam pa-inšamu, čym astatnija pačućci. Heta adzinaje pačućcie, jakoje abychodzić tałamus, centr sensarnaj retranślacyi mozhu, i nakiroŭvajecca niepasredna ŭ niuchalnuju karu, dzie zachoŭvajucca našy ŭspaminy. Mienavita dziakujučy takomu niejrabijałahičnamu šlachu pachi vyklikajuć mocnyja reakcyi i ŭspaminy.
Strata niuchu taksama źviazanaja z bolš vysokimi pakazalnikami depresii i tryvohi. Daśledavańnie, apublikavanaje ŭ lipieni 2020 hoda, vyjaviła, što ludzi, u jakich adnaviŭsia niuch paśla kavidu, zaŭvažyli značnaje palapšeńnie svajho psichičnaha stanu i ŭzroŭniu sacyjalnaha ŭzajemadziejańnia.
Daśledčyki karanavirusa miarkujuć, što karanavirus razburaje kletki nosa, kali traplaje ŭ arhanizm, što, u svaju čarhu, pryvodzić da straty niuchu. Adbyvajecca heta nastupnym čynam: u nosie jość učastak, jaki nazyvajecca niuchalnym epitelijem. Na hetym učastku znachodziacca niuchalnyja niejrony, jakija adkaznyja za vyjaŭleńnie pachaŭ. Akramia hetaha, na epitelii raźmiaščajucca bazalnyja i padtrymlivajučyja kletki. U padtrymlivajučych kletkach znachodzicca vialikaja kolkaść fiermientu APF-2, jaki źjaŭlajecca punktam uvachodu dla karanavirusa. Heta značyć, što virus lohka źviazvajecca z hetym typam kletak u nosie i tym samym vyklikaje zapaleńnie, jakoje spyniaje pracu niuchalnych niejronaŭ. Mienavita tamu daktary nastojvajuć zakryvać maskami nie tolki rot, ale i nos, bo heta asnoŭny šlach dla praniknieńnia virusa ŭ arhanizm.
Dla taho, kab paskoryć adnaŭleńnie niuchu, daktary rekamiendujuć treniravać heta pačućcie. Naprykład, padabrać pradukty z mocnym pacham (limon, karyca, hvaździka ci miata) i ŭdychać paasobku na praciahu 10 siekund niekalki razoŭ na tydzień na praciahu miesiaca, a paśla źmianić nabor pachaŭ.
Takim čynam mozh nanova vučycca raspaznavać pachi, a taksama stymuluje i aktyvizuje niuchalnyja receptary, što dapamahaje chutčej viarnucca da zvyčajnaha stanu.
